Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu

---

Historia

Pierwszy kościół

Zgodnie z badaniami Edmunda Małachowicza, historia wrocławskich kościołów ma swoje źródła w obiekcie, który mógł mieć szerokość nawy wynoszącą około 6,5 metra oraz długość z absydą wynoszącą około 13 metrów. Chociaż informacje te pochodzą z badań georadarowych, to zarówno datowanie, jak i fizyczna forma tej budowli pozostają przedmiotem dyskusji w środowisku naukowym.

W ciągu następnych lat, po zbudowaniu pierwszego kościoła, powstał nowy, jednonawowy obiekt z transeptem. Jego przewidywana długość wynosiła około 25 metrów, ale rekonstrukcja planu tego kościoła wzbudza kontrowersje, gdyż odnaleziono jedynie fragmenty murów, które nie posiadają lica z obu stron. To prowadzi do wnika w hipotezy dotyczące kształtu i datowania tej budowli, a także ewentualnego fundatora.

I katedra Chrobrego

W związku z założeniem biskupstwa na początku 1000 roku oraz intensyfikacją budownictwa sakralnego w Europie, powstała nowa, większa budowla przedromańska, która zastąpiła pierwszy kościół. Ta trójnawowa bazylika filarowa z kryptą datuje się na czas panowania księcia Bolesława Chrobrego, który był jej fundatorem. Katedra miała długość 33,5 metra i szerokość 18 metrów. Znajdowane detale architektoniczne, w tym baza półkolumny, świadczą o zdobieniach rzeźbiarskich.

Fragment belki, odnaleziony w rejonie katedry i datowany na rok 1004, sugeruje znaczenie tej budowli. Niestety, pierwsza katedra uległa zniszczeniu w wyniku ataków pogańskich oraz najazdu czeskiego księcia Brzetysława I w latach 1038–1039, a na jej miejscu wzniesiono świątynię pogańską. W tym okresie biskupi wrocławscy przebywali w Smogorzowie oraz Ryczynie.

II katedra Odnowiciela

Na końcu XI wieku, z inicjatywy księcia Kazimierza Odnowiciela, powstała nowa katedra, która była nieco przesunięta względem poprzedniej. Charakteryzowała się ona wczesnoromańskim stylem architektonicznym, miała trójnawowy układ z krótkim transeptem oraz prezbiterium zamkniętym apsydą. Pod nią znajdowała się trójnawowa sklepiona krypta. Obiekt był raczej bezwieżowy, a jego wnętrze przestropowane.

Z tego okresu zachowało się jedynie kilka kamiennych detali, gdyż większość budulca wykorzystano w kolejnej fazie budowy katedry.

III katedra walterowska

W 1158 roku biskup Walter z Malonne rozpoczął budowę bardziej okazałej, romańskiej katedry dla wrocławskiego biskupstwa na wrocławskim Ostrowie Tumskim. Obiekt wykorzystywał części murów poprzedniej budowli. Dwu wieżowa, trójnawowa bazylika z transeptem została ukończona w 1180 roku i poświęcona przez biskupa Żyrosława II. Analiza wykopalisk oraz pierwsze źródła ikonograficzne, w tym pieczęć biskupa Żyrosława, pozwalają na rekonstrukcję jej formy przestrzennej.

Katedra Walterowska była ewolucją katedry Odnowiciela, z grubszymi murami i przesklepaną nawą, gdzie wzniesiono nowe wieże. Długość wynosiła 48,5 metra, a szerokość 24,5 metra. W Muzeum Archidiecezjalnym można znaleźć wiele fragmentów tej katedry, a pod posadzką prezbiterium zlokalizowane są pozostałości krypty.

IV katedra

Korpus gotycki

W miarę upływu lat, katedra przeszła znaczne zmiany w stylu gotyckim, które były realizowane w kilku etapach. W latach 1244–1272 biskup Tomasz I rozbudował katedrę o pierwszy ceglany chór z obejściem. Narożniki tego obejścia zdobiły dwie niewielkie wieże, które do dziś pozostały nieukończone. Nowo dodane okno przeźroczyste miało wielkie rozmiary, a nad nim zainstalowano okno poddasza.

Około 1315 biskup Henryk z Wierzbna rozpoczął budowę nowej gotyckiej nawy, która była kontynuowana przez biskupa Nankera oraz ukończona przez biskupa Przecława z Pogorzeli w okolicach 1349 roku, poszerzając o dodatkowe elementy gotyku redukcyjnego. W tym czasie w sklepieniach sześciodzielnych nakryto prezbiterium.

W takiej formie budowa kontynuowana była z pewnymi błędami, bo oś nowej nawy przesunięto względem prezbiterium, co jest widoczne w katedrze do dnia dzisiejszego. Kolejnym znaczącym założeniem była kaplica Mariacka, stworzona przez mistrza Pieszki między 1354 a 1368 rokiem. Kaplice boczne oraz górne kondygnacje wieży północno-zachodniej również powstały w XV wieku, jednak wieżę południowo-zachodnią zbudowano tylko do wysokości czterech kondygnacji.

Ostatnie przęsło nawy głównej, czyli miejsce byłego transeptu, zyskało asymetryczne sklepienie wzorowane na podobnym elemencie ołtarza z katedry w Krakowie. W 1517 roku biskup Jan Turzo ufundował nowy portal do zakrystii, uznawany za pierwszy przykład stylu renesansowego na Śląsku.

Przebudowy renesansowe i barokowe

Pożar 19 czerwca 1540 roku zniszczył dach oraz dzwony, a także hełm wieży północnej. Odnowienie tych elementów miało miejsce dopiero 16 lat później w stylu renesansowym. Wieża południowa również doczekała się nowego hełmu w latach 1568–1580, który był prostszy niż poprzednie. Do istotnych zmian architektonicznych należała likwidacja uszkodzonej ozdobnej balustrady, a także podniesienie murów prezbiterium o około metr, przez co zrównano ich wysokość z nawą.

Nowa renesansowa dekoracja chórów została wykonana w tynku. W 1633 roku, na skutek walk toczonych w czasie wojny, pożar zniszczył część wieży południowej oraz cześć dachu zakrystii. Odnowienie było kontynuowane, a w 1672 roku dodano barokową kaplicę Najświętszego Sakramentu, a w latach 1680-1700 wzniesiono kaplicę św. Elżbiety, ufundowaną przez kardynała Fryderyka Hessen. W tym okresie biskup Franciszek Ludwik Neuburg ufundował kaplicę elektorską Bożego Ciała w latach 1716-1724 według projektu Fischera von Erlach, a w 1749 roku dobudowano kaplicę zmarłych.

Restauracje okresu klasycyzmu i historyzmu

Kolejny pożar, który miał miejsce 9 czerwca 1759 roku, spalił hełmy wież, dzwony oraz dach nad nawami i zakrystią. Zniszczenia były stopniowo odbudowywane przez następne 150 lat, wagę tego podniosły zmiany architektoniczne, gdyż wieże zyskały proste daszki, a zniszczony szczyt zachodni zastąpiono skromniejszym w formach klasycystycznych. W XIX wieku Carl Lüdecke przekształcił wnętrze katedry oraz zachodnią elewację w stylu neogotyckim.

W początkach XX wieku prace kontynuowane były pod kierunkiem Hugona Hartunga. Wówczas wykonano uzupełnienie poniższej kamieniarki wieży północno-zachodniej i pomniejsze prace przy wieży południowo-zachodniej, która zyskała podobny styl. W latach 1912 i 1922 wzniesiono nowe hełmy, z których południowy, stworzony przez Josepha Ebersa, zyskał uproszczone formy.

W 1930 roku biskupstwo wrocławskie przekształciło się w arcybiskupstwo, a katedra stała się archikatedrą. Prowadzona w latach 30. renowacja pod przewodnictwem Günthera Grundmanna zakończyła się skuciem polichromii oraz likwidacją neogotyckiego gzymsu w chórze.

Zniszczenia i odbudowa powojenna

Podczas oblężenia Wrocławia przez Armię Czerwoną w kolejnych latach, katedra doznała ogromnych zniszczeń, które objęły 70% jej przestrzeni. Hełmy, dachy, sklepienia głównej nawy, a także organy i dekoracje częściowo zniknęły. Uszkodzona została także część renesansowego, srebrnego ołtarza głównego, zaprojektowanego przez Paula Nitscha. Z ocalałych artefaktów część wywieziono, a odbudowa pod nadzorem architekta Marcina Bukowskiego trwała do 1951 roku. 29 lipca tego samego roku prymas Polski Stefan Wyszyński uroczyście poświęcił nowo odbudowaną archikatedrę.

W kolejnych latach kontynuowano odbudowę i rekonstruowanie wnętrza. Do katedry przeniesiono późnogotycki pentaptyk z Lubina, który stał się centralnym ołtarzem, a także stalle z katedry św. Wincentego oraz ocalałą część organów z Hali Stulecia. W latach 68-70 XX wieku przeprowadzono drugi etap prac konserwacyjnych, który obejmował rekonstrukcję pokrycia dachów oraz wnętrza. Umożliwiło to także odkrycie zamurowanego wschodniego okna dachowego. Wieże w tym okresie pozostały z płaskimi dachami pozbawionymi hełmów, na które osiedlała się trawa.

Dopiero w 1985 roku kardynał Henryk Gulbinowicz zatwierdził projekt nowych hełmów, opracowany przez architekta prof. Edmunda Małachowicza. Po jego zatwierdzeniu przez odpowiednie władze miejskie w 1988 roku, mogły rozpocząć się prace nad wykonaniem hełmów. 14 sierpnia 1991 roku na wieżach katedry umieszczono dwa hełmy, każdy o wysokości 37 metrów, co umożliwiło osiągnięcie całkowitej wysokości wież na poziomie około 97 metrów. W północno-zachodniej wieży umieszczono windę, co zapewniło dostęp do galeryjki widokowej.

W dniu 31 maja 1997 roku, podczas pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski, w archikatedrze odbyła się uroczystość koronacji obrazu „Matki Bożej Sobieskiej”, który został przywieziony na to miejsce w latach 50. XX wieku.

Architektura i wyposażenie

Obecna świątynia jest imponującą trójnawową gotycką bazyliką, która wyróżnia się orientacją w kierunku wschodnim. Ciekawym elementem architektonicznym jest otaczające ją obejście (ambit) oraz czworobocznie zakończony chór, osiągający długość 98 m i szerokość 44,5 m. Wschodnia i zachodnia elewacja budowli są zdobione wieżami, przy czym wschodnia pozostaje nieukończona od czasów późnego średniowiecza. Katedra dysponuje trzema wejściami: głównym, znajdującym się od strony zachodniej, dostępnym przez domek portalowy, oraz dwoma bocznymi, usytuowanymi od północy i południa.

Dachy

Nawa główna oraz prezbiterium są przykryte jednolitym dachem dwuspadowym, co nadaje budowli harmonijny wygląd. Współczesna więźba dachowa została zrealizowana w latach 1947–1948 i wykonana w konstrukcji stalowej, co stanowi zamianę dla wcześniejszej, zniszczonej dwukondygnacyjnej konstrukcji. Noszącą ślady powojennej odbudowy, dach tymczasowo pokryty był dachówką korytkową, a obecnie jego powierzchnia wykonana jest z miedzi, co miało miejsce podczas renowacji pod koniec lat 60. Na poddaszu znajdują się trzy lukarny na każdej połaści oraz duże okno w szczycie wschodnim, które zostało zrekonstruowane w czasie prac remontowych z lat 1971–1972. Nawy boczne i chór cesarski pokryte są dachami jednospadowymi, które również ozdobione są miedzianą powłoką, natomiast wschodnie wieże zakończone są stromymi dachami czterospadowymi.

Prezbiterium i ambit

Architektura chóru, który składa się z sześciu przęseł, nawiązuje do stylu gotyckiego, charakteryzując się silnym akcentem wertykalnym. Konsolowe podpory służek mają nowoczesną i uproszczoną formę, pochodzącą z lat 30. XX wieku. Sklepienie chóru posiada piękne trzeciarkowe sklepienia sześciodzielne, wobec czego obejście wyróżnia się sklepieniami krzyżowo-żebrowymi. Marmurowa posadzka w chórze uniesiona jest na wyższy poziom o trzy stopnie względem nawy, natomiast wschodnia część, gdzie znajduje się ołtarz, jest podwyższona dodatkowo o cztery stopnie. Ołtarz „Zaśnięcia Panny Marii”, po II wojnie światowej umieszczony we wrocławskiej katedrze, jest późnogotyckim pentaptykiem z 1522 roku, który został przetransportowany z lubińskiego kościoła Matki Boskiej. Obecnie ołtarz ten znajduje się w kolegiacie Świętego Krzyża i św. Bartłomieja. Od XVI wieku głównym ołtarzem w katedrze był manierystyczny ołtarz figuratywny ufundowany przez biskupa Jerina, który po rekonstrukcji w grudniu 2019 roku znów zajął tę rolę. Barokowe stalle z lat 1662–1665, zaprojektowane przez Franza Motsa i Franza Zellera, pochodzą z kościoła św. Wincentego. Te wysokie i masywne stalle, zdobione licznymi płaskorzeźbami, niemal całkowicie zasłaniają arkady otwarte w kierunku ambitu. Po wojnie witraże w oknach chóru zaprojektowali polscy artyści, w tym Zygmunt Acedański, Irena Nowakowska-Acedańska, Stanisław Pękalski oraz Antoni Michalak.

W arkadach prowadzących do ambitu, które oddzielają część ambitu od chóru, zbudowano konfesjonały, które są dostępne z ambitu. Obejście wyróżnia się bogatą dekoracją kamieniarską kapiteli oraz zworników, zdobioną przedstawieniami figuralnymi oraz herbami. Warto również zwrócić uwagę na portal łączący południową część ambitu z zakrystią, który uznawany jest za jedno z pierwszych działań renesansu na Śląsku, a po zniszczeniach wojennych został zrekonstruowany z wykorzystaniem licznych oryginalnych fragmentów. Ambit jest oddzielony od naw bocznych kratą, co ogranicza dostęp dla turystów.

Nawy

Nawa główna wyraźnie oddzielona jest od prezbiterium za pomocą łuku tęczowego, co podkreśla odmienność architektoniczną. Wnętrze nawy głównej jest zestawione z formami prezbiterium, przyjmując bardziej statyczną estetykę ceglanego gotyku, z wyraźnymi akcentami podziału horyzontalnego. Nawa ta składa się z sześciu przęseł, wypoziomowanych jednocześnie z jednym przęsłem między wieżami zachodnimi, przy czym najdalej na wschód z nich posiada podwójną szerokość, co prawdopodobnie jest nawiązaniem do wcześniejszego romańskiego transeptu. Niezrozumiałe są pierwotne plany gotyckie, które mogły zakładać budowę transeptu, co pozostaje jedynie spekulacją. Przerwanie rytmu służek w prezbiterium sugeruje, że pierwotny plan mógł rzeczywiście dotyczyć kontynuacji form w zachodnim kierunku. W późnym średniowieczu, pomiędzy potężnymi filarami wschodniego przęsła, istniało lektorium, które mogło być użytkowane w podwójnej kondygnacji, oddzielając nawę od prezbiterium, jednak zostało ono wyburzone pod koniec XVI wieku.

W północnej ścianie katedry, w czasie prac konserwatorskich, wyeksponowano dawne wejście na galerię lub górną kondygnację lektorium. Elewacja wewnętrzna nawy głównej podzielona jest na dwie kondygnacje, co tworzy wyraźny akcent horyzontalny, nad którym znajduje się szeroki gzyms wsparty na konsolach. Niektórzy badacze wskazują na galeryjkę z pierwotnie położonymi balustradami, mimo że jej szerokość kwestionuje tę tezę. Okna w nawie głównej są większe niż te w prezbiterium, jednak większość z nich po północnej stronie jest zasłonięta przez dach chóru cesarskiego. W nawie głównej nie ma służek, a powojenne sklepienia nawiązują do bezżebrowych sklepień krzyżowych (zwanych również kolebkowymi z lunetami) z 1540 roku, które zastąpiły wcześniejsze sklepienia gotyckie. W najdalej na zachód usytuowanym przęśle znajduje się empora organowa, zbudowana wraz z odbudową po wojnie.

Kaplice

Katedra otoczona jest wieńcem kaplic, z większości datujących się na okres gotyku, w tym również czterema kaplicami barokowymi. W wyniku renowacji elewacji barokowych kaplic w 1997 roku sprawiono, że ich kolory stały się intensywne, co przywróciło pierwotny wygląd z czasów ich powstania. Warto wymienić wielkie kaplice w archikatedrze, które przyciągają uwagę zwiedzających:

• Kaplica św. Elżbiety, przylegająca od wschodu do wieży południowo-wschodniej, została ufundowana przez kardynała Fryderyka Heskiego i zaprojektowana przez włoskiego architekta Giacomo Scianzi.
• Kaplica Mariacka, ulokowana w osi katedry, ufundowana w latach 1354–1365 przez biskupa Przecława z Pogorzeli, charakteryzująca się jednonawową, dwuprzęsłową formą.
• Kaplica Elektorska, zaprojektowana przez Johann Bernhard Fischer von Erlach dla biskupa Ludwika Franciszka von Pfalz-Neuburg, jej dekoracje malarskie wykonał Carlo Carlone.
• Kaplica św. Jana Chrzciciela z 1408 roku, która została później przebudowana na mauzoleum biskupa Jana Turzona.

W obrębie naw bocznych znajdują się dodatkowo:

• Kaplica św. Kazimierza, dawniej św. Leopolda, gotycka z XV wieku, która miała w swoim wnętrzu gotycki ołtarz, wspierany przez kanonika Petera von Wartenberga i usunięty po II wojnie światowej do Muzeum Narodowego w Warszawie.
• Kaplica Zbawiciela, barokowa, obecnie używana jako kaplica sakramentu, powstała na zlecenie kanonika Johanna Jacoba Brunettiego.
• Kaplica Zmartwychwstania, barokowa, z fundacji Johann Christoph von Rummerskircha, uznawana za jeden z najcenniejszych skarbów.
• Nie istniejąca już kaplica św. Andrzeja, gotycka, która została zniszczona w 1759 roku, a jej resztki legły w gruzach podczas drugiej wojny światowej.

Dzwony

W katedrze znajdują się cztery staliwne dzwony, które przed rokiem 1951 wisiały na dzwonnicy dawnego kościoła św. Trójcy w Lubaniu. Największy z nich umieszczony jest na trzeciej kondygnacji. Inskrypcja na jego płaszczu głosi: PSALM 130 v 1 – „Z głębokości wołam do Ciebie, Panie”. W dolnej partii płaszcza dzwon nosi ślad po kuli z broni maszynowej, zapisanych ze skutków bitwy o Lubań. Pozostałe trzy dzwony wiszą na czwartej kondygnacji, a ich napęd jest mechaniczny. Dzwony rozbrzmiewają nie tylko odświętnie, ale również podczas pogrzebów.

Typ dzwonu	Waga (kg)	Ton	Rok produkcji	Firma odlewnicza
Mały dzwon	około 600	ais’	1921	Mitteldeutsche Stahlwerke Lauchhammer AG
Średni dzwon	około 850	gis’	1921	Mitteldeutsche Stahlwerke Lauchhammer AG
Duży dzwon	około 1400	f’	1921	Mitteldeutsche Stahlwerke Lauchhammer AG
Największy dzwon	około 2500	cis’	1921	Mitteldeutsche Stahlwerke Lauchhammer AG

Organy

Aktualne organy katedralne to instrument, który pierwotnie został zbudowany w 1913 roku w Hali Stulecia. Projekt miał odzwierciedlać ducha epoki, stając się symfonicznym instrumentem, który swoimi brzmieniami i bogactwem barw dorównywałby wielkiej orkiestrze symfonicznej. Dyspozycję zaprojektował prof. Karl Straube z Lipska, a budowę powierzył przedsiębiorstwu Wilhelm Sauer. Organy, o numerze opusowym 1160, zdobyły uznanie, gdyż miały 200 rejestrów (z czego 187 głosów realnych i 13 transmisji) rozdzielonych na 5 manuałów i pedał, co czyniło je wówczas największymi organami na świecie.

W 1937 roku, z okazji Ogólnoniemieckiego Festiwalu Śpiewaczego, przeszły przebudowę, która zwiększyła ich liczbę do 222 rejestrów, według nowej dyspozycji stworzonej przez Gerharda Zeggerta. Podczas II wojny światowej Hala, w której przechowywano organy, praktycznie nie ucierpiała, jednak instrument uległ znacznym zniszczeniom. Po zakończeniu działań wojennych, z przerażeniem stwierdzono, że 50 cennych głosów językowych zostało zniszczonych przez dewastację. Urządzenie zostało uratowane i przetransportowane z Hali do prokatedry, czyli do kościoła św. Doroty, Stanisława i Wacława, dzięki staraniom Władysława Oćweji oraz księdza Kazimierza Lagosza.

W 1951 roku powołano komisję mającą na celu nadzorowanie budowy organów katedralnych, w skład której wchodzili m.in. ks. dr hab. Hieronim Feicht oraz Władysław Oćwieja. Budowę powierzono przedsiębiorstwu Biernackich z Krakowa. Dalsze etapy instalacji organów prowadzone były przez Biernackiego, a pierwszy etap zakończono 29 lipca 1951 roku, gdy uruchomiono 50 głosów. Poświęcenie organów miało miejsce 28 września 1952 roku, gdy instrument posiadał 142 głosy. W następnych latach odnotowano liczne zmiany i przebudowy. Niekwestionowane umiejętności Biernackiego oraz jego wyczucie modernizacyjne sprawiły, że organy stały się jednym z głównych skarbów katedry.

Dyspozycja

I. Manuał C-c	II. Manuał C–c Schwellwerk	III. Manuał C–c Schwellwerk	IV. Manuał C–c Solo	V. Manuał C–c	V. Manuał C–c Schwell-Fernwerk	Pedał C-g
Principal 16’ Gedackt 16’ Principal 8’ Salicet 8′ Spitzflöte 8’ Querflöte 8’ Gedackt 8’ Flauto dolce 8’ Gemshorn 8’ Quintatön 8’ Gedacktquinte 5 1/3’ Octave 4’ Octavflöte 4’ Gemshorn 4’ Rohrflöte 4’ Quinte 2 2/3’ Octave 2’ Spitzflöte 2′ Scharffquinte 1 1/3′ Sedecima 1′ Rauschpfeife 2f. Quintmixtur 3-4f. Scharff 3f. Mixtur 3-4f. Mixtur 4-5f. Trompete 8’ Klarine 4’	Quintaton 16′ Prinzipal 8′ Dulciana 8′ Grossflöte 8′ Traversflöte 8′ Fernflöte 8′ Bordun 8′ Quintaton 8′ Octave 4′ Octavflöte 4′ Dolce 4′ Zartflöte 4′ Quintaton 4′ Quinte 2 2/3′ Super Octave 2′ Waldflöte 2′ Schweizpfeife 1′ Sesquialtera 2f. Mixtur 3f. Zimbel 3f. Englisch Horn 8′ Obój 4′ Glockenspiel, 30 Töne	Nachthorn 16′ Prinzipal 8′ Gedackt 8′ Gamba 8′ Vox coelestis 8′ Ital. Prinzipal 4′ Rohrflöte 4′ Nasat 2 2/3′ Blockflöte 2′ Terz 1 3/5′ Quintflöte 1 1/3′ Sifflöte 1′ Rauschzimbel 2f. Mixtur 4f. Scharff 4f. Vox Humana 8′	Prinzipal 8′ Grossflöte 8′ Gross Octave 4′ Octavflöte 4′ Gedackt Pommer 4′ Super Octave 2′ Flachflöte 2′ Róg nocny 1 1/3′ Gross Mixtur 4-5f. Trompet 16′ Basson 8′ Oboe 8′ Trompet 4′	Bourdon 16′ Prinzipal 8′ Gedackt 8′ Holzgedackt 8′ Quintade 8′ Quintaton 8′ Viola d’amore 8′ Schwebung 8′ Prinzipal 4′ Blockflöte 4′ Flöte 4′ Rurflet 4′ Rohrquinte 2 2/3′ Octave 2′ Super Octave 2′ Terzflöte 1 3/5′ Superquinte 1 1/3′ Septime 1 1/7′ Schwiegel 1′ Acuta 4f. Trompete 8′	Róg nocny 16′ Flet łagodny 16′ Pryncypał 8′ Pryncypałflet 8′ Flet 8′ Rurflet 8′ Gedackt 8′ Salicet 8′ Oktawa 4′ Flet 4′ Blockflet 4′ Kwinta 2 2/3′ Rurkwinta 2 2/3′ S. Oktawa 2′ Flet 2′ Szpicflet 2′ Tercja 1 3/5′ Superkwinta 1 1/3′ Sifflet 1′ Scharf III	Principal 32′ Kontaviolon 32′ Kontrabaß 16′ Principal 16′ Violon 16′ Subbaß 16′ Gemshorn 16′ Quintbaß 10 2/3′ Oktavbaß 8′ Violoncello 8′ Gemshorn 8′ Flötenbaß 8′ Gedacktbaß 8′ Quinte 5 1/3′ Oktave 4′ Starkflöte 4′ Gemshorn 4′ Sesquialtera II Oktave 2′ Flachflöte 2′ Mixtur 4f. Kornett 4-5f. Kornett 5f. Posaune 16′ Bombarde 16′ Trompete 8′ Klairon 4′ Fernpedal Pryncypał 16′ Subbaß 16′ Oktawbas 8′ Oktawa 4′ Flautino 2′

Organiści

• Franz Winckler – od 1682 do 1706,
• Johann Krause,
• Joseph Friedrich,
• Joseph Gottwald (ur. 1754, zm. 1883),
• Franz Wolf – do 1842,
• Moritz Brosig – od 1842 do 1870,
• Adolf Greulich – od 1870 do 1884,
• Emanuel Adler (ur. 1845, zm. 1926),
• Günther Nierte – od 1935 do 1945,
• Władysław Oćwieja – od 1951 do 1955,
• Romuald Sroczyński – od 1955 do 1965,
• Ryniewicz – od 1965 do 1966,
• Klemens Kamiński – od 1966 do 2012,
• Maciej Maszkiewski – od 2012,

Upamiętnienia

Na murach katedry umieszczono epitafium biskupa Karola Milika oraz tablice upamiętniające Fryderyka Chopina i NSZZ „Solidarność”. Dodatkowo, z inicjatywy przesiedlonych Polaków na Dolny Śląsk, w kościele postanowiono uczcić żołnierzy Okręgu Lwów Armii Krajowej oraz ofiary Mordu w Czarnym Lesie z 1941 roku.

---

Oceń: Archikatedra św. Jana Chrzciciela we Wrocławiu

---