Powstańców Śląskich (osiedle Wrocławia)

Osiedla

Osiedle Powstańców Śląskich, często określane także jako Południe, jest usytuowane we Wrocławiu w obrębie historycznej dzielnicy Krzyki. Jego współczesny kształt został w dużej mierze uformowany po zakończeniu II wojny światowej, kiedy to zniszczenia wojenne spowodowały niemal całkowitą degradację pierwotnej zabudowy, niegdyś znanej jako dzielnica cesarza Wilhelma, znana jako Kaiser-Wilhelm-Viertel.

Pierwotnie w tym miejscu istniała osada pod nazwą Neudorf, jednak po wojnie obszar ten przeszedł znaczne transformacje urbanistyczne. Osiedle znajduje się w rejonie ulicy Powstańców Śląskich, co dało mu zatem jego nazwę, i rozciąga się na południowych terenach Wrocławia, co jest powodem używania drugiego, potocznego miana.

Warto zauważyć, że granice osiedla wyznaczają sąsiadujące lokalizacje: na zachodzie znajdują się Gajowice, na północy Przedmieście Świdnickie, na wschodzie obszar Hub, a na południu Borek.

Historia osiedla

Nowa Wieś, znana jako Villa Nova, a także Niemcy określają ją jako Neudorf, w swojej historii pełniła kluczową rolę jako dostawca świeżych warzyw i owoców dla Wrocławia. W XIX wieku nastąpiły istotne zmiany w charakterze wsi, po kasacie klasztorów i rozbiórce fortyfikacji miejskich, co spowodowało, że Neudorf, wraz z sąsiadującym Przedmieściem Świdnickim, zaczęła stawać się coraz bardziej miejska. W 1868 roku wieś została formalnie przyłączona do Wrocławia, a jednocześnie naturalne przedłużenie ulicy Świdnickiej w kierunku Borka, znanej wcześniej jako Kleinburger Chaussee, zostało przemianowane na Kleinburgerstraße, co zaznaczało jej przynależność do miasta.

Wkrótce po tym rozpoczęto parcelację kolonii willowej w Borku, a na Kleinburgerstraße podjęto prace urbanistyczne, mające na celu utworzenie reprezentacyjnego Przedmieścia Południowego. W 1877 roku ulica została poszerzona do 27 metrów i przemianowana na Kaiser-Wilhelm-Straße, na cześć cesarza Wilhelma I. W okolicy zaczęły powstawać wspaniałe wille oraz kamienice, w których mieszkania miały często powierzchnię wynoszącą nawet 300 m², a ich otoczenie zdobiły ogrody.

W południowej części osiedla wydzielono duży, okrągły plac otoczony ulicą, dzisiejszy plac Powstańców Śląskich. W 1911 roku, przy tym placu, powstał okazały gmach Wyższego Urzędu Górniczego, a w 1916 roku w sąsiedztwie z Borkiem zbudowano gmach Dyrekcji Okręgu Pocztowego, który przez wiele lat był siedzibą m.in. Dyrekcji Wojewódzkiej PP „Poczta Polska, Telefon i Telegraf”. W latach 30. XX wieku na tej ulicy przebudowano torowisko tramwajowe, oddzielając je zielenią. W 1938 roku, w dniu 49. urodzin Hitlera, ulicę ponownie przemianowano, tym razem na Straße der SA.

W czasie walk o Festung Breslau, obszar Przedmieścia Południowego stał się kluczowym terenem natarcia Armii Czerwonej na miasto, głównie ze względu na brak rzek i kanałów, takich jak Odra, które były licznie obecne w innych dzielnicach, znacznie sabotując ruch wojsk atakujących. Po wielotygodniowym ostrzale, a także celowych wyburzeniach ze strony niemieckich obrońców, większość budynków uległa całkowitemu zniszczeniu, a ich odbudowa była niemożliwa.

Po zakończeniu wojny obszar ten pozostawał prawie całkowicie opuszczony, przekształcając się w niezabudowany teren o powierzchni ponad stu hektarów. Dopiero w latach 60. i 70. rozpoczęto szybką zabudowę, dzieląc obszar umownie na cztery części (A, B, C, D) przechodzącymi przez ulice Wielką i Powstańców Śląskich. Pierwsza część, określona jako „A”, otrzymała nazwę osiedla „Anna”, a kolejne części to „Barbara”, „Celina” i „Dorota”. Większość budynków mieszkalnych zbudowanych w nowej technologii wielkopłytowej ukończono w połowie lat 70. Najbardziej charakterystycznym obiektem był tzw. „mrówkowiec” – 11-kondygnacyjny budynek o długości 235 metrów, w którym znajdowały się 800 mieszkań, oraz „jamnik” – blok o czterech kondygnacjach, z 14 klatkami schodowymi, wybudowany jeszcze w końcu lat 50.

Pod koniec lat 70. w północnej części osiedla, u zbiegu ulic Powstańców Śląskich i Swobodnej, stanął 11-kondygnacyjny hotel „Wrocław”, pierwszy obiekt gotowy „pod klucz” od zagranicznych inwestorów. W 1982 roku w tym samym rejonie oddano do użytku 25-kondygnacyjny biurowiec Poltegor Centre, który w latach 1974-1981 był wznoszony technologią monolityczną i do 2011 roku był najwyższym budynkiem Wrocławia. Wzdłuż ulicy Powstańców Śląskich, w latach 80-90, powstały również dwa 14-16-kondygnacyjne budynki zwane „galeriowcami”. Te obiekty, takie jak galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 46-64, galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 84-94 oraz galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 112-122, wzbogaciły lokalną infrastrukturę o aneksy usługowe.

Znaczna część centralnego miejsca osiedla, rozciągająca się pomiędzy hotelem „Wrocław” a przyszłym wieżowcem „Sky Tower”, pozostała na dłuższy czas niezabudowana, aż do 2016 roku. Dopiero w drugiej połowie drugiej dekady XXI wieku rozpoczęto intensywną zabudowę tej przestrzeni. Nowe bloki mieszkalne powstają wzdłuż ulicy Gwiaździstej, realizując I, II i III etap tzw. „Nowego Centrum Południowego”, natomiast biurowce zlokalizowane są wzdłuż ulicy Powstańców Śląskich w projekcie „Centrum Południe”.

Lista ulic osiedla

Przedstawiamy kompletną listę ulic w osiedlu Powstańców Śląskich, stworzoną w oparciu o uchwałę Rady Miejskiej z dnia 6 lipca 2006 roku. Poniżej znajdziesz zestawienie, które będzie przydatne do celów ewidencyjno-wyborczych oraz dla mieszkańców tego obszaru.

Przypisy

  1. Liczba mieszkańców zameldowanych na pobyt stały i czasowy (stan na 31.12.2017 r.).
  2. Tamara Barriga / TVN 24T.B./ T.2., Kiedyś podziwiany, dziś zapomniany. Historia wrocławskiego „Mrówkowca” [online], tvn24.pl, 20.07.2013 r. [dostęp 23.07.2013 r.] (pol.).
  3. Nowe Centrum Południowe etap III.
  4. Centrum Południe.
  5. Uchwała nr LIV/3267/06 Rady Miejskiej Wrocławia z dnia 06.07.2006 r.

Oceń: Powstańców Śląskich (osiedle Wrocławia)

★★★★★
Średnia ocena:4.68 Liczba ocen:18