Dworek (Wrocław)

Według mapy M. Grügera z 1911 roku, Dworkowi przynależy niewielki kwartał, który jest ograniczony ulicami Pretficza, Oficerską, Kruczą, placem Hirszfelda oraz fragmentami ulic Zaporoskiej. Należy wspomnieć o nieistniejącym odcinku Kronprinzenstraße, którego pozostałość została nazwana Gwiaździstą. Granice Dworka wyznaczają obecnie ulice: Gajowicką, Kruczą, Zaporoską, Powstańców Śląskich oraz Hallera.

Warto zaznaczyć, że osiedle to nie pełniło funkcji typowej wsi, lecz raczej znajdowało się w obrębie dóbr (folwarków) i nosiło niemiecką nazwę Höfchen-Commende, co odnosi się do dworku, który niegdyś służył jako rezydencja komandora joannitów z klasztoru przy Bramie Świdnickiej.

Nazwa Höfchen została także użyta do określenia Höfchenstraße (dziś ul. Zielińskiego), która stanowiła najkrótszą istotę drogową łączącą to miejsce z miastem. Drugim elementem był Kommande Höfchen, znany później jako Kommendeweg, obecnie ul. Oficerska. Po włączeniu Dworka do granic Wrocławia, miało to miejsce w 1868 roku, razem z Gajowicami oraz osiedlem Południe.

W 1882 roku zrealizowano projekt urbanistyczny, który zakładał utworzenie placu o wymiarach 120×140 m przy zbiegu Höfchenstraße, Goethestraße (Wielkiej) oraz Hohenzollernstraße (Zaporoskiej). Ów plac, nazwany Höfchenplatz, stał się ważnym punktem w tej okolicy. Na wschodniej pierzei, Karl Grosser zrealizował projekt budynku Krajowego Zakładu Ubezpieczeń, który wybudowano w latach 1891–1893; obecnie jest to szpital onkologiczny im. Ludwika Hirszfelda.

Niestety, w latach trzydziestych XX wieku plac zmienił swoją nazwę na cześć Franza Seldte, jednego z prominentnych ministrów Hitlera. W obliczu II wojny światowej, gdy Wrocław zmagali się z oblężeniem, secesyjna architektura placu została zniszczona, a jedynym ocalałym budynkiem pozostał wspomniany budynek Ubezpieczeń. Po wojnie przywrócono placowi nową nazwę – plac Prostokątny, a po śmierci profesora Ludwika Hirszfelda w 1954 roku otrzymał jego imię.

W okresie 1972–1974 na placu Hirszfelda wzniesiono budynek mieszkalny z aneksem handlowo-usługowym, który zawieszono nad nawierzchnią ulicy Zaporoskiej. Należy odnotować, że prześwit tego aneksu był wyjątkowo niski, co stwarzało trudności dla wielu pojazdów ciężarowych. Budowla ta, mimo licznych incydentów z ciężarówkami, przetrwała aż do końca 2006 roku, kiedy zdecydowano się na jej częściową rozbiórkę. Po tej decyzji przywrócono widok na blisko dwukilometrową oś ulic Zaporoskiej i Sudeckiej, która swój koniec ma przy okazałej wieży ciśnień przy alei Wiśniowej.

Wspomniane wydarzenia i transformacje świadczą o dynamicznych zmianach w historii Dworka oraz jego otoczenia, które na przestrzeni lat przekształcało się razem z Wrocławiem, tworząc unikalny element jego urbanistycznego krajobrazu.