Stare Miasto we Wrocławiu

Dzielnice

Stare Miasto we Wrocławiu to historyczna i fascynująca część lewobrzeżnego Wrocławia, która kryje w sobie bogactwo przeszłości i kultury.

Wielu uważa je za najstarszy fragment miasta, którego korzenie sięgają trzynastego wieku, gdy zostało założone jako miasto lokacyjne.

Rozwój przestrzenny

Wrocław, jako jedno z najstarszych polskich miast, ma bogatą i fascynującą historię przestrzenną. Najstarszą część miasta stanowi Ostrów Tumski, który był zasiedlany co najmniej od IX wieku. Z czasem wokół Ostrów Tumski powstały osiedla zarówno na prawym, jak i lewym brzegu Odry. Już w XII wieku w rejonie dzisiejszej Hali Targowej oraz placu Nankiera istniał plac targowy, co świadczy o dynamicznym rozwoju handlu regionalnego. Tereny ulokowane na północ od pl. Nankiera i ul. Uniwersyteckiej pozostały pod kontrolą książęcą i nie stanowiły fragmentu późniejszego miasta lokacyjnego.

Książęta piastowscy, którzy rządzili tym obszarem, nie tylko zamieszczali Żydów, lecz także fundowali klasztory oraz posiadali własne dwory. W XIII wieku miała miejsce seria lokacji miasta na prawie magdeburskim, lecz istnieją sprzeczne opinie dotyczące chronologii rozwoju przestrzennego. Skromne informacje zawarte w różnych zapiskach opisujących fundacje oraz konsekracje kościołów parafialnych, takich jak św. Wojciecha, św. Andrzeja i św. Wawrzyńca, jak również wiele wykopalisk archeologicznych, dostarczają cennych, choć ograniczonych, informacji.

Pierwsza lokacja miała miejsce przypuszczalnie po 1212 roku za rządów Henryka Brodatego, skutkując utworzeniem dwóch osiedli: jedno z nich, znane jako Skultetas, zostało określone w 1214 roku, natomiast drugie, Civitas Wratislaviensis (Miasto Wrocławskie), zostało wymienione w 1226 roku. Drugie osiedle, znane jako Novum Forum (Nowy Targ), istniało od około 1230 roku. Najpewniej zajmowało obszar w rejonie ulic Piaskowej, św. Katarzyny, Wita Stwosza oraz Łaciarskiej, co miało miejsce wokół współczesnego Nowego Targu. Z kolei drugie z nich znajdowało się w okolicy placu, który obecnie nazywamy Rynkiem. Zasadniczą granicą jurysdykcji tych osiedli mogła być współczesna ul. Szewska.

Inna teoria sugeruje, że z chwilą założenia Rynku miało miejsce wytyczenie miasta w obrębie Fosy, która do dziś zachowała swoją formę, a także, że później nastąpiło jej pomniejszenie. Niestety, w wyniku najazdu mongolskiego w 1241 roku osiedla te zostały zniszczone. Odbudowa miała miejsce poprzez przeprowadzenie ponownej lokacji oraz połączenie ich w jedną całość, tworząc jednolite miasto otoczone murami obronnymi, które znajdowały się w linii współczesnej Trasy W-Z.

Połączenie wcześniej wydzielonych miast prawdopodobnie spowodowało zaburzenie geometrycznej siatki między Rynkiem a Nowym Targiem. Już w 1261 roku obszar miasta został rozszerzony do nowej, zewnętrznej Fosy, a dwa lata później – w 1263 roku, wprowadzono niezależne Nowe Miasto, które w 1327 roku włączono do głównego obszaru miasta. Niewielkie zmiany w obszarze miasta były realizowane głównie przy okazji rozbudowy fortyfikacji.

Dopiero w wyniku decyzji o zburzeniu fortyfikacji w 1808 roku Wrocław został rozciągnięty poza obszar Starego i Nowego Miasta. Podczas II wojny światowej Stare i Nowe Miasto uległy poważnym zniszczeniom. W działaniach odbudowujących, z powodów ideologicznych, skupiono się przede wszystkim na zachowaniu obiektów gotyckich, które pochodziły z epoki piastowskiej. Niestety, wiele bardziej uszkodzonych, ale żywotnych obiektów zostało rozebranych w celu pozyskania materiału budowlanego. Odbudowa skupiała się na gotyckich kościołach, zaczynając od okolic Rynku, zmierzając do odtworzenia stanu sprzed XIX wieku, po czym przestano pielęgnować historyzujące wzorce budowy, wznosząc nowoczesne obiekty mieszkalne.

Na dzień dzisiejszy obie historyczne części Wrocławia oraz Ostrów Tumski oraz zespół wschodnich wysp odrzańskich stają się częścią osiedla Stare Miasto. Z kolei od 2005 roku przewodniczącym Rady wrocławskiego Starego Miasta jest Igor Wójcik.

Ważniejsze obiekty architektoniczne Starego Miasta

Architektura historyczna do 1808

Wrocław, miasto o bogatej historii, oferuje wiele ważnych obiektów architektonicznych, które zasługują na szczególną uwagę. Jednym z najważniejszych jest Ratusz, symbol miasta, który zachwyca swoją gotycką formą. W Wrocławiu znajdziemy również liczne kościoły parafialne oraz pomocnicze świątynie miejskie, które mają duże znaczenie dla kultury regionu.

Wśród nich wyróżniają się:

Dodatkowo, na terenie miasta znajdują się zespoły klasztorne, jak Katedra śś. Wincentego i Jakuba (pl. Nankiera), a także szereg innych kościołów, takich jak Kościół św. Klary i św. Jadwigi oraz Kościół św. Macieja.

Wrocław nie brakuje również historycznych rezydencji władców, w tym zniszczonego zamku cesarskiego i pałacu królewskiego. Warto zwrócić uwagę na kościół Opatrzności Bożej, znany jako Dworski, oraz Synagogę pod Białym Bocianem.

W starym mieście funkcjonowały również obiekty handlu i rzemiosła, takie jak Sukiennice i Dom Płócienników, które niestety nie przetrwały do dziś. Wielkie Jatki oraz Baszta Niedźwiadka to także punkty, które powinny znaleźć się na liście atrakcji turystycznych Wrocławia.

Obiekty powstałe po rozszerzeniu miasta

Po rozszerzeniu miasta Wrocław zyskał wiele nowoczesnych obiektów użyteczności publicznej. W szczególności należy wymienić Operę Dolnośląską, która znajduje się przy ul. Świdnickiej. Nowa Giełda oraz Nowy Ratusz na Rynku to kolejne ważne punkty.

Pod koniec tego zestawienia nie można pominąć Kasy Oszczędności, obecnie Biblioteki Uniwersyteckiej, która ma swoją siedzibę przy ul. K. Szajnochy. Również obiekty handlowe, takie jak Hala Targowa oraz dawne domy handlowe, w tym dom handlowy Barasch przy ul. Rynek 32, wpływają na współczesny widok miasta.

Muzea

Wrocław to miejsce, gdzie kultura i historia przeplatają się w licznych muzeach. Wrocławskie Muzeum Miejskie, z bogatymi zbiorami, obejmuje także Muzeum Archeologiczne, które posiada cenne eksponaty, takie jak Skarb zakrzowski oraz kotowicki.

Wśród muzeów wyróżniają się także Muzeum Militariów, a także Muzeum Sztuki Medalierskiej, które jako jedyne w kraju gromadzi kolekcje medalierstwa i falerystyki, oddział Muzeum Miejskiego z 1964 roku. Muzeum Historyczne we Wrocławiu oraz Muzeum Teatru to miejsca, które powinno się odwiedzić.

Warto również zwrócić uwagę na Muzeum Farmacji oraz Muzeum „Pana Tadeusza”, które mieści się w Kamienicy Pod Złotym Słońcem i posiada w swoich zbiorach oryginalny rękopis tego dzieła. Na dodatkową uwagę zasługuje Muzeum Książąt Lubomirskich oraz Muzeum Uniwersytetu Wrocławskiego, które dostarczają wielu cennych informacji o historii miasta.

Pomniki

W Wrocławiu zobaczyć można wiele pomników, które upamiętniają ważne postaci oraz wydarzenia. Warto odwiedzić Pomnik Aleksandra Fredry, oglądając także Pomnik Amora na Pegazie oraz Pomnik Anioła Ślązaka.

Pomnik ku czci Chińczyków z Tian’anmen oraz Fontanna Niedźwiadek to kolejne znane atrakcje. Na Placu Solnym stoi Iglica, stanowiąca historyczny element miasta. Nie można zapomnieć o pomnikach upamiętniających Papieża Jana XXIII oraz św. Jana Nepomucena przy kościele św. Macieja.

Ponadto, Wrocław jest dumne z pomników takich jak Pomnik Bolesława Kominka, Mikołaja Kopernika oraz Pomnik Pomarańczowej Alternatywy. Warto również zwrócić uwagę na pomniki ku czci zwierząt rzeźnych oraz Pomnik Konstytucji 3 Maja i Pomnik Rozstrzelanych Zakładników z Nowego Sącza, które wpisują się w bogaty krajobraz kulturalny tego miasta.

Oceń: Stare Miasto we Wrocławiu

★★★★★
Średnia ocena:4.79 Liczba ocen:19