Ulica Grochowa we Wrocławiu

---

Historia

Ulica Grochowa we Wrocławiu, z historią sięgającą średniowiecza, (przebiega przez teren dawnych Gajowic (Gabitz)), które zostały włączone do miasta w 1868 roku. W tym obszarze już w przeszłości istniała droga i wieś Gajowice (Gay, Gayouice). Początkowo wieś ta biegła wzdłuż szlaku współczesnej ulicy Gajowickiej. Z Gajowic wydzielono Dworek (Höfchen), który odnosi się do odcinka ulicy Grochowej rozciągającego się od ulicy Kruczej do Gajowickiej, a obecnie jest częścią osiedla Powstańców Śląskich.

Warto zauważyć, że ulica Grochowa z nazwą własną nie istniała jeszcze w 1901 roku. Istniał jednak jej początkowy fragmencik bez nazwy, który znajdował się pomiędzy ulicami Kruczą (Charlottenstrasse), wytyczoną w 1895 roku, a Gajowicką (Gabitzstrasse). Kontynuacją tej drogi była ścieżka ku północno-zachodniej stronie, z której później powstała ulica Grochowa, prowadząca do innej drogi wzdłuż obecnej ulicy Icchaka Lejba Pereca (Rehdigerstrasse).

Do roku 1912 na południowo-zachodniej pierzei ulicy, od Gajowickiej do Jemiołowej, wybudowano zabudowę, natomiast północno-wschodnia pierzeja sprowadzała się do terenu aż do Karasiej i od Icchaka Lejba Pereca do Kłośnej (Wielandstrasse). Przed rokiem 1926, większa część ulicy była już zabudowana, mimo że końcowy odcinek przy ulicy Stalowej (Kopischstrasse) wciąż był w fazie realizacji.

Na tym terenie znajdował się również neoromański Kościół św. Karola Boromeusza, wzniesiony w latach 1910–1912 według planów J. Maasa. Kościół był otoczony zielenią i placem zabaw, a całość była obwiedziona szpalerem kasztanowców. Oprócz współczesnych ulic, Grochowa łączyła się z nieistniejącą już ulicą Karasią (Sprudelstrasse), prowadzącą do ulicy Żelaznej (Opitzstrasse).

Na południowo-zachodniej stronie ulicy, w odcinku od Jemiołowej do Karasiej, znajdowały się wspomniane stajnie miejskie (Städt Marstall), a po stronie północno-wschodniej, od Gajowickiej do Jemiołowej, zachowała się elektrownia oraz podstacja energetyczna (E.W. Unterwk. I).

W okresie tym teren, który znajdował się pomiędzy ulicami Jemiołowej, Grochową oraz nieistniejącą już ulicą Karasią, był przeznaczony na cele edukacyjne. Mieściło się tam Królewskie Katolickie Seminarium dla Nauczycielek. Początkowy projekt szkoły z 1905 roku, który powstał w Berlinie, nie został jednak zrealizowany. W 1913 roku pojawił się inny projekt, stworzony przez Wilhelma Palaschewskiego, który zakładał monumentalną bryłę budynku z salą gimnastyczną, zapleczem oraz internatem dla nauczycieli.

Na terenie szkoły zaplanowano również rozbudowany program ogrodu. Położono zieleń przestrzeną z geometrycznym układem, w tym trójkątny przedogród przed głównym wejściem, cztery kwatery od strony Grochowej oraz korty tenisowe. Zachował się również projekt ogrodu warzywnego dla dyrektora szkoły. Oprócz wspomnianych atrakcji, w dziedzińcu sąsiadującym z opisaną szkołą stworzono zieleniec.

Podczas II wojny światowej, znaczna część zabudowy Gajowic uległa zniszczeniu, szczególnie podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku. Od lat 60. XX wieku powstało tutaj największe osiedle mieszkaniowe w powojennej historii miasta, nazwane osiedlem „Gajowice” (osiedla mieszkaniowego „Gajowice”).

Realizacja odbudowy rozpoczęła się w latach 60. ubiegłego wieku, po rozpoczęciu projektów autorstwa Igora Tawryczewskiego. Na podstawie jego koncepcji rozpoczęto budowę, w której uczestniczyli również Edmund Frąckiewicz, Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Maria Kiełczewska, Witold Maciejewski oraz Maria Tawryczewska. Tworząc m.in. bloki osiedla „Celina”, które powstały w latach 1964-1974 po stronie południowo-wschodniej ulicy Gajowickiej, dzisiejszego osiedla Powstańców Śląskich.

Na początku lat 60-tych oraz 70-tych powstały również pawilony handlowe w Gajowicach, a nasadzenia drzew i krzewów miały miejsce w okolicach ulicy Grochowej, które zachowały się do współczesności.

W 1964 roku zrealizowano także zespół szkół (dwie bliźniacze szkoły podstawowe) o lekkiej architekturze, który otwarto w kolejnych latach (1964 oraz 1965). Budynki powstały z prefabrykatów na podstawie wizji Jadwigi Grabowskiej-Hawrylak, z ciemnozieloną szklana elewacją, określane jako „szklane domy”. W tym czasie nadano także nagrodę Ministra Budownictwa dla architektów.

Świetna lokalizacja budynku rzeczywiście zasługiwała na uznanie, spowodowane przez ,,uroczą” architekturę. W roku 2021 cała infrastruktura miała na celu prowadzenie jednej szkoły podstawowej numer 43. W 1966 roku do nowego obiektu przeniesiono również V Liceum Ogólnokształcące z budynku na ulicy Kruczej 49, które także zaprojektowała Jadwiga Grabowska-Hawrylak w współpracy z innymi uznawanymi specjalistami.

Uroczyste otwarcie tej szkoły miało miejsce 22 września 1966 roku, a z okazji 30-lecia instytucji 12 października 1978 r. odsłonięto pomnik jej patrona, generała Jakuba Jasińskiego. W 2017, szkoła została przeniesiona do nowego budynku w innej części Wrocławia.

W 1966 roku uruchomiono przedszkole w nowym budynku pod numerem 15. Później, w 1968, zorganizowane zostało Międzynarodowe Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur, w lokalizacji dawnej elektrowni, które w 2017 roku zlikwidowano aby włączyć do struktury Instytutu Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych im. Włodzimierza Trzebiatowskiego Polskiej Akademii Nauk.

Na koniec, w 2020 roku Gmina Wrocław zdecydowała się na sprzedaż pawilonów handlowych przy ulicy Grochowej 17 i 19-21, kończąc na wyłonieniu nabywcy w przetargu za kwotę 3 milionów 550 tysięcy złotych. Transakcja dotyczyła terenu o powierzchni 1 048 m² z zabudową liczącą 547 m². Planowane jest wybudowanie czteropiętrowego budynku mieszkalnego z lokalami handlowimi oraz ogólnodostępnym miejscem rekreacyjnym.

W 2020 roku przeprowadzono również cząstkowy remont nawierzchni ulicy na odcinku od Gajowickiej do ulicy Icchaka Lejba Pereca, na co przeznaczono 102 833,85 zł.

Nazwy

W swojej bogatej historii ulica Grochowa we Wrocławiu zmieniała nazwy, których kontekst jest związany z jej znaczeniem oraz dziedzictwem kulturowym.

Na przestrzeni lat ulicy nadano dwie kluczowe nazwy:

• Herderstrasse, obowiązująca do 15.05.1946 r.,
• Grochowa, która została przyjęta od 15.05.1946 r.

Nazwa niemiecka, Herderstrasse, została nadana na cześć Johanna Gottfrieda von Herdera, który urodził się 25 sierpnia 1744 roku w Morągu, a zmarł 18 lipca 1803 roku w Weimarze. Był on **pisarzem** oraz **filozofem**, znanym ze swoich bliskich relacji z Johannem Wolfgangiem von Goethe.

Obecna nazwa, ulica Grochowa, została przyjęta przez Zarząd Wrocławia na mocy ogłoszenia zawartego w okólniku nr 33 z dnia 15 maja 1946 roku.

Układ drogowy

Ulica Grochowa w Wrocławiu ma kluczowe znaczenie w układzie komunikacyjnym miasta. Łączy się z wieloma drogami publicznymi oraz posiada liczne skrzyżowania, co czyni ją istotnym punktem na mapie Wrocławia.

Wśród powiązań, które obejmuje, znajduje się szereg ważnych tras, które wpływają na płynność ruchu oraz dostępność dla mieszkańców i turystów. Te połączenia drogowe mają różne charakterystyki oraz kierunki, co jest istotne dla planowania podróży czy codziennego poruszania się po mieście.

Jednym z kluczowych aspektów jest lista powiązań, które ulica Grochowa posiada z innymi drogami:

Rodzaj Powiązania	Kierunek	Nazwa Drogi	Obrazek	Szczegóły
skrzyżowanie	← →	ulica Krucza	_	skręt w lewo (dół) i w górę
skrzyżowanie	← →	ulica Gajowicka	_	na wprost, przy kościele
skrzyżowanie	← →	ulica Jemiołowa klasa lokalna	_	skręt w lewo (dół) oraz w prawo (góra)
skrzyżowanie	→	ulica Kwaśna	_	_
	←	łącznik ulicy Żelaznej ciąg pieszy lub rowerowy na miejscu dawnej ulicy Karasiej	_	_
skrzyżowanie	← →	ulica Icchaka Lejba Pereca klasa lokalna	_	skręt w lewo i w prawo
skrzyżowanie	←	ulica Kłośna klasa dojazdowa	_	skręt w lewo (dół)
skrzyżowanie	← →	ulica Stalowa	_	skręt w lewo i w prawo

Droga

Ulica Grochowa we Wrocławiu jest związana z drogą gminną o numerze 105476D i ewidencyjnym numerze G1054760264011. Ta droga, klasyfikowana jako lokalna, ma długość 807 metrów, łącząc ulicę Kruczą z ulicą Stalową. Pas drogowy w pobliżu numeru 24 osiąga szerokość 19,5 metra, natomiast w rejonie numerów 19-21 wynosi 19,0 metra. Nawierzchnia tej ulicy wykonana została z kamiennej kostki granitowej, co dodaje jej estetyki i trwałości.

Ulica Grochowa położona jest na terenie, który znajduje się na wysokości od 119,6 do 120,5 metra nad poziomem morza. Całkowita powierzchnia działek ewidencyjnych, przez które przebiega ta ulica, wynosi 14 027 m², zaś szczegółowe zestawienie poszczególnych działek przedstawia się następująco:

Numer	Powierzchnia	Odcinek	Zdjęcie
obręb Południe AM-22, działka nr 57	1 710 m² (1 712 m²)	od ul. Kruczej do ul. Gajowickiej	brak
obręb Grabiszyn AM-16, działka nr 22	3 015 m² (3 016 m²)	od ul. Gajowickiej do ul. Jemiołowej	brak
obręb Grabiszyn AM-16, działka nr 12	3 137 m²	od ul. Jemiołowej do ul. Kwaśniej	brak
obręb Grabiszyn AM-14, działka nr 24	2 404 m²	od ul. Kwaśniej do ul. Pereca	brak
obręb Grabiszyn AM-14, działka nr 14/2	3 761 m² (3 754 m²)	od ul. Pereca do ul. Stalowej	brak
Łączna powierzchnia	14 027 m² (14 023 m²)

Znaczenie, powiązania, komunikacja

Ulica Grochowa odgrywa kluczową rolę w zapewnieniu spójności przestrzennej na osiedlu, szczególnie na odcinku biegnącym od ulicy Kruczej do Jemiołowej. Stanowi ona lokale przestrzenie publiczną w towarzystwie ulic Gajowickiej i Kruczej.

Wspomniane ulice są ze sobą powiązane i tworzą ciągi komunikacyjne, gdzie ulice Krucza, Gajowicka, Icchaka Lejba Pereca oraz Stalowa tworzą szkielet przestrzeni publicznej dla osiedla. Ulica Gajowicka pełni funkcję ulicy zbiorczej, która została zaplanowana jako główny korytarz dla ruchu rowerowego oraz dla transportu tramwajowego. Ulica Krucza z kolei ma mieć dodatkowe zastosowanie jako zbiorcza trasa rowerowa.

Ulice Jemiołowa i Kwaśna, podobnie jak Grochowa, są istotne dla spójności przestrzeni publicznej. Wzdłuż ulicy Grochowej, od skrzyżowania z Jemiołową do skrzyżowania z ulicą Żelazną, znajduje się lokalne centrum usługowe, kluczowe dla dostępności transportowej oraz spotkań mieszkańców.

Warto również zauważyć, że ulicą Gajowicką (dawniej ulicą Adama Próchnika) prowadziły istotne szlaki komunikacyjne, w tym droga krajowa (DK5) oraz międzynarodowa (E83) w różnych okresach jej historii.

W kontekście komunikacji miejskiej, ulica Grochowa została uwzględniona w sieci przystanków autobusowych. Na tym odcinku funkcjonują przystanki o nazwach „Grochowa” oraz „Krucza”, przy czym ten drugi dotyczy grupy przystanków zlokalizowanych przy ulicy Grochowej oraz w okolicach ulic Gajowickiej i Kruczej.

Ulica Grochowa również sprzyja ruchowi rowerowemu, a przy skrzyżowaniu z ulicą Jemiołową znajduje się stacja roweru miejskiego. Dodatkowo, sąsiadujące ulice, takie jak Jemiołowa, Kwaśna, Icchaka Lejba Pereca oraz Kłośna, mają wprowadzone ograniczenie prędkości do 30 km/h, co zwiększa bezpieczeństwo użytkowników dróg.

Zabudowa i zagospodarowanie

Ulica Grochowa położona jest w sercu Wrocławia, w rejonach osiedli Powstańców Śląskich oraz Gajowic, które należą do historycznych dzielnic Krzyki i Fabryczna. Odcinek ulicy od Kruczej do Gajowickiej łączy śródmiejski obszar zabudowy, natomiast dalej, od Gajowickiej do Stalowej, mamy do czynienia z kameralnymi osiedlami.

Ulica Grochowa jest charakterystyczna dzięki zróżnicowanym typom zabudowy. Po północno-wschodniej stronie dominuje przestrzeń urządzona o znaczeniu historycznym, włączona do gminnej ewidencji zabytków, natomiast południowo-zachodnia część ulicy składa się głównie z kameralnych mieszkań oraz z rozległych blokowisk. Całość wyznacza intensywność użycia przestrzeni, w której mieszkalnictwo i usługi przedstawiają wiodące funkcje.

Wzdłuż ulicy znajdują się głównie budynki mieszkalne wielorodzinne, które powstały w latach 60. i 70. XX wieku jako część osiedla Gajowice. W tej samej lokalizacji można dostrzec także obiekty użyteczności publicznej, takie jak szkoły oraz lokale handlowe. Szczególnym punktem na mapie jest kościół, zlokalizowany blisko początku ulicy, pełniący rolę architektonicznego znaku tego rejonu, który ułatwia orientację w otoczeniu.

Przy ulicy Grochowej 13, w miejscu, gdzie do 2017 roku funkcjonowało liceum ogólnokształcące, znajduje się pomnik generała Jakuba Jasińskiego – patrona tej instytucji. Po północno-wschodniej stronie ulicy, w miejscu krzyżującym się z ulicą Jemiołową, można odwiedzić supersam zarządzany przez PSS Społem, usytuowany pod adresem Jemiołowa 50-54. Natomiast naprzeciwko, przy ulicy Grochowej 8, znajduje się pawilon handlowy tej samej sieci, co jeszcze bardziej podkreśla znaczenie handlowe tego obszaru.

Osiedle kompletne

Ulica Grochowa, ciągnąca się przez obszar znany jako osiedle kompletne, jest kluczowym punktem w Śródmieściu Południowym, które zostało wskazane przez urbanistów jako obszar o wyznaczonych kierunkach rozwoju. Ten projekt rozwoju oparty był na dokładnych konsultacjach społecznych, co podkreśla znaczenie lokalnych potrzeb w planowaniu przestrzennym.

W ramach realizacji standardów określonych w Wytycznych przestrzennych na rzecz osiedli kompletnych, obszar związany z ulicą Grochową obejmuje różnorodne elementy zagospodarowania. Na przykład, w okolicach skrzyżowania z ulicą Jemiołową zaplanowano lokalne centrum, które ma przyczyniać się do rozwoju rozpoznawalności tej przestrzeni. Istotnymi elementami tego projektu są także usługi podstawowe, ich standard oraz dostępność transportowa.

Warto wspomnieć, że w rejonie ulicy Grochowej znajduje się supersam PSS Społem oraz pawilon handlowo-usługowy, co podkreśla wagę tego miejsca jako punktu usługowego dla mieszkańców. Na północno-wschodniej stronie ulicy, między ulicą Jemiołową a Kruczą, wyznaczono strefę usługową, która ma na celu rozwój lokalnej gospodarki.

Interesującym aspektem tego obszaru jest obecność miejsc, które promują kulturę i sztukę. Przy skrzyżowaniu z ulicą Gajowicką znajdują się obiekty przeznaczone na działalność lokalną, spotkania wyznaniowe oraz wydarzenia kulturalne. To miejsce stanowi istotny element społeczności lokalnej, łącząc różne grupy mieszkańców.

Na przeciwległym końcu ulicy Grochowej usytuowany jest zabytkowy Kościół pw. św. Karola Boromeusza, który wyróżnia się jako znacząca budowla dla urbanistyki oraz dla lokalnego dziedzictwa kulturowego. Jego obecność nie tylko wzbogaca architekturę tego miejsca, ale także podnosi jego rozpoznawalność i kierunek orientacji w przestrzeni. To bardzo ważny element, który wpływa na życie mieszkańców, łącząc tradycję z nowoczesnymi aspiracjami urbanistycznymi.

Obiekty oświaty

Wzdłuż ulicy Grochowej zlokalizowane są różnorodne placówki edukacyjne, które odgrywają istotną rolę w życiu lokalnej społeczności. Oto przybliżony opis tych obiektów:

• Liceum Ogólnokształcące nr 5 usytuowane przy ulicy Grochowej 13, które zostało wyłączone z użytkowania. Należy zauważyć, że uczniowie tej szkoły zostali przeniesieni od 2017 roku do nowej siedziby, znajdującej się pod adresem ulicy Jacka Kuronia 14,
• Przedszkole Integracyjne nr 93 im. Jana Brzechwy z siedzibą przy ulicy Grochowej 15,
• Szkoła Podstawowa nr 43 z Oddziałami Integracyjnymi im. Jana Kaczmarka, mieszcząca się pod adresami ulicy Grochowej 36-38.

Budynek liceum przy ulicy Grochowej 13 wyróżnia się dwiema kondygnacjami nadziemnymi oraz łączną powierzchnią zabudowy wynoszącą 2 039 m². Obiekt ten znajduje się na terenie o powierzchni 1,1629 ha (11 628 m²). Warto dodać, że w 2019 roku część tego terenu, który wcześniej charakteryzował się boiskami, została przekształcona w lokalne centrum Ryneczku Jemiołowa. Jest to miejsce, które pełni funkcje handlowe, rekreacyjne oraz spotkań lokalnej społeczności.

Przedszkole znajdujące się przy ulicy Grochowej 15 funkcjonuje w budynku o dwóch kondygnacjach. Jego powierzchnia zabudowy wynosi 414 m², a teren, na którym jest usytuowane, ma powierzchnię 0,4654 ha (4 644 m²).

Natomiast Szkoła Podstawowa przy ulicy Grochowej 36-38 to zespół budynków z dwiema lub jedną kondygnacją, łączna powierzchnia ich zabudowy wynosi 4 061 m². Te obiekty znajdują się na działce o powierzchni 1,7800 ha (17 786 m²).

Punkty adresowe i budynki

Wzdłuż ulicy Grochowej, zgodnie z danymi aktualnymi na 2021 rok, znajdują się różnorodne obiekty. Strona północno-wschodnia zachwyca bogactwem budynków, a poniżej przedstawiamy szczegółową charakterystykę punktów adresowych.

• ulica Grochowa 13: w tym miejscu znajduje się instytucja oświaty, która oferuje naukę i kulturę oraz obiekty sportowe (2 kondygnacje),
• ulica Grochowa 15: w budynku tym mieści się również placówka edukacyjna, a także Przedszkole Integracyjne nr 93 (2 kondygnacje),
• ulica Grochowa 15a: jest to budynek przemysłowy o jednej kondygnacji i powierzchni zabudowy wynoszącej 31 m²,
• ulica Grochowa 17: tutaj znajdują się inne obiekty niemieszkalne, również na jednej kondygnacji, z powierzchnią zabudowy równą 92 m²,
• ulica Grochowa 19-21: te budynki również są niemieszkalne, a ich łączna powierzchnia zabudowy wynosi 462 m²,
• ulica Grochowa 25: dostrzegamy budynek mieszkalny o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 27: również obiekt mieszkalny, który posiada 5 kondygnacji,
• ulica Grochowa 29: kolejny budynek mieszkalny, tak jak powyższe, o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 31: budynek mieszkalny, który wyróżnia się pięcioma kondygnacjami.

Z drugiej strony ulicy, na południowo-zachodniej stronie, zlokalizowane są numery parzyste. Tutaj także można znaleźć sporą liczbę obiektów mieszkalnych. Przykłady ich lokalizacji i charakterystyka to:

• ulica Grochowa 2: budynek mieszkalny o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 4: następny budynek mieszkalny, mający także 5 kondygnacji,
• ulica Grochowa 6: jeszcze jeden obiekt mieszkalny o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 8: budynek handlowo-usługowy, który ma 1 kondygnację i powierzchnię zabudowy 321 m²; znajduje się tam PSS Społem,
• ulica Grochowa 12: obiekt mieszkalny, który posiada 5 kondygnacji,
• ulica Grochowa 14: również budynek mieszkalny o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 16: kolejny budynek mieszkalny z 5 kondygnacjami,
• ulica Grochowa 18: obiekt mieszkalny o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 20: budynek mieszkalny z 5 kondygnacjami,
• ulica Grochowa 22: kolejny budynek mieszkalny o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 24: budynek mieszkalny na 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 26: kolejne mieszkanie w obiekcie również pięciokondygnacyjnym,
• ulica Grochowa 28: budynek mieszkalny z pięcioma kondygnacjami,
• ulica Grochowa 30: obiekt mieszkalny o 5 kondygnacjach,
• ulica Grochowa 32: kolejny budynek mieszkalny z 5 kondygnacjami,
• ulica Grochowa 34: budynek mieszkalny, który również posiada 5 kondygnacji,
• ulica Grochowa 36-38: te obiekty stanowią część budynków oświaty, nauki i kultury oraz sportowych; mają od 1 do 2 kondygnacji i mieści się tu Szkoła Podstawowa nr 43.

Zieleń urządzona, rekreacja

Wzdłuż ulicy Grochowej, jak również w sąsiednich ulicach, można znaleźć różnorodne tereny zieleni urządzanej oraz miejsca do rekreacji. Poniżej przedstawiamy szczegółowy opis tych obszarów:

Nazwa obiektu	Powierzchnia	Zdjęcie
Skwer w rejonie ul. Jantarowej i ul. Kruczej za ul. Kruczą	2 301 m² (2 299 m²)	–
Zieleniec / skwer w pobliżu Kościoła św. Karola Boromeusza strona południowo-zachodnia	7 183 m² w tym zabudowa kościoła 1 594 m²	–
teren zieleni przy ul. Gajowickiej, od ul. Grochowej do ul. Kruczej strona południowo-zachodnia	brak informacji	–
działka szkolna (zamknięta), częściowo Ryneczek Jemiołowa	1,1629 ha (11 628 m²) w tym powierzchnia zabudowy szkoły 2 039 m²	–
teren zielony w przestrzeni międzyblokowej z trasą pieszo-rowerową „Zieleń międzyblokowa przy ul. Pereca i ul. Grochowej” (wnętrze z zielenią, ważny dziedziniec, ogród) po stronie północno-wschodniej przy łączniku ul. Żelaznej	4 411 m² (0,45 ha)	–
teren zielony w przestrzeni międzyblokowej w obszarze ulic: Grochowej, Pereca, Ołowianej i Kłośnej w północno-wschodniej części	3 709 m² (3 662 m²) w tym ogólnodostępny teren rekreacyjny co najmniej 1 000 m²	–
„Zieleń międzyblokowa przy ul. Oporowskiej” (wnętrze z zielenią, ważny dziedziniec, ogród), za budynkami przy ul. Grochowej 29-31 po stronie północno-wschodniej	brak informacji	–
boisko szkolne przy ul. Grochowej 36-38 strona południowo-zachodnia	17 786 m² (17 800 m²) w tym powierzchnia zabudowy budynków szkoły 4 061 m²	–
ROD „Gajowcie” (standardowy obszar zieleni, rodzinny ogród działkowy) za ul. Stalową rodzinny ogród działkowy: dominująca zieleń, obszar przyrodniczo-wypoczynkowy	111 637 m²	–

Na całym odcinku ulicy Grochowej oraz w sąsiednich ulicach Kruczej, Gajowickiej i Stalowej, zaaranżowano różne formy zieleni, takie jak aleje, szpalery oraz zieleń przyuliczna. Warto również zwrócić uwagę na chronione szpalery drzew, które znajdują się po obu stronach ulicy Icchaka Lejba Pereca oraz ulicy Jemiołowej, zwłaszcza na zachodniej stronie. Zaczynają się one od ulicy Grochowej i kierują w stronę ulicy Żelaznej, jak również chroniony szpaler wraz z wybranymi drzewami, który rozciąga się na południowo-wschodniej stronie ulicy Kłośnej, od ulicy Grochowej do ulicy Ołowianej.

Dodatkowo, wokół pomnika generała Jakuba Jasińskiego utworzono strefę zieleni, co podkreśla znaczenie tego miejsca. W obrębie dawnego liceum nr V planuje się zrealizować obok zabudowy mieszkalno-usługowej również tereny zielone oraz zachować szpalery drzew, które obecnie tam rosną.

Po Drugiej Wojnie Światowej przeprowadzono nowe aranżacje zieleni w sąsiedztwie szkoły. W 2013 roku obszar ten obejmował nieregularne szpalery drzew zlokalizowane przy boisku, wzdłuż ogrodzenia, gdzie przeważały nasadzenia pochodzące z lat powojennych, wśród których znajdowały się m.in.: robinia akacjowa, klon jawor, brzoza brodawkowata, kasztanowiec pospolity oraz lipa drobnolistna. Zachowały się również starsze okazy drzew, takie jak lipa drobnolistna o obwodzie wynoszącym 290 cm, wiąz szypułkowy o tym samym obwodzie, dostojny tamaryszek czteropręcikowy oraz okazałe topole czarne. Ponadto, wśród młodszych nasadzeń można wymienić takie gatunki jak: śliwa wiśniowa, jałowiec Pfitzera oraz żywotnik zachodni.

Demografia

Ulica Grochowa, położona we Wrocławiu, obejmuje różne obszary statystyczne. Dane, które przedstawiamy, pochodzą z dnia 31 grudnia 2020 roku. Zawierają one szczegółowe informacje dotyczące wskaźników zameldowania oraz gęstości zaludnienia poszczególnych rejonów.

Numer rejonu statystycznego	Wskaźnik zameldowania	Gęstość zaludnienia [lud./km²]	Obszar
931490	908	15 383	część pierzei północno-wschodniej od ulicy Kruczej
931480	744	8 779	od ulicy Kruczej do Gajowickiej
930790	732	8 908	od Gajowickiej do Jemiołowej strona północno-wschodnia
930840	869	10 313	od Gajowickiej do Jemiołowej strona południowo-zachodnia
930810	518	8 246	od Jemiołowej do Pereca strona północno-wschodnia od Jemiołowej do Kwaśnej strona południowo-zachodnia
930830	752	20 465	od Kwaśnej do Pereca strona południowo-zachodnia
930800	1 383	17 565	od Pereca do Stalowej obie strony

Ochrona i zabytki

Na północno-wschodniej stronie ulicy rozciąga się areał, który zaczyna się od ulicy Icchaka Lejba Pereca i kończy na ulicy Kłośnej. Ten obszar, obejmujący również zabudowania po obu stronach powyższych ulic, jest chroniony i widnieje w gminnej ewidencji zabytków pod kategorią Gajowice. Obejmuje historyczny układ urbanistyczny dzielnicy, który rozciąga się w okolicy placu Icchaka Lejba Pereca, jak również ulic Żelaznej, Lwowskiej oraz Manganowej. W skład tego obszaru wchodzi także zespół budowlany szpitala oraz zabudowa znajdująca się w rejonie ulic Stalowej, Spiżowej i Mosiężnej.

W szczególności podlega ochronie historyczny układ urbanistyczny, który kształtował się od lat 40. XIX wieku, przekształcając się sukcesywnie do lat 90. XIX wieku i do końca tego wieku, aż do roku 1945. Ważnymi elementami ochranianymi w tym obszarze są: historyczna nawierzchnia ulic oraz historyczna zieleń komponowana.

Na ulicy Grochowej jedynym obiektem zabytkowym, który znajduje się w pierzejach, jest Kościół św. Karola Boromeusza. Zlokalizowany pod adresem ulica Krucza 58, stanowi on pierzeję południowo-zachodnią w odcinku pomiędzy ulicą Kruczą a Gajowicką. Ten piękny obiekt, datowany na lata 1910–1912, został wpisany do rejestru zabytków 4 sierpnia 1977 r. pod numerem 429/351/Wm.

Warto także wspomnieć, że w studium uwarunkowań oraz kierunków zagospodarowania przestrzennego Wrocławia z 2018 roku, do ochrony wskazano również obiekt kultury współczesnej – Szkołę podstawową nr 43, usytuowaną przy ulicy Grochowej 36-38.

Baza TERYT

Dane pochodzące zGłównego Urzędu Statystycznego dotyczą bazy TERYT, która zawiera spis ulic. Wśród istotnych informacji znajdują się:

• województwo: Dolnośląskie (02),
• powiat: Wrocław (0264),
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) – gmina miejska; Wrocław-Fabryczna (0264029) – delegatura,
• miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) – miasto; Wrocław-Fabryczna (0986290) – delegatura,
• kategoria/rodzaj: ulica,
• nazwa ulicy: ul. Grochowa (06133).

---

Oceń: Ulica Grochowa we Wrocławiu

---