Muchobór Wielki

---

Nazwa

Nazwa miejscowości Muchobór ma swoje korzenie w połączeniu dwóch polskich terminów: „muchy” oraz „boru”, co dosłownie przekłada się na „las pełen much”. W swoim dziele dotyczącym nazw miejscowości na Śląsku, niemiecki językoznawca Heinrich Adamy wskazał w 1888 roku, że najstarsza znana forma tej wioski brzmi Muchobor, tłumacząc ją jako Fliegenwald, co oznacza las much.

Podobne argumenty dostarcza inny niemiecki naukowiec, Paul Hefftner, który zauważa, że aktualna polska nazwa Muchobór ma również swoje źródła w języku polskim. Również on podkreśla, że termin ten składa się z wyrazu polskiego „mucha”, co oznacza muchę, oraz „bór”, co w tłumaczeniu na niemiecki daje Fliegenwald.

Wzmiankowanie nazwy Muchobór (bez rozgraniczenia na Wielki czy Mały) miało miejsce po raz pierwszy już w 1155 roku, kiedy to biskupstwo wrocławskie uzyskało potwierdzenie swoich posiadłości w tym rejonie od papieża Hadriana IV. Kolejna wzmianka dotycząca tej miejscowości pojawia się w łacińskim dokumencie z 1250 roku, który wydał papież Innocenty IV w Lyonie, w którym wieś została zapisana w zlatynizowanej formie Muchobor.

W dokumencie średniowiecznym, spisanym po łacinie, z 1266 roku, którego sygnaturę złożył książę Henryk III Biały, miejscowość była również wymieniona pod nazwą Muchobor. Dopiero w 1315 roku po raz pierwszy zapisano nazwę „Muchobór Wielki” w formie in magno Muchobor.

Warto dodać, że w 1937 roku, ze względu na polskie pochodzenie tej nazwy, administracja III Rzeszy podjęła decyzję o jej zmianie na całkowicie niemieckie Lohbrück w ramach akcji germanizacji nazw.

Historia

W 1315 roku po raz pierwszy pojawiła się nazwa „Muchobór Wielki” (in magno Muchobor), co sugeruje, że w tym czasie wydzielono Muchobór Mały jako osobną jednostkę osadniczą. Wówczas wieś była częścią biskupstwa wrocławskiego, które utraciło ją w 1810 roku. Świątynia w Muchoborze, poświęcona Michałowi Archaniołowi, została wspomniana w dokumencie biskupa Przecława z 1347 roku, który nadał kościołowi na własność dwa łany ziemi. Kolejny dokument z 1353 roku wykazał 26 łanów gruntów wsi, z czego jeden łan należał do plebana.

W 1474 roku miały miejsce negocjacje na wzgórzu między Karnczą Górą (obecnie teren lotniska) a Muchoborem (dzisiejszy teren koło wiaduktu obwodnicy Wrocławia). W tych rozmowach uczestniczyli trzej królowie: Polski – Kazimierz IV Jagiellończyk, Czech – Władysław Jagiellończyk (syn Kazimierza) oraz Węgier – Maciej Korwin. Ugoda zakończyła się tym, że Władysław zachował Czechy, a Korwin zyskał Śląsk oraz tytuł króla Czech. Cała akcja miała miejsce po tym, gdy Jagiellonowie bezskutecznie usiłowali zdobyć Wrocław.

Wojska polskie liczyły około 60 tysięcy żołnierzy pod dowództwem marszałka polnego Jana Rytwiańskiego, podczas gdy armia czeska liczyła 23 tysiące pod dowództwem Władysława Jagiellończyka. Wojska Korwina natomiast składały się z około 6 tysięcy żołnierzy. Korwin odniósł zwycięstwo dzięki sprawnemu dowództwu i innej strukturze organizacyjnej niż pospolite ruszenie. Po pewnym czasie, Jagiellonowie wznowili wojnę z takim samym rezultatem, a pokój został podpisany w Ołomuńcu. Po śmierci Korwina, Węgry i Śląsk przeszedł w ręce Władysława Jagiellończyka.

W Muchoborze istniały niegdyś trzy monolitowe kamienne krzyże. Jak twierdzi Paul Kutzer w swoim artykule Steinkreuze in Schlesien z 1913 roku, istnieje legenda, która wiąże ich powstanie z historycznym spotkaniem trzech władców. Inna legenda przypisuje jeden z tych krzyży epidemii dżumy, podczas której mieszkańcy byli osłabieni i umierali. Po wykopaliskach odkryto ciało lokalnego owczarza, które było w niezmienionym stanie. Zmarły trzymał w ustach zakrwawioną szmatę, co wskazywało, że to on wysysał krew i siłę z ludzi. Po jego śmierci, mieszkańcy postawili ku czci zabitego krzyż.

Po II wojnie światowej, dwa z krzyży zaginęły, a trzeci został usunięty przez traktorzystę i przeniesiony do Parku Szczytnickiego pod koniec lat 70. XX wieku, gdzie został ustawiony obok drewnianego kościółka dedykowanego świętemu Janowi Nepomucenowi. Przypuszczalnie, krzyż przed przeniesieniem znajdował się na ul. Mińskiej, po prawej stronie w kierunku Nowego Dworu. Ważne jest jednak, że rozmowa dotyczy innego krzyża. Napisy na dwóch krzyżach w Karnczej Górze stwierdzają, że postawił je Jan z Kętrznik w związku z zabójstwem dwóch czeskich kupców, co potwierdza A Scheer w swoim wykazie. Trzeci krzyż może być związany z lokalną epidemią. Takie krzyże były często klasyfikowane jako pokutne, ale brak dokumentów oraz konkretne informacje o pochodzeniu krzyży z Muchoboru nie pozwalają na rzetelną klasyfikację. To po prostu kamienne krzyże nieznanego pochodzenia.

Jeszcze w XIX wieku w Muchoborze mieszkała ludność polska, a obie, polska i niemiecka, nazwy wsi były używane równolegle. W 1803 roku Charlotte von Stein, przyjaciółka Johanna Wolfganga Goethego, spotkała na polach pod wsią Muchobór (obecnie Muchobór Wielki) dziewczęta, które śpiewały polskie pieśni. W 1843 roku osada uzyskała połączenie kolejowe, a w 1845 roku odnotowano tam 445 mieszkańców, w tym 135 katolików oraz 1 Żyda. W wiosce istniała szkoła katolicka i protestancka, komora celna, wiatrak, browar, gorzelnia, cegielnia oraz dom dla ubogich. Działalność hodowli zwierząt była dobrze rozwinięta, z 850 owcami i 187 sztukami bydła.

W XX wieku charakter osadnictwa uległ zmianie, a w 1912 roku liczba mieszkańców przekroczyła już 2 tysiące.

Ostatecznie, Muchobór Wielki został zdobyty przez Armię Czerwoną 23 lutego 1945 roku.

Zabytki

Na terenie Muchoboru Wielkiego znajduje się szereg interesujących obiektów, z których jednym z najbardziej znaczących jest kościół.

Obiekt ten, dedykowany św. Michałowi Archaniołowi, jest datowany na XVI wiek, z późniejszymi zmianami i przebudowami w XIX wieku.

• kościół pw. św. Michała Archanioła,
• ulica Stanisławowska,
• wybudowany w XVI wieku,
• przebudowywane w XIX wieku.

Osiedle

Muchobór Wielki to dynamicznie rozwijające się osiedle, które zyskuje na popularności w ostatnich latach. Mimo że jest to stosunkowo niewielka miejscowość, cieszy się ona rosnącą liczbą mieszkańców. Poniżej zamieszczono szczegółowe dane dotyczące liczby osób zameldowanych na stałe w tym obszarze w ostatnich latach:

Rok	Liczba osób zameldowanych na pobyt stały
2005	6702
2006	6958
2007	7550
2008	7939
2009	8389
2010	8739

W osiedlu znajduje się również kościół pw. św. Michała Archanioła, który pochodzi z czasów XV-XVI wieku, a przeszedł istotną przebudowę w XX wieku. W 1973 roku w tym rejonie zostały założone szklarnie przez Państwowe Gospodarstwo Ogrodnicze, co przyczyniło się do rozwoju lokalnej gospodarki.

Komunikacja

Muchobór Wielki jest doskonale skomunikowany, co umożliwia łatwy dostęp do tej części Wrocławia. Można tutaj dojechać autobusami różnych linii, w tym linii 107, która kursuje między Praczami Odrzańskimi a Krzykami, oraz 119, łączącą Sołtysowice z Racławicką. Warto również zwrócić uwagę na linię 122, która prowadzi z Dworca Autobusowego do Muchoboru Wielkiego na ulicy Roślinnej, a także linię 132, która łączy Kromera z Oporowem. Ponadto, linia 319 zapewnia transport z Kamieńskiego na pętlę Klecina, a tylko nocna linia 241 łączy Wrocław Nowy Dwór P+R z Osiedlem Sobieskiego.

Na terenie Muchoboru Wielkiego, w pobliżu granicy z osiedlem Oporów, znajduje się także stacja kolejowa Wrocław Zachodni. Umożliwia ona łatwy dojazd do wielu innych ważnych miejsc, w tym do stacji Wrocław Główny oraz przystanku kolejowego Wrocław Grabiszyn. Z każdego z tych miejsc można kontynuować podróż w dowolnym kierunku.

Dodatkowo, dla zmotoryzowanych mieszkańców Muchoboru Wielkiego, kluczowym punktem jest węzeł drogowy Wrocław Lotnisko, który gwarantuje wygodny dostęp do autostrady A8, umożliwiając szybkie połączenia z sąsiednimi miejscowościami oraz większymi miastami.

Kultura

Przy ulicy Samborskiej można napotkać nową siedzibę Wrocławskiego Klubu Formaty.

---

Oceń: Muchobór Wielki

---