Wojszyce (Wrocław)

---

Nazwa

Nazwa miejscowości należy do grupy nazw patronomicznych i najprawdopodobniej wywodzi się od staropolskiego imienia jej założyciela, Wojsława. W swoim dziele na temat nazw miejscowości na Śląsku, opublikowanym w 1888 roku, Heinrich Adamy wskazuje, że najstarsza znana forma tej nazwy to Woysici, co oznacza „Wieś Wojskiego”.

Wsie wzmiankowane są po raz pierwszy w dokumencie łacińskim z 1249 roku, w którym zanotowano ją w zlatynizowanej, staropolskiej wersji jako Woysici. Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, wydawany w latach 1880–1902, dokumentuje miejscowość zarówno pod polską nazwą Wojszyce, jak i zgermanizowaną formą Woischwitz. Dodatkowo, publikacja ta zawiera wcześniejsze nazwy zapisane w dokumentach łacińskich, takie jak: Woysici (1249), Wischowicz (1283) oraz Woyschisz (1338).

Przed II wojną światową wieś nosiła niemiecką nazwę Woischwitz, która w 1936 roku, w czasie reżimu nazistowskiego, została zmieniona na zupełnie niemiecką nazwę Hoinstein. Po roku 1945, nazwa została na krótko zmieniona na Uścimów, a od około 1947 roku wieś funkcjonuje pod obecną nazwą Wojszyce.

Historia

Wieś, znana jako Wojszyce, została najprawdopodobniej założona przez księcia Henryka Brodatego na początku XIII wieku. Pierwsza wzmianka na jej temat pochodzi z roku 1249. Zachowane dokumenty z lat 1327 oraz 1338 informują nas, że obszar ten był już wtedy własnością comandosji joannitów, związanej z Bożym Ciałem we Wrocławiu. W 1340 roku czeski król Jan Luksemburski nadał miejscowemu dworowi przywilej, który trafił do jego dworzanina, H. von Essina. Od 1347 roku wieś przeszła w ręce wrocławskich mieszczan, w tym M. von Sittina oraz W. Haunolda, a w latach 1444-1457 była w posiadaniu rodziny Stolcz, którą reprezentowały takie osoby jak Katharina Stolcz, wdowa po Niclasie Stolcz, oraz Anna Hesse, jego córka. W 1527 roku Wojszyce zostały nabyte przez klasztor dominikanek.

Po kasacie klasztorów w 1810 roku, wieś przeszła w ręce prywatne. Z końcem XIX wieku należała do P. von Nähricha i wchodziła w skład majątku Puschkau, znanego także jako Pastuchów. Na przełomie XIX i XX wieku Emil Rost zrealizował w Wojszycach blisko stacji kolejowej kompleks rozrywkowo-wypoczynkowy, znany jako Etablissement zur Erholung. Było to wyjątkowe miejsce, oferujące salę balową, scenę, restaurację oraz inne atrakcje, które przyciągały zamożniejszych mieszkańców Wrocławia udających się na podmiejskie wycieczki. Wojszyce zostały przyłączone do miasta Wrocławia na początku 1951 roku, razem z sąsiadującymi: Ołtaszynem, Jagodnem oraz Lamowicami Starymi. Osiedle graniczy również z Radomierzycami, które znajdują się na południu, oraz z osiedlem Gaj, leżącym na północy, za torami kolejowymi.

Wojszyce położone są pomiędzy dwiema głównymi ulicami wylotowymi z Wrocławia: Grota-Roweckiego i Buforową. Obszar ten jest wciąż w dużej części niezabudowany, a na jego terenie można znaleźć ogródki działkowe. Przy ulicy Smardzowskiej, będącej boczną odnóżką Klasztornej, dawniej Höfer Gasse, zlokalizowane są pozostałości po byłym klasztornym folwarku, które popadają w ruinę.

Najstarsza część Wojszyc na północy wyróżnia się zabudową, która w pewnym stopniu odzwierciedla średniowieczny układ wsi ulicówki wzdłuż historycznej drogi, dzisiejszej ulicy Pawiej, znanej niegdyś jako Dorfstraße. Na północnym skraju osiedla pomiędzy nasypem kolejowej obwodnicy towarowej a linią kolejową do Świdnicy znajdują się podmiejskie domy jednorodzinne oraz dwurodzinne, charakterystyczne dla architektury z przełomu XIX i XX wieku, jak i okresu tuż po I wojnie światowej. Lata 30. XX wieku to czas intensywnej rozbudowy wsi w kierunku zachodnim, w stronę obecnej ulicy Grota-Roweckiego. Choć po wojnie i po przyłączeniu wsi do Wrocławia tempo rozwoju osiedla było wolniejsze, od lat 80. XX wieku można zaobserwować wyraźny wzrost liczby domów jednorodzinnych, w tym także na południe od ulicy Parafialnej. Obszar ten cechuje się znaczną liczbą segmentów jednorodzinnych i obecnie wciąż powstają nowe budynki.

Aby zaspokoić potrzeby rozrastającej się społeczności osiedla, już w 1985 roku rozpoczęto budowę kościoła pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela przy ulicy Pawła Jasienicy, którego projektantem był architekt Andrzej Poniewierka. Kościół został konsekrany przez ks. kard. Henryka Gulbinowicza 29 czerwca 1991 roku. Ponadto, ulica Przystankowa została uwzględniona w gminnej ewidencji zabytków, na której znajduje się osiemnaście obiektów, głównie mieszkalnych i gospodarczych. Warto wspomnieć o zabytkowym dworcu na Wojszycach pod numerem 20 oraz przyległej do niego nastawni i magazynie ekspedycji kolejowej. Na liście gminnej ewidencji zabytków znalazła się również Szkoła Podstawowa nr 23 im. Gen. Stefana Grota-Roweckiego oraz jej sala gimnastyczna, które są częścią Domu Towarzyskiego Zur Erholung.

Wzdłuż ulicy Pawiej figuruje 46 budynków, które zostały wpisane do gminnej ewidencji zabytków, z czego przeważająca część to obiekty o pierwotnym przeznaczeniu mieszkalnym, gospodarczym lub produkcyjnym. Szerokie ulice Wojszyc przepełnione są willami i innymi zabytkowymi domami. Pełny obraz Wojszyc kreuje także niespotykany układ urbanistyczny, który nie został jednak formalnie uwzględniony w rejestrze zabytków.

Komunikacja miejska

Do osiedla dotrzeć można dzięki komunikacji miejskiej, która umożliwia szybkie i wygodne podróże po Wrocławiu. Na miejscu dostępne są różne linie autobusowe, które oferują różnorodne trasy.

• 112 (Krzyki – Dw. Główny PKP przez Wysoką),
• 113 (Krzyki – Dw. Główny PKP),
• 612 (Krzyki – Dw. Główny PKP przez Wysoką, Ślęzę, Bielany Wrocławskie),
• 249 (Krzyki – Jarnołtów przez Port Lotniczy; linia nocna).

Według zapowiedzi Miejskiego Przedsiębiorstwa Komunikacyjnego we Wrocławiu, planowane jest przedłużenie linii autobusowej N, co poprawi dostępność regionu w przyszłości.

---

Oceń: Wojszyce (Wrocław)

---