Ulica Rajska to interesująca lokalizacja, która znajduje się we Wrocławiu, w malowniczym rejonie Złotnikach, będących częścią osiedla Leśnica. Jest to droga gminna o łącznej długości 1062 metrów, która zapewnia dostęp do różnych punktów w tej okolicy.
Ta ulica łączy ulicę Kamiennogórską z placem Kaliskim, tworząc ważny ciąg komunikacyjny dla mieszkańców i odwiedzających. Warto zwrócić uwagę na fakt, że ulica ta odgrywa istotną rolę w lokalnej infrastrukturze, łącząc różne społeczności w regionie.
Historia
Historia kształtowania ulicy Rajskiej jest ściśle związana z koncepcją budowy rentierskiego osiedla Złotniki-Żerniki, znanego również jako Goldschmieden-Neukrich. Pierwotny projekt zakładał zagospodarowanie szerokiego obszaru o powierzchni około 350 ha, stworzonego z myślą o osiedlu hipotecznym, w ramach którego miało powstać 750 domów oraz ustalone parceli ogrodniczych.
Projekt, który zainicjował Ernst May, opierał się na ideach unwinowskich, powiązanych z rozwojem przedmieść i osiedli wiejskich. W tym czasie May współpracował z Schlesische Landgesellschaft, organizacją zaangażowaną w wspieranie budowy osiedli. Z czasem pojawiła się nowa spółka, Schlesisches Heim, skoncentrowana na przekształcaniu osiedli w przyjazne miejsca dla robotników i drobnych urzędników. Niestety, z wielu powodów pierwotny projekt nie został zrealizowany w całości, co doprowadziło do jego modyfikacji i uproszczenia w 1920 roku.
Uproszczona wersja obejmowała obszar położony po obu stronach ulicy Rajskiej, rozciągającej się od współczesnego placu Kaliskiego do ulicy Kamiennogórskiej, a także pomiędzy dzisiejszą ulicą Kosmonautów a ulicą Wielkopolską. Zgodnie z zamysłami Ernesta Maya, nowy układ osiedla charakteryzował się tzw. osiedlem z błoniem, w którym zabudowa, usytuowana w oddaleniu od głównych dróg, mogła korzystać z dogodnych połączeń wewnętrznych oraz dostępu do terenów zielonych.
W ramach owego uproszczonego projektu, a zatem częściowo zgodnego z pierwotnymi planami, zbudowano między innymi obecną ulicę Rajską, która stanowi kluczową oś komunikacyjną osiedla. Przy niej do 1920 roku powstała zabudowa zgodna z systemem taniego budownictwa mieszkaniowego, obejmującego domy typizowane z katalogu dedykowanego jako dom pierwszej potrzeby, zwany Notheim. Powstało łącznie 94 domy przy ulicy Rajskiej oraz na placach z nią związanych, takich jak plac Ciesielski oraz plac Kaliski.
Obecnie obszar, na którym znajduje się ulica Rajska, stanowi część osiedla Leśnica. W przeszłości, dokładnie do 1928 roku, Złotniki były odrębną wsią, lecz zostały wówczas włączone w granice Wrocławia, co przyczyniło się do dalszego rozwój tego rejonu.
Nazwy
W historii tej ulicy można wyróżnić kilka interesujących nazw, które odzwierciedlają zmieniające się czasy oraz konteksty społeczne. Należy do nich:
- Gartenstrasse, która obowiązywała do 31 grudnia 1930 roku,
- Schmiedeberger Strasse, używana od 1 stycznia 1931 roku do 1946 roku,
- Rajska, która została wprowadzona w życie od 1946 roku.
Współczesna nazwa ulicy została formalnie nadana przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 33 z 15 maja 1946 roku.
Układ drogowy
„Do ulicy Rajskiej przynależy droga gminna numer 106214D, która ma długość 1062 m i jest klasyfikowana jako droga dojazdowa. Dodatkowo, istnieją dwie działki, które mają status dróg wewnętrznych o długościach odpowiednio 33 m i 34 m.
Niektóre z ulic i placów, które są powiązane z ulicą Rajską, to:
- skrzyżowanie z ulicą Kamiennogórską,
- skrzyżowanie z ulicą Mieroszowską,
- ciąg pieszy – planowane połączenie z ulicą Opoczyńską,
- skrzyżowanie: plac Ciesielski,
- skrzyżowanie z ulicą Złotnicką,
- skrzyżowanie: plac Kaliski.
Cała droga znajduje się w strefie zamieszkania, co wiąże się z ograniczeniem prędkości jazdy do 20 km/h.
Zabudowa i zagospodarowanie
Wschodnia część tej ulicy obejmuje obszary przeznaczone głównie pod różnorodne usługi, w tym biura, handel, hotelarstwo, edukację oraz usługi medyczne. Znajdują się tu też inne obiekty usługowe. W tej strefie, pod numerem 69, mieści się Europejskie Językowe Przedszkole Klub Kubusia Puchatka VIII.
Jedynie niewielkie fragmenty ulicy, umiejscowione wzdłuż ulicy Mieroszowskiej, zostały zagospodarowane w sposób, który dopuszcza budownictwo mieszkalne, z naciskiem na zabudowę jednorodzinną. Pozostała część obszaru ulicy spełnia rolę terenów przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową jednorodzinną.
W tej okolicy można napotkać budynki mieszkalne jednorodzinne, które podlegają ochronie w ramach gminnej ewidencji zabytków oraz są objęte miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Ulica ta znajduje się na wysokości bezwzględnej, w przedziale 117 do 118 m n.p.m.
Ulica Rajska przebiega przez obszary, które są objęte trzema rejonami statystycznymi:
- wschodnia część od ulicy Mieroszowskiej – nr 930260, o gęstości zaludnienia wynoszącej 1933 osoby/km², gdzie mieszka 1746 osób (stan na 31.12.2018 r.),
- odcinek pomiędzy ulicą Złotnicką a ulicą Mieroszowską – nr 930250, z gęstością zaludnienia 3749 osób/km² i 2536 zameldowanymi mieszkańcami (stan na 31.12.2018 r.),
- zachodnia część od ulicy Złotnickiej – nr 930240, z gęstością zaludnienia 1334 osoby/km² i 1312 osobami zameldowanymi (stan na 31.12.2018 r.).
Ochrona i zabytki
W bezpośredniej okolicy ulicy Rajskiej we Wrocławiu znajdują się istotne zabytki, które świadczą o historycznej wartości tego terenu.
| Lokalizacja obiektu | Data powstania, numer rejestru | Zdjęcie |
|---|---|---|
| Strona północna | ||
| Budynek mieszkalny Rajska 1-3 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 5-7 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 9-11 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 13-15 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 17-19 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 21-23 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 25-27 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 33-35 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 37-39 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 41-43 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 45-47 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 49-51 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 53-55 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 57-59 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 61-63 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Strona południowa | ||
| Budynek mieszkalny Rajska 2-4 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 6-8 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 10-12 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 14-16 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 20-22 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 24-26 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
| Budynek mieszkalny Rajska 34-36 | lata 20. XX wieku gez, mpzp | – |
Rejon ten został uznany za strefę dziedzictwa kulturowego oraz strefę ochrony konserwatorskiej, co determinuje zachowanie nie tylko wartości architektonicznych, ale także układu urbanistycznego osiedla Złotniki. Szczególną uwagę należy zwrócić na zachowanie budynków, które przetrwały z roku 1920, a ich układ przestrzenny jest kluczowy dla charakterystyki tej lokalizacji.
Dodatkowo, w rejonie skrzyżowania ulicy Rajskiej z ulicą Mieroszowską istnieje stanowisko archeologiczne, które świadczy o osadnictwie z czasów rzymskich. Odkrycia archeologiczne z tego okresu są niezwykle cenne i stanowią istotny element lokalnej historii.
Wrocławskie krasnale
W sercu Wrocławia, przy ulicy Rajskiej 71, w obiektach Kliniki „Mama i Ja”, można natknąć się na wyjątkowe figurki wrocławskich krasnali, które noszą nazwę Rodzinka Krasnalowa. Ta urokliwa kolekcja składa się z czterech postaci, dwóch dorosłych oraz dwóch dziecięcych. W skład tej grupy wchodzą mama i tata, a także dwójka dzieci, z których jedno jest umieszczone w wózku.
Wyjątkowa figura krasnala-mamy ma związek z osobą prawdopodobnie w ciąży, co dodatkowo podkreśla tematykę kliniki, która skupia się na zdrowiu dzieci oraz kobiet spodziewających się potomstwa. Całość tej scenki rodzinnej wzbogaca i symbolizuje misję placówki, która troszczy się o najmłodszych oraz matki w czasie ciąży.
Przypisy
- krasnale.pl 2019 ↓, Rodzinka Krasnalowa.
- centrummamaija.pl 2019 ↓, O nas.
- SIP 2019 ↓, Plany miejscowe.
- GEZ 2019 ↓, poz. 8.
- Uchwała RMWr 2018 ↓, §27, 28, 33.
- Uchwała RMWr 2018 ↓, §36.
- Uchwała RMWr 2016 ↓, §22.
- Uchwała RMWr 2006 ↓, §72.
- Uchwała RMWr 2006 ↓, §63.
- Uchwała RMWr 2006 ↓, §35.
- Uchwała RMWr 2006 ↓, §30 ust. 5 pkt 2 lit. b.
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 634.
- Ludwig 2013 ↓, s. 20-21.
- KONONOWICZ 1992 ↓, s. 16.
- GEZ 2019 ↓, poz. 7234.
- SIP 2019 ↓, Demografia.
- Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 128.
- Kononowicz 1992 ↓, s. 4-6.
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 333.
- SIP 2019 ↓, Komunikacja, utrudnienia.
- ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 678.
- Ludwig 2013 ↓, s. 34.
- Kononowicz i Gryniewicz-Balińska 2016 ↓, s. 49.
- GEZ 2019 ↓, poz. 7240.
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Ulica Różana we Wrocławiu | Ulica Rzeźnicza we Wrocławiu | Ulica Sądowa we Wrocławiu | Ulica Stanisława Dubois we Wrocławiu | Ulica Stanisława Leszczyńskiego we Wrocławiu | Ulica Stanisława Małachowskiego we Wrocławiu | Ulica Stawowa we Wrocławiu | Ulica Stefana Czarnieckiego we Wrocławiu | Ulica Sukiennice we Wrocławiu | Ulica Swobodna we Wrocławiu | Ulica Pszenna we Wrocławiu | Ulica Przejście Żelaźnicze we Wrocławiu | Ulica Wojciecha Bogusławskiego we Wrocławiu | Ulica Prosta we Wrocławiu | Ulica Powstańców Śląskich we Wrocławiu | Ulica Pawła Włodkowica we Wrocławiu | Ulica Parkowa we Wrocławiu | Ulica Ołowiana we Wrocławiu | Ulica Odrzańska we Wrocławiu | Ulica Obornicka we WrocławiuOceń: Ulica Rajska we Wrocławiu