Widawa (Wrocław)

---

Nazwa

Miejscowość, która obecnie nosi nazwę Widawa, ma swoje korzenie sięgające 1201 roku, kiedy to została po raz pierwszy wspomniana w zlatynizowanej formie jako Widav. Informacja ta pojawiła się w dokumencie wydanym przez kancelarię papieża Innocentego III, który miał miejsce w Segni. Również w dokumencie z 1202 roku, stworzonym przez księcia wrocławskiego Henryka I Brodatego, miejscowość wystąpiła w postaci Vidava.

Nieustanny rozwój miejscowości był również odzwierciedlony w dokumentach średniowiecznych. W 1266 roku, w łacińskim dokumencie, który został sporządzony we Wrocławiu i sygnowany przez księcia śląskiego Henryka III Białego, Widawa została zapisana jako Widawa.

Wszystkie te wydarzenia doprowadziły do tego, że 16 grudnia 1946 roku, władze formalnie wprowadziły polską nazwę Widawa, co podkreśla znaczenie historyczne i kulturowe tej miejscowości.

Historia osiedla

Widawa ma bogatą historię, która zaczyna się od najstarszej znanej wzmianki z bulli papieża Celestyna III z 8 kwietnia 1193 roku. Ta mała miejscowość powstała w wyniku połączenia dwóch osad, z których jedna biegła wzdłuż traktu prowadzącego do Trzebnicy, a druga była dawnym majątkiem ziemskim, znanym jako Pracz nad Widawą. Przez kolejne trzy stulecia osada rozwijała się w pobliżu Wrocławia, będąc w różny sposób związana z dobrami rycerskimi.

W 1257 roku, Henryk III Biały, dając zgodę rycerzom Idziemu Jucha i Bogusławowi, zezwolił na przeniesienie dóbr Widawy na prawo średzkie. W dokumentacji związanej z tym wydarzeniem, jako świadkowie występują między innymi: przeor Franciszkanów – Franczko, komes Paweł oraz kupiec Ramwold.

W 1344 roku podjęto decyzję o budowie kościoła parafialnego, co miało duże znaczenie dla lokalnej społeczności, która wcześniej była częścią parafii w Ołbinie. Fundator, rycerz Henryk Cal, którego herb jest do dzisiaj symbolem Widawy, sprawił, że budowa świątyni trwała około czterech lat. W tym czasie miejscowość dysponowała młynem, karczmą oraz około 20 łanami pól.

W 1552 roku w Widawie zagościła rewolucja protestancka, kiedy na polecenie ówczesnego właściciela majątku w kościele odbyło się pierwsze nabożeństwo luterańskie. Wkrótce potem luteranizm zaczął się dynamicznie rozwijać, a w 1604 roku pastor z Widawy poświęcił nową świątynię w Psarach. Niestety, katolicki kościół w Widawie, pozbawiony wiernych, ulegał zniszczeniu i dewastacji. W 1706 roku przeprowadzony spis ludności ujawnił wstrząsające różnice w wyznaniach: 17 katolików, 622 protestantów oraz dwóch konwertytów i dwóch apostatów.

W latach 1749-1777 miały miejsce remonty i przebudowy kościoła, które zrealizowane zostały przez Franza Andreasa hrabiego von Sierstorpffa, ówczesnego właściciela Widawy. W okresie od 1777 do 1781 roku istniały w miejscowości dwie szkoły: protestancka oraz katolicka. W 1798 roku przeprowadzono kolejną przebudowę kościoła pod nadzorem wrocławskiego kupca Steyera, który od 1794 roku był właścicielem Widawy. Z biegiem lat liczba katolików w społeczności rosła, a według parafialnych danych w 1897 roku parafia św. Anny, obejmująca miejsca takie jak Widawa, Osobowice, Polanowice, Poświętne, miała 1167 wiernych.

Na podstawie spisu ludności z 1912 roku, można stwierdzić, że w wymienionych miejscowościach żyło łącznie 119 ewangelików i 814 katolików. W latach 1918-1922, podczas reorganizacji administracyjnej, Widawa stała się gminą, obejmującą również Psary, Krzyżanowice, Polanowice oraz Poświętne. To właśnie w tych latach uruchomiono wąskotorową kolej, popularny środek transportu, umożliwiający mieszkańcom dotarcie w pobliże Żmigrodu i Milicza; linia biegła przez Widawę, z odgałęzieniem do majątku Szymanów.

XX wiek przyniósł rozwój osiedla, którego nie zniszczyły działania wojenne w czasie oblężenia Wrocławia. Po wojnie, wskutek postanowień jałtańskich, ludność niemiecka musiała opuścić swoje domostwa. Przemarsz wojsk radzieckich przez Widawę wiązał się z poważnymi zniszczeniami oraz pożarami. W latach 1945-1946, tereny te zasiedlili deportowani mieszkańcy z wschodnich regionów Polski. W latach 1945-1954 Widawa zyskała status gminy, z siedzibą urzędową w budynku przy ulicy Księgarskiej 37. Na terenie miejscowości znajdowały się posterunek milicji, siedziba Gminnej Spółdzielni, poczta oraz ośrodek zdrowia. Wartością miejscowej społeczności była również restauracja oraz organizacje społeczne, takie jak Ochotnicza Straż Pożarna i koło gospodyń wiejskich.

W 1973 roku Widawa została przyłączona do Wrocławia, a w ramach administracyjnym osiedle jest traktowane wspólnie z sąsiednim mniejszym osiedlem Pracze Widawskie. Wspólnie oba osiedla mają około 1500 mieszkańców.

Zabytki

W rejestrze zabytków województwa szczególne miejsce zajmuje kościół pw. św. Anny, który znajduje się pod adresem ul. Zduńska 8. Jego historia sięga roku 1384, a różnorodne przebudowy miały miejsce około 1600 roku oraz w XVIII wieku.

Szlaki turystyczne

W regionie Wrocławia znajdują się interesujące trasy, które przyciągają miłośników aktywnego wypoczynku i odkrywania piękna przyrody.

• Szlak dookoła Wrocławia im. doktora Bronisława Turonia,
• szlak rowerowy Wrocław – Oborniki Śląskie.

Sport

Mieszkańcy Widawy w roku 1948 zdecydowali się na utworzenie zespołu sportowego LZS Widawa. Pierwsze zmagania piłkarskie odbyły się w 1951 roku, kiedy to zawodnicy stawili czoła nieistniejącemu już klubowi – Cukrownia Sułkowice, kończąc mecz na niekorzystnym wyniku 12:1.

Jednak futbol to nie była jedyna pasja sportowa mieszkańców tej dzielnicy. W Widawie można było również rozwijać umiejętności w różnych dyscyplinach, takich jak: lekkoatletyka, podnoszenie ciężarów, boks oraz kolarstwo.

Obecnie LZS Widawa już nie funkcjonuje. Zamiast tego, na terenie osiedla działa Klub Sportowy Tomtex Widawa Wrocław, który został założony w 2011 roku. Sekcja piłki nożnej tego klubu rozpoczęła swoje rozgrywki w klasie C. Już w 2012 roku drużyna zdołała awansować do wyższej klasy rozgrywkowej.

W składzie klubu grają przeważnie mieszkańcy zarówno samej Widawy, jak i okolicznych miejscowości. Boisko, na którym odbywają się mecze, znajduje się przy ulicy Kominiarskiej 68.

W sezonie 2021/2022 drużyna z Widawy zdobyła awans do A-Klasy, przy tym nie notując ani jednej porażki w swojej grupie rozgrywkowej.

Komunikacja miejska

W obszarze miejskim, osiedle Widawa jest dobrze skomunikowane dzięki regularnym kursom autobusów. Umożliwiają one mieszkańcom sprawne poruszanie się po okolicy oraz dojazd do kluczowych punktów.

W szczególności kursują autobusy następujących linii:

• 108 (Dworzec Nadodrze – Pracze Widawskie),
• 908 (Dworzec Nadodrze – Psary).

---

Oceń: Widawa (Wrocław)

---