Wrocław Główny

---

Dane ogólne

Stacja Wrocław Główny jest jednym z kluczowych punktów komunikacyjnych w mieście, a jej główne wejście zlokalizowane jest przy ulicy Józefa Piłsudskiego, która stanowi północną stronę. Oprócz tego, w obrębie obiektu znajdują się dwa boczne wejścia, które również prowadzą na ul. Piłsudskiego. Wejście tylne, zlokalizowane po przeciwnej stronie peronów, ulokowane jest od południowej strony, przy ulicy Suchej.

Na terenie stacji znajdują się sześć peronów, które są rozdzielone na różne sekcje: perony I-IV posiadają po dwa tory, natomiast peron V jest wyposażony w jeden tor, z niewielkim odcinkiem drugim torem, a peron VI również ma jeden tor. Każdy z pięciu pierwszych peronów ma dwa wyjścia – jedno prowadzi do węższego bocznego tunelu łączącego ul. Suchą z ul. Piłsudskiego, natomiast drugie wyjście kieruje do głównego tunelu, który prowadzi do hali kasowej oraz głównego budynku stacji. Warto zaznaczyć, że dostęp do peronu VI odbywa się bezpośrednio z ul. Suchej, a także z tunelu głównego.

Cała infrastruktura torowa oraz perony usytuowane są na wyższym poziomie w porównaniu do otaczających ulic, co sprawia, że tunele łączące dwie strony stacji są na poziomie ulicy. Wejścia na perony prowadzą natomiast w górę do tych wyższych poziomów. W przeszłości, zachodni odcinek toru wzdłuż peronu V bywał oznaczany jako tor 9, podczas gdy odcinek wschodni w kierunku Kobierzyc i Świdnicy nosił numer 10. Od roku 2001, te praktyki zostały w dużej mierze zaniechane, chociaż czasami stosowane są w przypadku specjalnych wydarzeń takich jak jubileusze czy pociągi specjalne.

Przeciwko dworcowi można zauważyć szereg hoteli, które oferują komfortowe zakwaterowanie dla podróżnych. Wśród nich można wymienić Grand Hotel (znany również jako Nord Hotel) oraz Hotel Piast, który wcześniej funkcjonował pod nazwą Hotel Kronprinz.

Ruch pasażerski

Ruch pasażerski na stacji Wrocław Główny odgrywa kluczową rolę w systemie transportowym miasta oraz całego regionu. Liczba pasażerów korzystających z tej stacji wzrasta z roku na rok, odzwierciedlając dynamiczny rozwój infrastruktury kolejowej oraz rosnące zainteresowanie podróżami pociągiem.

Warto przyjrzeć się szczegółowym danym, które ukazują zmiany w wymianie pasażerów na przestrzeni lat. Statystyki te ilustrują nie tylko całkowitą roczną liczbę podróżnych, ale także daną wymianę na dzień, co jest pomocne w analizie codziennego ruchu na stacji.

Rok	Roczna wymiana	Wymiana pasażerów na dzień	Miejsce w Polsce
2017	19 564 000	53 600	2
2018	21 170 000	58 000	1
2019	21 060 500	57 700	2
2020	12 400 000	34 000	1
2021	17 100 000	46 900	1
2022	26 400 000	72 300	1
2023	29 400 000	80 540	1

Obserwując dostępne dane, można zauważyć znaczący skok w liczbie pasażerów w roku 2022 oraz 2023, co wskazuje na ożywienie po spadkach związanych z pandemią w 2020 roku. Stacja Wrocław Główny, osiągając miejsce w czołówce stacji kolejowych w Polsce, potwierdza swoją istotną rolę w krajowej sieci komunikacyjnej.

Historia

Sytuacja wyjściowa

W drugiej połowie XIX wieku, we Wrocławiu zaczęły powstawać niezależne linie kolejowe, które miały swoje zakończenia w różnych dworcach czołowych. W roku 1842 uruchomiono Kolej Górnośląską, w roku 1843 – Kolej Świdnicko-Świebodzką, a w roku 1844 – Kolej Dolnośląsko-Marchijską. Początek 1848 roku przyniósł budowę linii kolejowej, która połączyła dotychczasowy Dworzec Górnośląski z innymi dworcami, w tym z Dolnośląsko–Marchijskim oraz Świebodzkim, tworząc przy tym zarys sieci kolejowej w mieście. Dzięki tej inwestycji Dworzec Górnośląski zyskał status przelotowego. W 1853 roku podjęto decyzję o dalszej ekspansji linii, które miały prowadzić w kierunku Poznania i Głogowa.

Pierwszy dworzec z lat 1855–1857

Architektem pierwszego dworca, wybudowanego w latach 1855–1857, był Wilhelm Grapow, królewski architekt Kolei Górnośląskich. Budowę rozpoczęto 10 września 1855 roku, a w trakcie prac zaangażowanych było średnio 250 murarzy. Już w roku 1856 udało się zadaszyć cały budynek przy pomocy blachy cynkowej. Uroczyste otwarcie dworca miało miejsce 12 października 1857 roku. Warto zauważyć, że przy budowie zużyto ogromną ilość materiałów, w tym 1300 prętów sześciennych granitu oraz 6 774 000 cegieł. Koszt budowy wyniósł 449 000 talarów.

Pierwotna hala peronowa rozciągała się w kierunku wschód-zachód i była umiejscowiona tam, gdzie obecnie znajduje się główny hall rozrządowy. Długi na 200 metrów hall, pokryty przeszklonym dachem, był najpierwszym tego typu obiektem w Europie, a jego budynek dworcowy, stylizowany na neogotyk angielski, był jednym z najbardziej rozpoznawalnych w regionie. Na piętrze przewidziano biura oraz mieszkania dla personelu, a w niskich pomieszczeniach znajdowały się poczekalnie klas I, II i III.

Wokół dworca powstała znana ul. Stawowa, która swą nazwę zawdzięcza stawom hodowlanym, rozciągającym się w tej okolicy. Wspomniane stawy były położone w granicach dzisiejszych ulic Glinianej i Borowskiej, a za nimi znajdowały się zabudowania wsi Lehmgruben, która nazywana jest obecnie Hubami.

Rozbudowa 1899–1904

W miarę dynamiki rozwoju Wrocławia oraz zwiększającego się zapotrzebowania na transport kolejowy, konieczne było powiększenie obsługiwanego ruchu pociągów. W latach 1899–1904, podjęto działania mające na celu rozbudowę dworca. W tym czasie zrealizowano projekt w stylu historyzmu oraz secesji, autorstwa Bernarda Klüschego. Nowo wybudowane pięć peronów otrzymało nowoczesne zadaszenie, a ich wysokość wynosiła około 760 mm nad poziom główki szyny, w celu wprowadzenia nowoczesnych standardów obsługi pasażerów.

Przebudowie poddano również wcześniejszą halę peronową, która zmieniła swoją funkcję na hall rozrządowy. W wyniku modernizacji, do dworca dodano nową, mieliśmy tu także wiele tuneli, które usprawniały obsługę zarówno kolejową, jak i pasażerską.

Dzięki rozbudowie, dworzec stał się głównym punktem komunikacyjnym miasta, co znaczyło również, że połączenia kolejowe z Wrocławia w kierunku Berlina i innych miast stały się bardziej dostępne.

2. połowa XX wieku

W okresie II wojny światowej, teren przed dworcem znalazł się pod zarządem militarnym. W momencie zakończenia wojny, dalekosiężne plany budowy musiały zostać wstrzymane, a naprawa zniszczeń trwała aż do roku 1949. Kolejne lata przyniosły zarówno małe remonty, jak i szereg modernizacji związanych z dostosowaniem dworca określonych do nowych funkcji. W roku 1967 miały miejsce tragiczne wydarzenia, kiedy to aktor Zbigniew Cybulski zmarł wskutek niefortunnego skoku do ruszającego pociągu, co doprowadziło do powstania pamiątkowej tablicy, odsłoniętej 30 lat później przez reżysera Andrzeja Wajdę.

Od 1947 roku, w zachodnim skrzydle dworca funkcjonowało kino dworcowe, które cieszyło się ogromną popularnością przez ponad 60 lat, przyciągając rzesze widzów. Mimo kryzysów, kino istniało w różnych formach aż do 2010 roku, kiedy to wprowadzone zostały zmiany związane z remontem.

Kino dworcowe

Kino dworcowe było miejscem spotkań wielu pokoleń wrocławian. Przez długie lata, w rytmie regularnych seansów, odwiedzane przez ponad 7 milionów widzów, stało się częścią wrocławskiego krajobrazu. Od 2002 roku, kino zmieniło swój repertuar na filmy erotyczne, a później pod nazwą „Dworcoffe” wyświetlało filmy niezależnych twórców z Wyższej Szkoły Filmowej oraz Mistrzowskiej Szkoły Andrzeja Wajdy szkoły. Zamknięte w 2007 roku, mimo licznych prób powrotu, nigdy nie udało się przywrócić tej instytucji do życia.

Generalny remont 2010–2012

W 2009 roku ogłoszono przetarg na rewitalizację dworca, która miała na celu nie tylko modernizację obiektu, ale także poprawę jego otoczenia. Zwycięzcą przetargu została firma Grupa 5 Architekci. Rozpoczęcie prac budowlanych miało miejsce w 2010 roku, a sam koszt modernizacji wyniósł 162,3 mln PLN, z czego znaczną część finansowania pokryły środki z Unii Europejskiej.

W trakcie remontu odkryto również nieznany dotychczas tunel z początku XX wieku, co dodało dodatkową wartość historyczną inwestycji. Po zakończeniu wszystkich prac, dworzec Wrocław Główny otwarto na nowo 1 czerwca 2012 roku, z nowym, nowoczesnym pawilonem południowym oraz klimatyzowanym wnętrzem.

Dzieje najnowsze

W 2020 roku, po przeprowadzeniu modernizacji, na dworcu otwarto nowy, wydłużony peron, który ma służyć do obsługi pociągów regionalnych i aglomeracyjnych. Nowe inwestycje przyczyniły się do poprawy komfortu pasażerów oraz organizacji ruchu. Warto zaznaczyć, że każda z tych zmian wprowadza Wrocław Główny w nową erę mobilności, umacniając jego status jako kluczowego węzła komunikacyjnego w regionie.

Dworzec w kulturze

W historii dworca, Wrocław Główny odegrał ważną rolę także w polskiej kulturze. Jednym z najważniejszych momentów było nakręcenie w 1967 roku 12. odcinka serialu „Stawka większa niż życie”. W tym celu, na peronach dworca, zrealizowano specjalne zmiany, takie jak zamiana tablic peronowych z napisem „Wrocław Główny” na te oznaczające „Berlin Ostbahnhof”.

Kolejnym godnym uwagi wydarzeniem było kręcenie w 1980 roku filmu „Mniejsze niebo”. Akcja tego obrazu odbywa się w dużej mierze na terenie dworca kolejowego, co podkreśla jego znaczenie w polskiej kinematografii.

---

Oceń: Wrocław Główny

---