Hala Targowa we Wrocławiu, znana również jako Hala Targowa nr I (niem. Markthalle Nummer 1), to wyjątkowy obiekt, który został zrealizowany na podstawie projektu utalentowanych architektów, Richarda Plüddemanna oraz Heinricha Küstera, w latach 1906–1908. Znajduje się ona przy ul. Piaskowej, u zbiegu z pl. Nankiera oraz ul. św. Ducha, co czyni ją centralnym punktem w urokliwej okolicy miasta.
Hala Targowa zyskała znaczenie nie tylko jako miejsce handlowe, ale również jako cenny zabytek sztuki inżynierskiej. Jej lokalizacja obok wyspy Piasek oraz bliskość do mostu Piaskowego oraz najstarszych dzielnic Wrocławia sprawiają, że jest to punkt obowiązkowy dla każdego, kto pragnie poznać historię i kulturę tego miasta.
Historia
Hala Targowa nr I została zbudowana z myślą o uporządkowaniu handlu w centrum Wrocławia, gdzie wcześniej odbywał się on m.in. na Nowym Targu. W tym samym okresie zaprojektowano również niemal identyczną Halę Targową nr II, która powstała przy ul. Kolejowej, ale po tym jak doznała poważnych uszkodzeń w wyniku działań wojennych w 1945 roku, została ostatecznie zburzona w 1973.
Na lokalizacji Hali nr 1 w przeszłości znajdował się czternastowieczny dwór biskupów lubuskich, który w początkach XVI wieku został przekształcony na Arsenał Piaskowy. Miejsce to, będące własnością miasta od 1511 roku, powiększono w 1889 roku poprzez zakup sąsiednich nieruchomości w celu budowy hali targowej. Ostatecznie decyzja o realizacji tej kluczowej inwestycji dla miasta została podjęta 19 lutego 1901 roku, a projektowanie rozpoczęto wkrótce potem.
W dniu 1 października 1905 roku przystąpiono do rozbiórki arsenału oraz przylegających budynków. W trakcie prac kopalnych wmurowano w północną elewację Hali znalezione kamienne kule armatnie, co miało symbolizować wcześniejsze przeznaczenie tego terenu. Jesienią 1906 roku zainicjowano budowę hali, w której zastosowano żelbetową konstrukcję piwnicy oraz pierwotnie planowane stalowe wiązary dachowe. Początkowe prace związane z fundamentami i poziomem piwnic prowadziła firma Theodor Hülssner z Lipska.
Przy porównywaniu propozycji różnych firm zajmujących się budową hali oraz kosztów dostosowano projekt konstrukcji do wykorzystania żelbetu zamiast stali. Nowe postępowanie przetargowe wygrała firma Lolat-Eisenbeton z Wrocławia, a 5 października 1908 roku Hala została oddana do użytku.
Hala przylega do ulic z trzech stron, a jedynie od strony południowej łączy się z sąsiednimi budynkami, które częściowo pełnią funkcję zaplecza administracyjnego. Elewacja północna wyróżnia się dwiema wieżami, które przypominają o dawnym, obronnym charakterze tego miejsca. Wyższa z wież, znajdująca się po północno-zachodniej stronie, kiedyś mieściła zegar, który obecnie jest nieczynny. Wnętrze obiektu ma układ bazylikowy, z główną nawą skierowaną na osi wschód-zachód, a po obu stronach niższe nawy boczne przykryte dachami płaskimi oraz trzy nawy poprzeczne – dwie od północy i jedną większą od południa.
W nawach bocznych, na poziomie piętra, znajduje się galeria, która otacza nawę główną. Zaprojektowane przez Heinricha Küstera przekrycie Hali, opierające się na żelbetowych łukach parabolicznych z rozstawem podpór wynoszącym 20,65 m oraz wysokości przewyższającej 17 m, stanowi pionierskie osiągnięcie inżynierskie o zasięgu światowym. Podziemia hali mieszczą piwnice o wysokości sięgającej 3,7 metra.
Budynek charakteryzuje się zewnętrzną elewacją z ceglanej ściany, z oszczędnymi detalami kamiennymi, inspirowaną giełdą w Amsterdamie Berlagego. Jego styl nawiązuje do średniowiecznych tradycji historyzmu, podczas gdy wnętrze jest już całkowicie zmodernizowane. Budynek nie uległ poważnemu zniszczeniu podczas wojny w 1945 roku i szybko po wojnie był wykorzystywany zgodnie z pierwotnym przeznaczeniem.
W latach 1980-1983 przeszedł gruntowny remont, a od tego momentu stał się jednym z najważniejszych miejsc targowych w całym Wrocławiu.
Przypisy
- KonstanzeK. Beelitz, NiclasN. Förster, Breslau - Wrocław : przewodnik po architekturze modernistycznej, Wrocław: Via Nova, 2006, s. 13, ISBN 83-60544-52-2, OCLC 258758424 [dostęp 17.01.2023 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Budynki handlowo-usługowe":
Nowa Giełda we Wrocławiu | Spółdzielczy Dom Handlowy „Feniks” we Wrocławiu | Zespół mieszkalno-usługowy przy pl. Grunwaldzkim we Wrocławiu | Ratusz we Wrocławiu | Astra (Wrocław) | Dom Handlowy Kameleon | Dom mieszkalno-usługowy przy ulicy Grabiszyńskiej 133-135 we Wrocławiu | Galeria Dominikańska | Poczta paczkowa we Wrocławiu | Apteka „Pod Murzynem” we Wrocławiu | Gmach Towarzystwa Kredytowego we Wrocławiu | Dawna Łaźnia Miejska we Wrocławiu | Dom handlowy „Modehaus” we Wrocławiu | Budynek biurowo-handlowy przy ulicy Ruskiej 11-12 we Wrocławiu | Wydawnictwo Dolnośląskie | Galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 46-64 we Wrocławiu | Centrum Korona | Zespół budynków mieszkalno-usługowych przy ulicy marsz. Józefa Piłsudskiego 2-10 we Wrocławiu | Wzorcowe sanatorium dziennego pobytu dla dzieci | WroclaviaOceń: Hala Targowa przy ul. Piaskowej we Wrocławiu