Ulica Ołowiana we Wrocławiu

---

Historia

Ulica Ołowiana ma bogatą historię, która zaczyna się od obszaru dawnych Gajowic (Gabitz), który to teren został włączony do Wrocławia w 1868 roku. W rejonie sąsiadującym z placem Icchaka Lejba Pereca, układ urbanistyczny został zaprojektowany w 1895 roku. Chociaż plac (znany jako Rehdigerplatz) oraz wiele związanych z nim ulic istniały już w 1901 roku, ulica Ołowiana oraz jej sąsiednia Kłośna jeszcze wtedy nie były obecne. Do roku 1926 ulica Ołowiana powstała na całej swej długości, a także otoczyła się zabudową po obu stronach. Kłośna również zyskała na znaczeniu w tym okresie. Ciekawym elementem w tej okolicy jest charakterystyczny skwer w kształcie trójkąta, który zachował się do dnia dzisiejszego, a jego lokalizacja mieści się między dwiema jezdniami ulicy Ołowianej a ulicą Kłośną.

Wzdłuż ulicy Ołowianej przetrwały budynki, które dziś mają numery od 1 do 17 dla wkładu nieparzystego i od 2 do 16 dla parzystego. Część numeracji, jak numer 3 oraz numery 2-10, pozostaje w pamięci współczesnych mieszkańców, w tym budynek z numerami 2-4, który zastąpił dawną, zniszczoną zabudowę. Niestety, większość obiektów w Gajowicach zniknęła w wyniku działań z okresu II wojny światowej, szczególnie podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku. Po wojnie, obszar ten stał się terenem dla jednej z największych inwestycji mieszkaniowych w Wrocławiu, znanej jako osiedle mieszkaniowe „Gajowice”.

Rewitalizacja osiedla Gajowice odbywała się w latach 60. i 70. XX wieku, a jej projektantem był Igor Tawryczewski, który współpracował z takim architektami jak: Edmund Frąckiewicz, Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Maria Kiełczewska, Witold Maciejewski i Zygmunt Pawłowicz, a także Marią Tawryczewską. W ramach tej odbudowy przy ulicy Ołowianej uwzględniono istniejące budynki, takie jak te pod numerami 3, 6, 8 i 10, natomiast strona południowo-wschodnia pozostała wolna od zabudowy, z wyjątkiem jednej ocalałej kamienicy pod numerem 3. W rejonie skrzyżowania z ulicą Icchaka Lejba Pereca nowa zabudowa zrealizowała funkcje handlowe na parterze, gdzie przez wiele lat prosperowała księgarnia i sklep papierniczy, w podcieniu której mieścił się przeszły kiosk, w którym funkcjonowała kolektura gier Totalizatora Sportowego.

Pierzeja południowo-zachodnia ulicy na odcinku od Kłośnej do Oporowskiej charakteryzuje się parawanowym budynkiem, który sięga aż ulicy Grabiszyńskiej. Budynki te mają przypisane adresy: Kłośna 1 i Żelazna 58-74, mimo że są właściwie zlokalizowane w pierzei ulicy Ołowianej, co wypada zauważyć, biorąc pod uwagę, że Kłośna i Żelazna nie łączą się ze sobą i są znacznie oddalone od siebie.

Między ulicami Żelazną, Icchaka Lejba Pereca, Ołowianą a drogą wewnętrzną, gdzie znajduje się jedna ocalała kamienica, w latach 1992-1995 wzniesiono zespół mieszkalno-usługowy według planu architektów: Wojciecha Jarząbka, P. Spychały i E. Wróblewskiej. Przedtem obszar ten służył jako parking oraz miejsce dla festynów, targów choinkowych i innych inicjatyw społecznych. W późniejszym etapie powstał nowy budynek na ulicy Żelaznej 54-56, który był przeznaczony na handel i komunikację pieszą, łączącą ulice Żelazną z Ołowianą oraz plac Icchaka Lejba Pereca oraz ulicą Kłośną.

Nazwy

W ciągu swojej historii, ta ulica była znana pod różnymi nazwami. Oto kluczowe zmiany nazw:

• Gellertstrasse, do 15.05.1946 r.,
• Ołowiana, od 15.05.1946 r.

Niemiecka nazwa Gellertstrasse odnosiła się do Christiana Fürchtegotta Gellerta, poety, który przyszedł na świat 4 lipca 1715 roku w Hainichen, a zmarł 13 lipca 1769 roku w Lipsku. Gellert był autorem moralizujących bajek, sentymentalnych powieści oraz łzawych komedii.

Aktualna nazwa ulicy, Ołowiana, została oficjalnie ustanowiona przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona w okólniku nr 33 z dnia 15 maja 1946 roku.

Układ drogowy

Ulica Ołowiana, położona w Wrocławiu, odgrywa istotną rolę w układzie drogowym miasta. Jest ona ważnym połączeniem, które łączy się z różnymi drogami publicznymi oraz głównymi węzłami komunikacyjnymi.

W rejonie ulicy znajdują się intersekcje z innymi drogami, co zapewnia sprawny ruch pojazdów oraz pieszych. Poniżej przedstawiono szczegóły dotyczące połączeń drogowych z ulicą Ołowianą:

Rodzaj połączenia	Kierunek	Nazwa Drogi	Obrazek	Szczegóły
skrzyżowanie	← →	ulica Icchaka Lejba Pereca	_	w lewo i w prawo
skrzyżowanie	→	ulica Ołowiana (rozwidlenie), prowadząca do ulicy Kłośnej	_	po lewej stronie
skrzyżowanie	→	ulica Kłośna	_	na wprost
skrzyżowanie	← →	ulica Oporowska	_	na wprost

Droga

Wrocław jest miastem o bogatej infrastrukturze, a jednym z mniej znanych, ale istotnych elementów tej sieci jest droga gminna, przypisana do ulicy Ołowianej. Droga o numerze gminnym 106156D łączy ulicę Pereca z ulicą Oporowską, co czyni ją istotnym łącznikiem w regionie.

Całkowita długość tej ulicy wynosi 200 metrów, a w rejonie zieleńca oraz budynków oznaczonych numerami 7-9 szerokość pasa drogowego wynosi 14,5 metra. Nawierzchnia drogi utworzona została z brukowanej kostki granitowej, co nadaje jej elegancki i trwały charakter.

Ulica Ołowiana znajduje się na działce ewidencyjnej o powierzchni 3 947 m² i przebiega przez teren położony na wysokości od 119,1 do 119,8 metra n.p.m., co pozwala zrozumieć jej geograficzny kontekst w środowisku miejskim.

Warto podkreślić, że ulica Kłośna, znajdująca się w tym rejonie, jest objęta strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h, co ma na celu zwiększenie bezpieczeństwa zarówno pieszych, jak i kierowców. Dodatkowo, wzdłuż ulicy wyznaczono strefę kontraruchu dla rowerzystów, co sprzyja rozwojowi transportu rowerowego w Wrocławiu.

Zagospodarowanie i demografia

Ulica Ołowiana to ważny fragment osiedla Gajowice, w którym znajduje się niezwykle istotny element zabudowy śródmiejskiej. Obszar ten został objęty ochroną i wpisany do gminnej ewidencji zabytków, co podkreśla znaczenie układu urbanistycznego tego miejsca.

Zabudowa ulicy Ołowianej jest zróżnicowana, z ciągłymi pierzejami budynków mieszkalnych po obu stronach. Można tu znaleźć zarówno zachowane, historyczne kamienice, jak i nowoczesną zabudowę, która pojawiła się w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku w ramach rozwoju osiedla mieszkaniowego Gajowice. Na pierzei północno-wschodniej znajdują się także późniejsze inwestycje budowlane.

Wszystkie te budynki mają charakter mieszkalny lub mieszkalno-usługowy, z lokalami handlowymi i usługowymi. Wysokość tych obiektów waha się od czterech do ośmiu kondygnacji nadziemnych, co tworzy zróżnicowany krajobraz architektoniczny. Za tymi budynkami, wzdłuż obu pierzei ulicy, znajdują się obszary zieleni międzyblokowej, które stanowią przyjemne miejsce wypoczynku.

Na początku ulicy, przy zbiegu z ul. Kłośną, położony jest zieleniec, który jest otoczony z każdej strony jezdniami obu ulic. To miejsce sprzyja relaksowi i wprowadza nieco natury w miejskie otoczenie.

Ulica Ołowiana przebiega przez dwa rejony statystyczne. Na dzień 31 grudnia 2020 roku, w rejonie numer 930800, zameldowanych było 1 383 osób, a gęstość zaludnienia wynosiła 17 565 osób na km². Z kolei na odcinku od ulicy Kłośnej do ulicy Oporowskiej, w południowo-zachodniej części, w rejonie statystycznym nr 930700, zameldowanych było 648 osób, z gęstością zaludnienia wynoszącą 25 688 osób na km².

Punkty adresowe i budynki

Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat punktów adresowych znajdujących się przy ulicy Ołowianej, zgodnie z danymi z 2021 roku.

• Na stronie północno-wschodniej, w zakresie numerów nieparzystych:
• ulica Ołowiana 3: kamienica mieszkalna składająca się z 4 kondygnacji,
• ulica Ołowiana 5, 7, 9, 11, 13 oraz w pobliżu inne numery: budynek mieszkalny o 5 kondygnacjach, apteka mieszcząca się pod numerem 11.
• Na stronie południowo-zachodniej, w zakresie numerów parzystych:
• ulica Ołowiana 2-4: budynek mieszkalny z kolejnymi 8 kondygnacjami,
• ulica Ołowiana 6: kamienica z 4 kondygnacjami,
• ulica Ołowiana 8: kamienica również mająca 4 kondygnacje,
• ulica Ołowiana 10: kamienica mieszkalna z 5 kondygnacjami.

Zieleń urządzona, rekreacja

Przy ulicy Ołowianej w Wrocławiu można odnaleźć bogaty wachlarz obszarów zieleni oraz miejsc do rekreacji. W szczególności wyróżniają się tereny zieleni urządzonej, które odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu otoczenia.

Nazwa obiektu	Powierzchnia (m²)	Zdjęcie
Zieleniec zlokalizowany przy ul. Ołowianej – Kłośnej (teren z roślinnością, kluczowy dziedziniec, ogród) południowo-wschodnia część pomiędzy dwiema jezdniami ulicy Ołowianej	849	brak
szpaler z selekcją wybranych drzew wzdłuż południowo-wschodniej strony ulicy Kłośnej, od ul. Grochowej do ul. Ołowianej	nie dotyczy	brak
teren zielony w przestrzeni międzyblokowej w obrębie ulic: Grochowej, Pereca, Ołowianej oraz Kłośnej południowo-wschodnia strona za budynkami przy ul. Kłośnej 4-10	3 709 (z tego 3 662) w tym ogólnodostępny teren rekreacyjny co najmniej 1 000	brak
„Zieleń międzyblokowa w rejonie ul. Oporowskiej” (teren z roślinnością, istotny dziedziniec, ogród), po północno-zachodniej stronie za budynkami przy ul. Kośnej 1-15	brak informacji	brak

W ramach Zieleńca, który znajduje się przy ulicy Ołowianej – Kłośnej, istnieje postulat ochrony szpalerów drzew otaczających skwer. Dodatkowo, do ochrony proponowane są również wybrane drzewa, które znajdują się w obrębie tej zieleni.

Również szpaler drzew biegnący wzdłuż ulicy Kłośnej, od ulicy Grochowej do Ołowianej, powinien zostać objęty ochroną. Właściwe zarządzanie tymi terenami jest kluczowe dla zachowania ich walorów estetycznych oraz ekologicznych.

Ochrona i zabytki

Ulica Ołowiana, rozciągająca się na swojej długości, jest częścią obszaru, który znajduje się pod szczególną ochroną. Jego układ urbanistyczny jest wpisany do gminnej ewidencji zabytków jako część Gajowic, a to oznacza, że region ten posiada wielką wartość historyczną. Jego granice obejmują istotne miejsca, takie jak plac Icchaka Lejba Pereca, ulicę Żelazną, Lwowską oraz Manganową. Obszar ten, w połączeniu z zespołem szpitala oraz zabudową, która występuje w rejonie ulic Stalowej, Spiżowej i Mosiężnej, jest kluczowy w kontekście dziedzictwa historycznego Wrocławia.

Ochronie podlega historyczny układ urbanistyczny, który kształtował się przez długi czas, od lat 40. XIX wieku, aż do końca II wojny światowej. Ten zachowany charakter miasta był współtworzony w różnych epokach – szczególnie intensywnie w latach 90. XIX wieku, kiedy to powstała zabudowa po północnej stronie ulicy Grabiszyńskiej. Niezwykle istotnym aspektami ochrony są również historyczna nawierzchnia konkretnych ulic oraz komponowana zieleń, które wpływają na unikalny charakter tego miejsca.

W otoczeniu ulicy oraz w jej najbliższym sąsiedztwie można znaleźć szereg zabytków, które zostały wpisane do gminnej ewidencji zabytków:

Lokalizacja obiektu	Data powstania oraz typ ochrony	Zdjęcie
Kamienica ul. Ołowiana 3 (północno-wschodnia strona)	około 1910 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Ołowiana 6 (południowo-zachodnia strona)	około 1905 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Ołowiana 8 (południowo-zachodnia strona)	około 1900-1905 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Ołowiana 10 (południowo-zachodnia strona)	1910 r., po 1945 r. typ ochrony: inny	_
Kamienica ul. Kłośna 3 (północno-zachodnia strona)	około 1911 r. typ ochrony: inny	_

Baza TERYT

Dane zawarte w bazie TERYT można znaleźć w zasobach Głównego Urzędu Statystycznego, który na bieżąco aktualizuje spis ulic w Polsce. Oto szczegóły dotyczące ulicy Ołowianej w Wrocławiu:

• województwo: dolnośląskie (02),
• powiat: Wrocław (0264),
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Fabryczna (0264029) delegatura,
• miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Fabryczna (0986290) delegatura,
• kategoria/rodzaj: ulica,
• nazwa ulicy: ul. Ołowiana (15035).

---

Oceń: Ulica Ołowiana we Wrocławiu

---