Ulica Grabiszyńska we Wrocławiu

---

Opis

Droga Grabiszyńska we Wrocławiu to trasa, która rozciąga się na długości 3,25 km. Jej początek zlokalizowany jest na skrzyżowaniu z ulicą Piłsudskiego w pobliżu placu Legionów. Ulica prowadzi w kierunku południowo-zachodnim, a jej przedłużeniem w stronę historycznego centrum miasta jest ulica Krupnicza.

Wzdłuż Grabiszyńskiej mijamy wiele interesujących obiektów, w tym kościół św. Elżbiety, który został wybudowany w 1893 roku. Nieopodal znajduje się schron stworzony przez Richarda Konwiarza oraz dawna zajezdnia autobusowa, która obecnie jest siedzibą Centrum Historii Zajezdnia.

Przechodząc dalej, możemy natknąć się na fabryki Hutmen, czyli dawną Metalhüttenwerke Schaefer & Schael, a także na FAT. Ulica łączy się ze skrzyżowaniem z ulicami Ostrowskiego, Klecińską oraz aleją Hallera, gdzie zmienia swój kierunek na bardziej południowy.

Na trasie Grabiszyńskiej znajduje się również cmentarz Grabiszyński, a ulica prowadzi dalej w stronę Oporowa. Jej koniec znajduje się przy Moście Oporowskim nad rzeką Ślęzą, obok cmentarza Żołnierzy Polskich, który wyróżnia się charakterystycznym pomnikiem na pobliskim wzgórzu oraz końcową pętlą tramwajową. Po przekroczeniu mostu, kontynuując na Oporowie, ulica zmienia swoją nazwę na ul. Solskiego.

Historia

Ulica Grabiszyńska, z bogatą i niełatwą historią, przekształciła się na przestrzeni wieków. W XIX wieku, po oblężeniu Wrocławia przez Napoleona, miała status podmiejskiego traktu. Dawniej prowadziła przez wieś Gräbschen, która jest znana z dokumentów sięgających 1149 roku, i była powiązana z opactwem św. Wincentego na Ołbinie.

Pierwsza wzmianka o drodze datowana jest na 1465 rok, a nazwa „droga grabiszyńska” pojawiła się w zapiskach z 1499 roku. W 1808 roku, żyjący w okolicy mieszkańcy doświadczyli znaczącej zmiany, gdy to w ramach likwidacji murów miejskich rozpoczęto włączanie przedmieść do miasta. Przemiany te obejmowały też obszary wzdłuż dzisiejszej ulicy Grabiszyńskiej, gdzie znajdowały się rogatki miejskie, takie jak Canthner Barriere i Rogatka Kącka.

W roku 1823 ulica została uznana za miejską, jednak intensywna zabudowa nastąpiła dopiero około 1860 roku. W kolejnych latach pojawiły się tutaj kamienice oraz obiekty użyteczności publicznej. Wzniesiono m.in. sierociniec żydowski, później przedszkole, a dzisiaj Wrocławską Akademię Tańca i Choreografii. Wśród ważnych budynków znajdują się również redakcja Schlesische Tageszeitung oraz browar Hopf & Görcke.

W obliczu II wojny światowej ulica doświadczyła ogromnych zniszczeń. Oblężenie Wrocławia w 1945 roku przyniosło ze sobą stratę większości zabudowy, szacowaną na około 80%. Wiele obiektów ocalało, ale były mocno uszkodzone, w tym kościół św. Elżbiety.

Na nowo budowa na Grabiszyńskiej rozwinęła się w latach 60. i 70. XX wieku. Powstały tutaj m.in. osiedle mieszkaniowe Plac PKWN, budynki przy Mikołaja Reja oraz Osiedle Gajowice. Ulica została również szeroko poszerzona, co umożliwiło wprowadzenie odcinka dwujezdniowego.

Na początku lat 80. ubiegłego wieku ulica stała się miejscem konfrontacji z oddziałami milicji, a jeden z najgwałtowniejszych wystąpień miał miejsce podczas starej polityki stanu wojennego, w dniu 13 czerwca 1982 roku. Od tej pory zyskała nieformalną nazwę „ZOMO-Strasse”.

Obecnie na całej długości ulicy biegnie dwutorowa linia tramwajowa, z wydzielonym torowiskiem. Przed cmentarzem Grabiszyńskim tory tramwajowe przecinają jezdnię, a następnie biegną wzdłuż wschodniego skraju. Już obecnie przy cmentarzu znajduje się pierwsza pętla tramwajowa, z której rozpoczyna się ostatni 650-metrowy odcinek linii tramwajowej.

W 1980 roku, z uwagi na niebezpieczeństwo, na ulicy przy skrzyżowaniu z ul. Kolejową powstała kładka dla pieszych, zastępująca niebezpieczne przejście na poziomie ulicy. W drugiej połowie 2018 roku kładkę zdemontowano, a na jej miejsce wrócono do przejścia jednopoziomowego z uwzględnieniem ścieżki dla rowerzystów. Nowe przystanki tramwajowe zyskały również sygnalizację świetlną.

Rok 2018 przyniósł też nową drogę rowerową po północnej stronie ulicy, łączącą plac Legionów z ul. Żelazną. A w 2019 roku wytyczono pas dla transportu publicznego na odcinku między budynkiem FAT a skrzyżowaniem z pl. Srebrnym. Na 6 czerwca 2023 roku otwarto również pierwsze przystanki wiedeńskie – „Bzowa – Centrum Zajezdnia”.

---

Oceń: Ulica Grabiszyńska we Wrocławiu

---