Księże Małe, znane również pod nazwą Klein Tschansch lub Klein Ohlewiesen od roku 1937, to interesująca część Wrocławia. To osiedle, często postrzegane jako odrębna, wyodrębniona społeczność, znajduje się w obrębie osiedla Księże, a jego historia sięga roku 1928, kiedy to zostało włączone w granice miasta.
Przed rokiem 1990, Księże Małe traktowane było jako osobne osiedle w dzielnicy Krzyki, co przyczynia się do jego unikalnego charakteru oraz lokalnej tożsamości. Atrakcyjność tej części Wrocławia sprawia, że przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.
Nazwa
W historycznej księdze łacińskiej zatytułowanej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis, dokumentującej prostą historię biskupstwa wrocławskiego, miejscowość ta po raz pierwszy pojawia się w latach 1295–1305, gdy biskup Henryk z Wierzbna sprawował swój urząd. W tej cennej publikacji, która jest nieocenionym źródłem wiedzy o dawnych osadach, wskazano ją w zmienionej formie, mianowicie jako Zassino.
Warto zauważyć, że miejscowość była częścią większej grupy wsi, które zyskały status prawny w oparciu o prawo polskie (ius polonico), co wskazuje na bogate dzieje regionu i jego przynależność do polskiej administracji w średniowieczu.
Historia
Najważniejszym przykładem nowoczesnego budownictwa na Księżem Małym jest osiedle mieszkalne, które powstało w latach 1928-1930. Projektanci, w tym Paul Heim, Albert Kempter, Gustav Wolf, Hans Thomas oraz Rudolf Sack, zaplanowali to miejsce z myślą o stworzeniu komfortowych mieszkań o metrażu wahającym się od 45 do 70 metrów kwadratowych. Osiedle, zlokalizowane w obrębie ulic Opolskiej, Tarnogórskiej, Górnośląskiej, Gliwickiej i Bytomskiej, zostało wpisane do rejestru zabytków pod numerem A/1579/555/Wm w dniu 25.04.1996.
Architekci wzbogacili elewacje budynków ceramicznymi płaskorzeźbami w kształcie zwierząt, które miały pełnić funkcję zarówno estetyczną, jak i praktyczną, ułatwiając mieszkańcom lokalizację poszczególnych adresów.
Na terenie osiedla znaleźć można wiele użytecznych obiektów, takich jak pętla tramwajowa, kościół, szkoła podstawowa, dwa przedszkola, biblioteka oraz kilka sklepów. Dodatkowo, na osiedlu zlokalizowana jest strzelnica sportowa WKS Śląsk Wrocław.
W pobliżu osiedla, przy ulicy Śląskiej, stoi zabytkowa stacja pomp, wybudowana w 1904 roku, usytuowana w Świątnikach. Warto również wspomnieć, że przy pętli tramwajowej zachowała się w dobrym stanie szczelina przeciwlotnicza, świadcząca o trudnych czasach II wojny światowej.
Historia osiedla została wystawiona na ciężką próbę w lipcu 1997 roku, gdy wskutek powodzi, woda w ciągu zaledwie kilku minut zalała teren, osiągając dramatyczną wysokość około 2 metrów.
Czasy obecne
Księże Małe to miejscowość, która w ostatnich latach doświadczyła znaczącego wzrostu liczby mieszkańców, osiągając obecnie około czterech tysięcy osób. Ten dynamiczny rozwój osiedla można zauważyć w różnych aspektach życia codziennego.
Infrastruktura Księżego Małego znacznie się rozbudowuje, co przyciąga nowych mieszkańców i wspiera lokalną społeczność. Na terenie osiedla znajdują się takie instytucje, jak przychodnia zdrowia, co jest istotne dla zapewnienia opieki medycznej, oraz dwie apteki, które odpowiadają na potrzeby farmaceutyczne lokalnej ludności.
Dodatkowo, dostępność dóbr podstawowych jest ułatwiona dzięki kilku sklepom spożywczym, które zapewniają mieszkańcom codzienne zakupy.
W Księżem Małym mieści się również szkoła podstawowa oraz przedszkole, co świadczy o trosce o edukację najmłodszych mieszkańców i ich przyszłość.
Przypisy
- Wrocławskie osiedla. Poznaj Księże, dobre miejsce do nauki i odpoczynku [online], Wroclaw.pl, 31.07.2023 r. [dostęp 31.07.2023 r.]
- Wrocławskie osiedla. Poznaj Księże, dobre miejsce do nauki i odpoczynku [online], Wroclaw.pl, 28.07.2023 r. [dostęp 28.07.2023 r.]
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r., s. 203 [dostęp 13.07.2021 r.]
- H. Markgraf, J. W. Schulte, „Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis”, Breslau 1889
- Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis online
Pozostałe obiekty w kategorii "Osiedla":
Osiedle mieszkaniowe „Huby” | Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu | Zespół budynków mieszkalno-usługowych przy ulicy Górnickiego we Wrocławiu | Bieńkowice (Wrocław) | Biskupin-Sępolno-Dąbie-Bartoszowice | Widawa (Wrocław) | Grabiszynek | Jagodno (Wrocław) | Karłowice-Różanka | Klecina | Rędzin | Partynice | Dzielnica mieszkaniowa Plac PKWN we Wrocławiu | Strachowice (Wrocław) | Krzyki (osiedle) | Szczepin | Jerzmanowo-Jarnołtów-Strachowice-Osiniec | Jarnołtów (Wrocław) | Wojszyce (Wrocław) | Polanowice-Poświętne-LigotaOceń: Księże Małe