Szczepin

---

Wieś (do 1808)

W średniowiecznych czasach Szczepin był wioską rybacką. Po raz pierwszy wzmiankowany był w 1203 roku, kiedy to znajdował się tam kościół św. Mikołaja. Z kolei od 1257 roku, na mocy nadania Henryka III Białego, miejscowość ta stała się własnością klasztoru św. Klary. Już cztery lata później klasztor podarował miastu okoliczne łąki, leżące w rejonie dzisiejszej ulicy Długiej, co przez wiele lat było źródłem sporów między klasztorem a miastem.

W XVI wieku wieś była opisywana jako „długa, szeroka i czysta”. Warto odnotować, że w tym czasie zamieszkiwała tu ludność polska, a jeszcze w XVIII wieku okolica określana była mianem Polnische Vorstadt (Przedmieście Polskie). Już wtedy istniały dwa główne trakty komunikacyjne, które miały kluczowe znaczenie dla rozwoju regionu:

• późniejsza Friedrich-Wilhelm-Straße (dzisiejsza ulica Legnicka, oznaczona na planie Endlera z 1807 roku po prostu jako Nicolai Vorstadt)
• Lange Gasse (obecnie ulica Długa).

Osiedle

Po zburzeniu miejskich murów, na polecenie Hieronima Bonaparte w roku 1808, miasto wzbogaciło swoje granice o przedmieścia, w tym także Przedmieście Mikołajskie (Nicolai Vorstadt). Ta dzielnica obejmowała nie tylko wieś Tschepine, lecz również osady Sokolniki oraz Nabycin. Proces integracji z miastem jednak nie następował zbyt sprawnie, a nawet w połowie XIX wieku zabudowa w tej części Wrocławia zachowywała jeszcze charakter wiejski. Wyjątkiem była główna ulica komunikacyjna, Friedrich-Wilhelm-Straße (dzisiejsza ulica Legnicka), która była wybrukowana i wzdłuż niej znajdowały się kamienice. Stanowiła to główną drogę wyjazdową w kierunku zachodnim.

W drugiej połowie XIX wieku sytuacja zaczęła się zmieniać na lepsze. W 1842 roku otwarto pierwszy dworzec kolejowy – Świebodzki (Freiburger Bahnhof), a w 1844 roku do użytku oddano Dolnośląsko-Marchijski (Niederschlesisch-Märkischer Eisenbahnhof). Dzięki wprowadzeniu komunikacji kolejowej przemysł ciężki w tym rejonie rozwijał się bardzo dynamicznie. Uroczyste otwarcie linii kolejowej Wrocław–Poznań miało miejsce 27 października 1856 roku, co na stałe umocniło Szczepin na mapie komunikacyjnej, umożliwiając dotarcie do stacji: Br.-Popelwitz oraz Br.-Nikolaitor, dzisiejszych Wrocław Popowice i Wrocław Mikołajów.

Położenie geograficzne osiedla sprzyjało również powstaniu magazynów oraz warsztatów, które powstawały między torami kolejowymi a Berliner-Straße, obecnie znaną jako ulica Braniborska. Z kolei na zachód, w okolicach Striegauer Platz (dzisiaj plac Strzegomski), zaczęła rozwijać się dzielnica przemysłowa, na przykład zakłady Linke-Hoffman-Werke. Miejskie osiedle, które zbudowano tu w drugiej połowie XIX wieku, uznawane było za jeden z najpiękniejszych fragmentów Wrocławia.

W latach 1872–1882 dopełniła tę architektoniczną elegancję odbudowa katolickiego kościoła św. Mikołaja (St. Nikolai Kirche) w stylu neogotyckim, który wówczas był najwyższym budynkiem w mieście. Równocześnie, od 1901 roku, zelektryfikowana linia tramwajowa zaczęła kursować na Friedrich-Wilhelm-Straße. W latach 1911–1913 powstał ewangelicki kościół Św. Pawła (Pauluskirche), znany z charakterystycznej wieży, w miejscu obecnego „Dolmedu”.

W okresie międzywojennym powstało także nowoczesne osiedle Siedlung Westend, zaprojektowane przez Theo Effenbergera, które zostało wybudowane w latach 1925–1929 i w części przetrwało do dzisiaj (w rejonie ulicy Słubickiej). Kolejny kościół katolicki, pod wezwaniem Chrystusa Króla, zbudowano w 1933 roku przy Glogauer Str. (obecnie ulica Głogowska).

Podczas II wojny światowej Szczepin został prawie całkowicie zniszczony w trakcie obrony Festung Breslau i nigdy już nie odzyskał przedwojennego splendoru. Z czasów wojennych zachował się jedynie zbudowany w 1942 roku Bunkier Strzegomski, zaprojektowany przez Richarda Konwiarza. Oba kościoły, św. Mikołaja oraz św. Pawła, zostały całkowicie zniszczone, a na ich miejscu utworzono tereny zielone, czyli plac św. Mikołaja.

Po wojnie Przemieście Mikołajskie przemianowano na Szczepin. Przez wiele lat, aż do lat 60., wciąż widoczne były pozostałości wojenne w postaci gruzów oraz ruin. W latach 60. i 70. XX wieku zaczęto wznosić nowe bloki mieszkalne z wielkiej płyty. Z tej epoki pochodzą też nowoczesny i oryginalny budynek Centrum Diagnostyki Medycznej „Dolmed” (projekt z 1977 roku) oraz nowy kościół, który wybudowano w połowie lat 80., przy ul. Młodych Techników – pod wezwaniem Chrystusa Króla.

Północna część osiedla jest dziś zorganizowana w formie ogródków działkowych, które kiedyś były terenami wojskowymi. Znajduje się tu również teren sportowo-rekreacyjny – Górka Szczepińska, a na wschód od niej rozciąga się giełda samochodowa, obecnie przebudowywana na osiedle mieszkaniowe. W dalszej części, przy ulicy Długiej, znajdują się supermarkety Kaufland oraz OBI.

W 1997 roku, podczas powodzi tysiąclecia, osiedle, leżące na wysokości 116 m n.p.m., zostało dotknięte zalaniem, miejscami woda osiągnęła nawet dwa metry.

Na terenie Szczepina funkcjonują następujące placówki edukacyjne:

• Zespół Szkół nr 1, ul. Słubicka 29/33 – dawniej Szkoła Ludowa (żeńska Volksschule 26) z 1910 roku,
• Zespół Szkół nr 18, ul. Młodych Techników 58–62 – wcześniej Zespół Szkół Ludowych, zbudowany w latach 1900–1907,
• Gimnazjum nr 28 im. Kawalerów Orderu Orła Białego, przekształcone w Szkołę Podstawową nr 14, zlokalizowane przy ul. Zachodniej 2,
• Szkoła Podstawowa nr 18, przy ul. Poznańskiej 26 – do 2018 roku nosząca imię Bolesława Drobnera,
• Sportowa Szkoła Podstawowa nr 46 im. Polskich Olimpijczyków, ul. Ścinawska 21.

Na osiedlu zlokalizowane są również istotne ulice i place:

• pl. Jana Pawła II,
• ul. Legnicka,
• pl. Strzegomski,
• pl. Solidarności,
• ul. Zachodnia,
• ul. Młodych Techników.

Warto dodać, że podobnie jak inne osiedla w zachodniej części Wrocławia, Szczepin w przeważającej części jest efektem powojennej zabudowy. Jednak z przed 1945 roku zachowały się:

• część osiedla Siedlung Westend oraz Zespół Szkół nr 1, znajdujący się przy ulicy Słubickiej,
• Zespół Szkół nr 18 i kamienice przy ul. Łęczyckiej,
• bunkier projektu Konwiarza, usytuowany przy placu Strzegomskim,
• pozostałości dworca Dolnośląskiego oraz dworzec Świebodzki,
• kilka kamienic, m.in. zlokalizowanych przy ulicy Legnickiej oraz Rybackiej,
• wiadukt na ul. Długiej oraz obie stacje kolejowe: Mikołajów i Popowice,
• willa przy ulicy Bolesławieckiej,
• obiekty przemysłowe znajdujące się przy trasie kolejowej do Berlina,
• kamienice przy ulicy Podwale, a także gmach Akademii Muzycznej, którą w 1852 roku nabyło Śląskie Towarzystwo Ubezpieczeń od Ognia, funkcjonujące od 1848 roku,
• budynek, który był siedzibą Zarządu Regionu NSZZ „Solidarność”, wcześniej znany jako Zigarettenfabrik der Familie Halpaus (Fabryka Papierosów Rodziny Halpaus), zbudowany w 1909 roku.

---

Oceń: Szczepin

---