Most Piaskowy

Ten most, wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa dolnośląskiego, tworzy początkowy odcinek trasy, prowadzącej ze średniowiecznego Wrocławia na północ. Jest to również fragment najstarszej przeprawy przez Odrę, której północny odcinek reprezentują mosty Młyńskie.

Jako element infrastruktury, Most Piaskowy charakteryzuje się stosunkowo wąską jezdnią o szerokości niespełna sześcioipółmetra, gdzie dwa przeciwległe pasy ruchu są połączone z dwukierunkową linią tramwajową. Chodniki zostały zlokalizowane po zewnętrznej stronie dźwigarów mostu, co umożliwia bezpieczny ruch pieszych.

W przeszłości, w okolicy mostu Piaskowego, w miejscu dzisiejszego zbiegu ulic Świętego Ducha oraz Piaskowej, zlokalizowana była Brama Piaskowa. Nazewnictwo mostu, ulicy oraz bramy wywodzi się od Wyspy Piasek, co nawiązuje do kościoła NMP na Piasku, którego nazwa została zapożyczona z rzymskiego kościoła łac. Sancta Maria in Arena, z pewną modyfikacją, w której „arena” przetłumaczono na „piasek”. Warto też wspomnieć, że w okolicach Mostu Piaskowego znajduje się jeden z kluczowych placów średniowiecznego handlu międzynarodowego, a także kończy się Promenada Staromiejska.

W 1149 roku kanonicy regularni będący właścicielami Wyspy Piaskowej pobierali myto za przekraczanie mostu. W tych czasach most był znany pod nazwą Pons ad Virginem Mariam in Arena. Po ponownej lokacji miasta, która miała miejsce w XIII wieku, nowe połączenie przez Odrę, które dzisiaj znamy jako most Uniwersytecki, powstało, ale znaczenie Mostu Piaskowego nie zmniejszyło się. Wciąż prowadził on do głównych szlaków komunikacyjnych, w tym przez most Tumski w kierunku Ostrowa Tumskiego.

Pierwsza konstrukcja mostu była drewniana, z kilkoma przęsłami oraz zwodzonym elementem, jednak niszczono ją wielokrotnie, a każda odbudowa przynosiła nowe zmiany. W okresie wojen husyckich Most Piaskowy został wzmocniony poprzez dodanie Bramy Mariackiej. W 1590 roku rozpoczęto budowę nowych fortyfikacji miejskich, które zakończono w 1595 roku nową, solidną konstrukcją drewnianego mostu. Zaledwie kilka lat później, w 1861 roku, zaprojektowano nową żelazną konstrukcję mostu, którego projekt wykonał Ernst Uber, a realizację zlecono zakładom metalowym Gustava Ruffera.

Nowa jednopręsłowa nitowana konstrukcja mostu, wzorująca się na szesnastowiecznych forma, była ambasadorem nowoczesności w Wrocławiu. Po 1893 roku most włączono do sieci tramwajowej, co przyczyniło się do zastąpienia drewnianego pomostu stalowym. W 1934 roku wprowadzono dodatkowe zmiany, podnosząc most o 60 centymetrów.

Jednakże nie wszystkie zmiany były szczęśliwe - podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 roku most został zaminowany przez niemiecką obronę. W końcu kwietnia, na skutek ostrzału artyleryjskiego, most został wysadzony. Mimo to, jeszcze w czasie oblężenia, niemieccy saperzy zdołali odbudować jego konstrukcję w sposób tymczasowy, jednak wymagał on gruntownej naprawy. W wyniku powojennych remontów, większość dziewiętnastowiecznych elementów została wymieniona, zachowano jedynie główne dźwigary z ich oryginalnym układem. Most utracił swoje ozdobne słupy i latarnie, jednak 15 października 1976 roku został wpisany do rejestru zabytków, stając się cennym punktem w wrocławskiej historii.

Warto zaznaczyć, że przy Moście Piaskowym znajdował się początkowy punkt pomiarowy wrocławskiej mili, jednostki długości stosowanej na Śląsku. Długość ta wynosi 6700 metrów, co odpowiada odległości między Bramą Piaskową a Psimi Polami, prowadząc przez Wyspę Piaskową oraz Ostrów Tumski.