Kościół św. Karola Boromeusza we Wrocławiu

---

Historia

Historia powstania kościoła wiąże się z rosnącą liczbą parafian, którzy przybywali z okolicznych wsi. W 1868 roku sytuacja demograficzna na nowych wrocławskich osiedlach, takich jak Höfchen (Dworek) oraz Gabitz (Gajowice), zainicjowała potrzebę budowy nowej świątyni. Mieszkańcy tych obszarów przez długi czas należeli do daleko położonej parafii przy kościele Najświętszej Marii Panny na Wyspie Piasek. Dopiero w 1892 roku, przy klasztorze boromeuszek w Trzebnicy, zbudowano kaplicę katolicką, która zaspokajała potrzeby wiernych z nowych osiedli. Kaplica ta funkcjonowała przez wiele lat, aż do lat 70. XX wieku, kiedy to w jej miejscu wzniesiono nową świątynię, kościół św. Ignacego Loyoli, przenosząc wezwanie św. Karola Boromeusza na nowo powstały obiekt.

W czasie II wojny światowej, konkretnie podczas oblężenia Festung Breslau w 1945 roku, kościół stał się punktem oporu dla niemieckich obrońców. Generał Hans von Ahlfen, dowodzący obroną twierdzy, podjął decyzję o przekształceniu świątyni w warownię, wykorzystując jej wieżę do obserwacji terenu. W swoim dzienniku, ksiądz Paul Peikert z parafii św. Maurycego, odnotował zdarzenia z 22 lutego 1945 roku:

Jest to ten sam generał, na którego rozkaz kościół św. Karola [Boromeusza] przebudowuje się na warownię i który na interpelację dyrektora Caritasu, Zinkego, pertraktującego z nim z polecenia kanonika kapitulnego Kramera w sprawie profanacji kościoła, oświadczył, że w razie konieczności każe przekształcić każdy kościół… Pięć dni później: Kościół św. Karola, który przekształcono w twierdzę, jest doszczętnie zburzony. Była to budowla neoromańska … okazały, reprezentacyjny gmach.

Mimo iż kościół uległ znacznym zniszczeniom, nie został od razu rozebrany. Po wojnie, gdy Gajowice oraz okoliczne osiedla znajdowały się w ruinach, a liczba wiernych w 1952 roku wynosiła zaledwie 200, pierwotnie rozważano jego likwidację. Resztki wyposażenia były systematycznie dewastowane, a władze kościelne zezwalały na demontaż elementów do przeniesienia ich do innych świątyń. Wkrótce jednak w 1947 roku odbudowę kościoła podjęli franciszkanie, a nabożeństwa wznowiono już w 1950 roku, początkowo w bocznej kaplicy.

W 1951 roku zakończono główne prace związane z naprawą dachu oraz wstawieniem okien, a także remontem wieży. Prace kontynuowano, a w latach 1985-1987 przeprowadzono kolejny znaczący remont, podczas którego dach i wieże pokryto miedzią.

Architektura

Kościół św. Karola Boromeusza w Wrocławiu przyciąga uwagę swoją neoromańską bryłą, która nawiązuje do stylu architektury Nadrenii, a wewnętrzna przestrzeń odzwierciedla cechy śląskiego gotyku. Obiekt posiada halową, trójnawową konstrukcję, wzniesioną z kamienia ciosowego. Po stronie zachodniej, przy ulicy Gajowickiej, dominuje czworoboczna wieża, a całość uzupełniają cztery wyspecjalizowane narożne wieżyczki.

Wnętrze kościoła charakteryzuje się sklepieniem krzyżowo-żebrowym, które opiera się na ośmiu solidnych filarach, dodających przestrzeni monumentalności. W prezbiterium znajduje się kaplica, nazwana „Porcjunkulą”, która od 3 maja 1993 roku została uznana za Sanktuarium Matki Bożej Łaskawej.

W tej kaplicy przechowywany jest obraz Matki Bożej Łaskawej, znany z licznych łask, który jest Patronką Małżeństwa i Rodzin. Obraz ten został koronowany 11 września 1994 roku, na mocy zezwolenia papieża Jana Pawła II. Koronacji dokonał kardynał Antoni Maria Javierre Ortas, prefekt Kongregacji Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, w towarzystwie kardynała Henryka Gulbinowicza. Dzięki temu uznano go za cudowny, co dodaje mu niezwykłego znaczenia wśród wiernych.

Organy

Organy w kościele św. Karola Boromeusza mają bogatą historię. Ich pierwotne miejsce znajdowania się to Kościół Ewangelicki w Strzegomiu. W 1957 roku, gdy ten obiekt przestał pełnić swoje funkcje i zaczął popadać w ruinę, instrument został przeniesiony do Wrocławia.

W nowej lokalizacji organy zostały zmontowane i stały się częścią wyposażenia kościoła św. Karola Boromeusza. Niestety, przez wiele lat były w coraz gorszym stanie, co wymagało zdecydowanych działań. Dopiero w roku 2008 podjęto się ich remontu przez firmę Chrobaków.

Remont ten obejmował nie tylko naprawy techniczne, ale także istotne zmiany w zakresie dyspozycji organów. Kontuar został umieszczony w cokole XVIII-wiecznej barokowej szafy organowej. Dzięki tym pracom, organy zyskały nową jakość oraz możliwość pełniejszego wykorzystania ich w liturgii i koncertach.

Dzwony

Obecnie, na wieży kościoła św. Karola Boromeusza we Wrocławiu, można podziwiać trzy dzwony, które zostały odlane w 1966 roku. Te nowoczesne dzwony zastąpiły wcześniejszy zestaw, który datowany był na 1912 rok.

Wówczas, dzwony te były poświęcone Św. Karolowi, Św. Jerzemu oraz Matce Bożej. Niestety, pozostałości po tych dzwonach są obecnie jedynie wspomnieniem, jako że w czasie wojen wiele z nich zostało zarekwirowanych.

Na wieży kościoła można również dostrzec pozostałości po tych dawnych dzwonach, które przypominają o bogatej historii tego miejsca.

---

Oceń: Kościół św. Karola Boromeusza we Wrocławiu

---