Ulica Jodłowa we Wrocławiu

Ulice i place

Ulica Jodłowa to interesujący punkt na mapie Wrocławia, zlokalizowany w sercu Starego Miasta. Jej długość wynosi zaledwie 89 metrów, jednak pełni ważną rolę komunikacyjną, łącząc plac Nowy Targ z placem Biskupa Nankiera.

Historia tego miejsca sięga średniowiecza, co czyni ją istotnym świadkiem miejskiej architektury oraz rozwoju Wrocławia. Wschodnia pierzeja ulicy jest domem dla różnych zabytków, w tym szczególnie cennego domku romańskiego, który przyciąga licznych turystów oraz miłośników historii.

Historia

Historia ulicy Jodłowej sięga czasów średniowiecza, a jej pierwsze wzmianki datują się na 1359 rok. Wówczas to ulica była zamieszkana przez przedstawicieli różnych rzemiosł, co potwierdzają zapiski o cieśli oraz pergameniście z 1391 roku, a także druciarzu, którego działalność odnotowano w 1403 roku. Na tej ulicy znajdował się również konwent beginek, co wskazuje na jej znaczenie zarówno społeczne, jak i religijne.

W późniejszych stuleciach na Jodłowej wzniesiono wiele budynków. Najbardziej zauważalny był dom zwany „Pod Trzema Jodłami”, który przetrwał aż do końca XIX wieku. Jednakże, jak wiele miejsc w Wrocławiu, ulica doświadczyła poważnych zniszczeń w trakcie II wojny światowej. W szczególności oblężenie Wrocławia w 1945 roku przyniosło tragiczne skutki dla części zabudowy.

Pierwsze zniszczenia miały miejsce w marcu 1945 roku, natomiast największe straty spowodował pożar, który wybuchł po bombardowaniu fosforowym 1 kwietnia 1945 roku. Po wojnie pozostałe budynki uległy stopniowej dekapitalizacji i były systematycznie rozbierane.

W miejsce dawnych konstrukcji po wojnie zrealizowano nową zabudowę, która pojawiła się w rejonie placu biskupa Nankiera w 1964 roku oraz placu Nowy Targ w latach 1961-1965. Powstałe tu obiekty zajęły przestrzeń po zniszczonych budynkach. W trakcie odgruzowywania terenu, w północnej części ulicy Jodłowej, przy przecięciu z placem biskupa Nankera, odkryto pozostałości XIII-wiecznego domu romańskiego. Relikty tego budynku zostały zachowane i wkomponowane w nowopowstałą budowlę galerii, sąsiadującą z budynkiem mieszkalnym.

Nazwy

W historii przedmiotowej ulicy wyróżniają się dwie ważne nazwy, które były używane w różnych okresach czasowych:

  • Tannengasse – „Jodłowa”, „W jodłowym zagajniku”, do 1945 r.,
  • Jodłowa, od 1945 r..

Intrygującą kwestią jest wcześniejsza, niemiecka nazwa Tannengasse, która w tłumaczeniu na polski brzmi „Jodłowa”. Pochodzenie tej pierwotnej nazwy nie jest do końca ustalone. Istnieje jednak pewna hipoteza, związana z drugą, bardziej opisową nazwą „W jodłowym zagajniku”. Sugeruje ona możliwe istnienie obszaru leśnego w pobliżu tej ulicy, porośniętego jodłami, choć brak jest solidnych dowodów na jej poparcie.

Niektórzy badacze, zwracając uwagę na to, że niegdyś przy ulicy znajdował się „Dom pod Jodłą” czy też „Pod Trzema Jodłami” (w niemieckim Tanne oznaczającym jodłę), argumentują, iż nazwa tej ulicy może być związana z nazwą wspomnianego domu. Co ciekawe, współczesna nazwa tej ulicy została określona przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z dnia 31.11.1945 r..

Układ drogowy

Ulica Jodłowa we Wrocławiu ma przypisaną drogę gminną, która ma długość 89 metrów i należy do kategorii dróg dojazdowych. Jest to istotny element infrastruktury komunikacyjnej w tym rejonie.

Warto zauważyć, że ulica Jodłowa łączy się z różnymi ulicami i placami, co czyni ją ważnym punktem w sieci drogowej. Oto kilka kluczowych skrzyżowań:

Te połączenia nie tylko ułatwiają komunikację pomiędzy różnymi rejonami Wrocławia, ale również stanowią znaczące węzły w miejskiej infrastrukturze transportowej.

Zabudowa i zagospodarowanie

W zachodniej pierzei, w pobliżu skrzyżowania z ulicą Nożowniczą, znajduje się nowoczesny budynek, który łączy funkcje mieszkalne oraz usługowe. Tuż obok rozciąga się częściowo ogrodzony teren niezabudowany, a nieco dalej dostrzegamy budynek usytuowany przy placu Biskupa Nankiera. Przewidziano możliwość zabudowy wolnej przestrzeni, jednak z obowiązkowym zapewnieniem dogodnego dojazdu oraz dojścia do wnętrza kwartału.

Wschodnia pierzeja natomiast zwraca uwagę zachowaną kamienicą na narożniku, tuż przy placu Nowy Targ. Z tyłu tego obiektu znajduje się niezabudowana przestrzeń z urządzoną zielenią. Wzdłuż ulicy, na wysokości placu Biskupa Nankiera, stoi powojenny budynek mieszkalny z dobudowaną galerią.

Oś widokowa, biegnąca w kierunku południowym, rozciąga się wzdłuż zachodniej pierzei placu Nowy Targ, gdzie ulokowany jest powojenny budynek mieszkalno-usługowy, a następnie prowadzi wzdłuż ulicy Krowiej. Z kolei północna oś widokowa zamyka się w postaci kościoła św. Wincentego, obecnie pełniącego funkcję katedry greckokatolickiej.

Ochrona i zabytki

Obszar, w którym zlokalizowana jest ulica Jodłowa, cechuje się szczególnym znaczeniem historycznym oraz architektonicznym. Usytuowanie tej ulicy w obrębie zespołu urbanistycznego Starego Miasta z XIII-XIX wieku, zaliczonego do rejestru zabytków, podkreśla jego wartość – jest on wpisany pod numerem rej.: 196 z 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967. Dodatkową formą ochrony dla tego obszaru jest ustanowienie historycznego centrum miasta, które obejmuje szerszy teren niż wspomniany wcześniej zespół, uznawany za pomnik historii.

Miasto Wrocław włączyło ten obszar do Parku Kulturowego „Stare Miasto”, co ma na celu ochronę krajobrazu kulturowego. Plan ten zakłada nie tylko uporządkowanie i zachowanie historycznego charakteru terenu, lecz także dbałość o jego dalsze kształtowanie w sposób, który będzie zharmonizowany z otoczeniem. Obowiązujące obostrzenia w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego kładą nacisk na odpowiednie eksponowanie zabytków, takich jak „Dom romański”, oraz wymagają stosowania nawierzchni kamiennej na ulicach i chodnikach.

W najbliższym otoczeniu ulicy Jodłowej mieści się wiele cennych zabytków, które stanowią nieodłączny element wrocławskiej kultury i historii:

NumerObiektRok powstaniaLp. w rejestrzeZdjęcie
Ulica Jodłowa
1Kamienica z częściowo usługowym parterem 
pierzeja wschodnia		około 1895 r., po 1945 r.mpzp , GEZbrak
Plac biskupa Nankiera
7Kamienica „Pod Złotym Koszykiem”, obecnie budynek mieszkalno-biurowy 
pierzeja zachodnia		XVIII w., połowa XIX w., 1979-1982 (remont), 2013 r. (remont) (połowa XIX w.)A/1607/8 z dnia 30.12.1970brak
8Dom klasztoru NMP na Piasku, znany jako „Dom Panien Trzebnickich”, obecnie Galeria Fotografii, Foto-Medium-Art, tzw. domek romański 
pierzeja wschodnia		XIII w. (1208, 1218 r. – przywileje Henryka I), XX w. (początek XIII-XX w.)rejestr zabytków: nr 168/202 z dnia 30.12.1970brak
15Kościół klasztorny franciszkanów pw. św. Jacka, od 1530 r. kościół klasztorny norbertanów pw. św. Wincentego, następnie krucjalny, parafii rzymskokatolickiej, garnizonowy, od 1991 r. katedralny greckokatolicki 
zamyka oś widokową ulicy w kierunku północnym		około 1234 r. (relikty), XIII w., druga połowa XIV w. (rozbudowa i przebudowa), połowa XV w., początek XVII w., 1698 r. (kruchta), lata 1723-1727 (przebudowa kpl Mariackiej na mauzoleum Hochbergów), początek XX w., po 1945 r. (1232, XIV, XVII-XVIII, po 1945)rejestr zabytków: nr A/5354/8 z dnia 26.11.1947 oraz

A/3144/110 (dec.108) z 14.02.1962

brak

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l SIP GEZ 2018 ↓.
  2. a b c d e f g ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 1639 (Jodłowa).
  3. a b GEZ 2018 ↓, poz. 4847.
  4. a b GEZ 2018 ↓, poz. 4831.
  5. a b GEZ 2018 ↓, poz. 2537.
  6. GeZ 2018 ↓, poz. 68.
  7. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 222 (Galeria „Foto-Medium-Art.”).
  8. a b c d Antkowiak 1970 ↓, s. 169-173 (Nowy Targ).
  9. a b c Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 152 (Tannengasse).
  10. Uchwała RMWr 2009 ↓, §37 ust. 2 pkt 1.
  11. Uchwała RMWr 2009 ↓, §26 ust. 2.
  12. Uchwała RMWr 2009 ↓, §29 ust. 3.
  13. Uchwała RMWr 2009 ↓, §27 ust. 2 pkt 8.
  14. a b Harasimowicz 2006 ↓, s. 431 (k. Św. Wincentego).
  15. Harasimowicz 2006 ↓, s. 411 (Kościoły i kaplice).
  16. a b c d Harasimowicz 2006 ↓, s. 327 (Jodłowa).
  17. a b c Harasimowicz 2006 ↓, s. 595-596 (Nowy Targ).
  18. MP 1994 ↓.
  19. NID 2017 ↓, s. 206.
  20. NID 2017 ↓, s. 223.
  21. NID 2017 ↓, s. 222.
  22. NID 2017 ↓, s. 208.
  23. ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 3100-3102 (Nankiera).
  24. ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 3223 (Nożownicza).
  25. ZDiUM ulice 2018 ↓, poz. 3220-3222 (Nowy Targ).

Oceń: Ulica Jodłowa we Wrocławiu

★★★★★
Średnia ocena:4.66 Liczba ocen:15