Ulica Lubuska we Wrocławiu

Budowa ulicy rozpoczęła się w 1873 roku z potrzeby połączenia Grabiszyna z Gajowicami, w czasach gdy teren wokół niej nadal pokryty był polami uprawnymi. W 1875 roku pierwszy odcinek zyskał nazwę Brandenburgerstraße, jednak roboty budowlane na jakiś czas wstrzymano. Dopiero w 1894 roku zrealizowano zamierzone połączenie w całości. Aż do lat 30. XX wieku, ulica ta kończyła się przy trójkątnym Hohenzollern Platz, który później przekształcono w Plac Jakuba Szeli, obecnie znany jako Skwer Ptasi Zagajnik.

W 1939 roku, na przedłużeniu Brandenburgerstraße, przyłączono ulicę Moritzstraße, co pozwoliło na utworzenie wspólnej nazwy dla całego ciągu od ulicy Kaiser Wilhelm do Gräbschener Straße. Wówczas Nowa Brandenburgerstraße miałą długość około 1,25 km.

W kontekście historycznym warto wspomnieć, że po I wojnie światowej przy ulicy funkcjonował konsulat Francji, który został zniszczony przez niemieckie bojówki w 1920 roku, w czasie nasilającej się kampanii przed planowanym plebiscytem na Górnym Śląsku. W tym okresie Międzysojusznicza Komisja, kierowana przez generała Henri Le Ronda, nadzorowała te wydarzenia.

W trakcie II wojny światowej, ulica stała się miejscem, gdzie utworzono obóz przymusowych robotników z zagranicy. Zieliło się tam około sześciuset osób, w tym około stu Polaków, mieszczących się w pięciu barakach. W 1945 roku, w wyniku oblężenia Festung Breslau, ulica uległa niemal całkowitemu zniszczeniu. Spośród wielu budynków do odbudowy nadawały się jedynie trzy skrajne kamienice przy ulicy Grabiszyńskiej. Dalszy odcinek tej ulicy pozostawał przez wiele lat pusty, aż do chwili, gdy zachował nazwę ulicy Lubuskiej.

W latach 60. XX wieku, w pobliżu zachowanych kamienic, rozpoczęto budowę bloków z wielkiej płyty, znanych jako „żyletkowce”, w ramach projektu Osiedla Gajowice. Mimo niewielkiego rozwoju, pozostałe fragmenty ulicy, aż do Powstańców Śląskich, ciągle były puste, podobnie jak sąsiadujący z nimi teren o powierzchni ponad stu hektarów w dzielnicy Południe.

Zmiany administracyjne nastąpiły 26 kwietnia 1968 oraz 15 stycznia 1969 roku, gdy wyłączono dwa odcinki ulicy w okolicy skrzyżowań z Gajowicką, Zielińskiego (Zielińskiego) i Gwiaździstą, co umożliwiło budowę nowych bloków mieszkalnych. Jednym z nich jest czteropiętrowy budynek zaprojektowany przez architekta Leszka Tumanowicza, który przecina zarówno ulicę Lubuską jak i Gajowicką. W efekcie, ulica została podzielona na dwa odrębne odcinki, z których południowy pozostawał pusty aż do początku XXI wieku, kiedy rozpoczęto zabudowę Nowego Centrum Południowego pomiędzy Gwiaździstą a Powstańców Śląskich, co prowadziło do całkowitego zniknięcia pozostałości dawnej Moritzstraße.

Krótki fragment Lubuskiej pomiędzy skrzyżowaniem ze Skwierzyńską a nowym blokiem stał się ślepą uliczką. W końcu lat 70. rozpoczęto budowę dwóch dziesięciopiętrowych bloków pomiędzy Zaporoską (Zaporoską) i Skwierzyńską, oddanych do użytku wiosną 1980 roku. Poruszając się po północnej pierzei Lubuskiej, pomiędzy Zaporoską a trzema przedwojennymi kamienicami, można zaobserwować brak zabudowy, gdzie znajduje się jedynie kilka szeregów garaży.

W nowym podziale Wrocławia na osiedla, ustanowionym w 2016 roku, **południowy odcinek ulicy przypisano do** osiedla Gajowice, natomiast północny odcinek, obejmujący numery posesji od 1 do 7, zaliczany jest do osiedla Powstańców Śląskich.