Ulica Jana Ewangelisty Purkyniego

Ulice i place

Ulica Jana Ewangelisty Purkyniego to ważna arteria we Wrocławiu, przebiegająca równoleżnikowo przez historyczne tereny Nowego Miasta. W przeszłości stanowiła kluczowe połączenie, łącząc plac Nowy Targ z Bramą Krupniczą, znaną również jako nowa brama, oraz Bramą Ceglarską wzdłuż linii znajdujących się murów miejskich. W średniowiecznych czasach uliczka ta została uznana za główną arterię Nowego Miasta; w początkowym okresie była bezimienna, a później nadano jej nazwę Platea magna, co w wolnym tłumaczeniu oznacza „Wielka”, wspomnianą w dokumentach już w 1403 roku.

W XVII wieku zyskuje nowe miano: Straßgasse, co odnosi się do jej szerokości, a w XVIII wieku zaczyna być określana jako Breitegasse, czyli „zaułek Szeroki”, lub też Breitestraße, co oznacza „ulicę Szeroką”. Pierwsza część ulicy, znajdująca się między placem Nowy Targ a Bramą Krupniczą, znana była jako Gutengraupengasse („zaułek Dobrej Kaszy”) lub Mönchgasse („zaułek Mnisi”). W 1824 roku do ulicy Szerokiej dołączono także ten odcinek.

Po likwidacji miejskich fortyfikacji w 1807, a także zasypaniu fragmentu Fosy Miejskiej w rejonie Bastionu Ceglarskiego, ulica została przedłużona o wschodni odcinek, który zajmował miejsce dawnego mostu przed Bramą Ceglarską oraz towarzyszącego mu rawelinu. Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, Breitestraße uległa przemianowaniu na „ulicę Szeroką” – nazwa ta funkcjonowała aż do 1956 roku, kiedy to patronat nad nią objął Jan Evangelista Purkyně, czeski lekarz oraz fizjolog, który w I połowie XIX wieku znacząco wpłynął na rozwój Wrocławia. To właśnie on stworzył Wydział Fizjologii Uniwersytetu Wrocławskiego, a jego dom znajdował się w okolicach tej ulicy.

Do połowy XX wieku przy dzisiejszej ulicy Purkyniego nr 25 znajdował się budynek a i dyrektora promenady, która powstała na miejscu zburzonych po 1807 roku fortyfikacji miejskich. W tej okolicy działały również dwa browary: Browar Pod Gruszą (posesja nr 6/8) oraz Browar pod Złotą Marią (posesja nr 39), a także Villa Meincke (nr 26) oraz Seminarium Nauczycielek Katolickich (nr 36).

Aktualnie długość ulicy Purkyniego wynosi około 620 metrów. Jej zachodni początek zlokalizowany jest przy skrzyżowaniu z ul. św. Katarzyny, na skraju placu Nowy Targ, a zachodni kraniec ul. prowadzi aż do Placu Powstańców Warszawy, gdzie znajduje się Muzeum Narodowe oraz Park Juliusza Słowackiego. W połowie długości ulicy, vis-à-vis Wzgórza Polskiego, pozostawiono także rotundę Panoramy Racławickiej (posesja nr 11).

Przypisy

  1. Okazały dom z ogrodem wybudowany w 1894 dla Heinricha Meineckego, właściciela fabryki wodomierzy na Karłowicach, później przekształcony w Coenaculum - Dom Studentek Katolickich.
  2. Na parceli nr 29, gdzie stał ten budynek, dziś wznosi się hotel Radisson.
  3. Inny problem z nazewnictwem wiąże się z mostkiem nad fosą wewnętrzną (zasypaną w latach 60. XIX w., po epidemii cholery). Mostek ten nazywany był Gute Graupenbrücke, a w polskiej terminologii określany jest jako „most Przy Wieży Krupniczej”. Mylony bywa jednak z Graupenbrücke („mostem Krupniczym”) nad zewnętrzną Fosą Miejską, w ciągu ul. Krupniczej.
  4. We Wrocławiu jest jeszcze inna ulica o podobnym źródłosłowie: ulica Krupnicza, dawniej Graupenstraße; znajduje się ona na przeciwległym, południowo-wschodnim obrzeżu Starego Miasta. Jej przedłużenie wytyczone po zburzeniu murów w 1807 nazwano Neue Graupenstraße („Nowokrupnicza”), dziś nazywa się ul. Sądowa. Pewne dodatkowe zamieszanie w nazewnictwie wynika z faktu, że na Ostrowie Tumskim znajduje się uliczka, przy której niegdyś także mieszkali producenci kasz. Uliczka ta nosiła do końca XIX wieku nazwę Neue Graupenstraße lub (częściej) Gräupnergasse („Nowokrupnicza” lub „Krupiarzy”). W 1902 przemianowano ją na Josephstraße, dziś nosi nazwę ul. św. Józefa.
  5. Pod taką nazwą widnieje m.in. na planie miasta z 1948 opracowanym w Biurze Pomiarów Zarządu Miejskiego m. Wrocławia.

Oceń: Ulica Jana Ewangelisty Purkyniego

★★★★★
Średnia ocena:4.93 Liczba ocen:22