Sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu

---

Historia, architektura

Historia tej dawniej istniejącej świątyni, znanej jako kościół św. Barbary, sięga przełomu XV i XVI wieku. Została ona zbudowana jako kościół filialny oraz miejsce pochówku wiernych paracji św. Elżbiety. Na tym samym terenie wcześniej funkcjonowała kaplica cmentarna, pochodząca z XIII wieku, która niestety spłonęła przed rokiem 1400. Od tego momentu zaczęto prace nad odbudową oraz rozbudową obecnej struktury.

Obiekt tymczasowo wzniesiono w stylu gotyckim, tworząc trójnawową bryłę, która ma długość 32,7 oraz szerokość 24,6 metra. Na zachodniej stronie, przy ulicy Wszystkich Świętych, usytuowane są dwie wieże o kwadratowym kształcie, z których tylko jedna, znajdująca się na rogu ulicy św. Mikołaja, osiągnęła planowaną wysokość. Druga wieża nie jest wyższa niż mur kościoła. W roku 1526 świątynia przeszła w ręce ewangelików i pełniła funkcję kościoła garnizonowego pomiędzy latami 1741 a 1920.

Okres II wojny światowej przyniósł ogromne zniszczenia, sięgające nawet 70%, co skutkowało utratą kosztownego wyposażenia oraz średniowiecznych polichromii. Dachy spłonęły, a sklepienia runęły. Tuż po wojnie, obiekt zabezpieczono, a odbudowa miała miejsce w latach 1959-1961. W czerwcu 1963 roku przekazano go Kościołowi prawosławnemu, ustanawiając go katedrą diecezji wrocławsko-szczecińskiej. W 1947 roku wpisano go do rejestru zabytków jako nr 11, a od 1961 roku figuruje pod nr A/288/15.

Odrestaurowanie elewacji nastąpiło w latach 1963-1965. Remont wież zakończono w 1985, natomiast do 1994 roku wymieniono pokrycie dachu. Mimo licznych przebudów oraz zniszczeń wciąż zachowało się kilka cennych dzieł, które niegdyś zdobiły wnętrze kościoła. Najważniejszym z nich jest gotyckie retabulum ołtarza głównego, które przedstawia sceny z Żywota św. Barbary oraz Pasji i triumfu Chrystusa. Dziś znajduje się ono w MNW.

W zbiorach warszawskich przechowywane jest również epitafium Barbary Polani z 1410 roku, które przedstawia wizerunki Marii oraz Vir Dolorum. Z kolei w MNWr można zobaczyć obraz Veraicon z około połowy XV wieku. W świątyni znajdują się dwa ikonostasy; przed ołtarzem głównym usytuowany jest współczesny, rzeźbiony ikonostas, stworzony w 2019 roku w Salonikach, podczas gdy poprzedni zawierał ikony autorstwa Jerzego Nowosielskiego, Adama Stalony-Dobrzańskiego oraz Sotirisa Adamopulosa – niektóre z nich przeniesiono do nowego ikonostasu.

Wnętrze katedry zdobią freski wykonane pod okiem Jerzego Nowosielskiego, a od grudnia 2019 roku na wyposażeniu soboru znalazły się również dwa kioty oraz trzy analogiony, które również powstały w Salonikach. Rok 2015 to czas kolejnego remontu świątyni, zaś w listopadzie 2019 roku na wyższej wieży umieszczono sześcioramienny krzyż, który stanowi ważny symbol tej świątyni.

Zegar Kluskowy

Na wielkiej wieży katedry możemy znaleźć zrekonstruowany w 2014 roku Zegar Kluskowy, który został odbudowany po zniszczeniach spowodowanych przez II wojnę światową. Wrocławscy mieszkańcy znają go również pod lokalną nazwą Kließelseeger, a po niemiecku to Klößezeiger. Oprócz tego, na wieży znajdują się również dwa mniejsze zegary słoneczne, które dodają uroku temu miejscu.

Warto dodać, że przed 1945 rokiem Zegar Kluskowy miał tendencję do spóźniania się o około 15 minut. Z tego powodu po mieście krążyła legenda, według której wrocławskie gospodynie wrzucały kluski śląskie do garnka w momencie, gdy dzwony zaczynały bić w centrum, a wyciągały je, gdy Zegar Kluskowy, spóźniony, w końcu zasygnalizował upływ czasu. Dzięki tej praktyce, kluski miały być idealnie ugotowane, co z pewnością ułatwiało życie mieszkańcom miasta.

Inne katedry we Wrocławiu

Wrocław, miasto bogate w historię i kulturowe dziedzictwo, jest miejscem, gdzie możemy podziwiać nie tylko prawosławną katedrę, ale również trzy inne katedry, które przyporządkowane są różnym wyznaniom religijnym.

Wśród nich wyróżnia się:

• greckokatolicka katedra św. Wincentego i św. Jakuba,
• polskokatolicka katedra św. Marii Magdaleny,
• rzymskokatolicka archikatedra św. Jana Chrzciciela.

---

Oceń: Sobór Narodzenia Przenajświętszej Bogurodzicy we Wrocławiu

---