Ulica Józefa Piłsudskiego we Wrocławiu

---

Opis

Obszar, w którym obecnie znajduje się ulica Piłsudskiego, pierwotnie leżał poza zburzonymi w latach 1807–1810 fortifikacjami miejskimi, na terenie Przedmieścia Świdnickiego (Schweidnitzer Vorstadt). Droga prowadząca na przedzie fortyfikacji, częściowo pokrywająca się z obecną ulicą, była znana już w XIV wieku pod nazwą Schweidnitzer Anger, co tłumaczy się jako Świdnickie Błonia, Pastwiska lub Łąki. Na północnej stronie centralnego odcinka ulicy Piłsudskiego, włączonym do miasta, zalegalizowano jurysdykcję jeszcze na końcu XVIII wieku; pozostałe tereny przyłączono formalnie w 1808 roku.

Stosunkowo szybko, bo przed uruchomieniem pierwszej linii kolejowej we Wrocławiu w 1842, wschodnia część dawnej ul. Ogrodowej nosiła nazwę Angerstraße (ulica Pastwiskowa), przemieniając się dalej, na zachód, w Gartenstraße (Ogrodową). Ulica ta przecinała Świdnicką, a po przebyciu około 400 metrów kończyła się w miejscu dzisiejszego skrzyżowania z ul. Grabiszyńską (prowadzącą do wsi Gräbchen – Grabiszyn), przy byłym placu Legionów (niegdyś nazywanym Sonnenplatz, Placem Słonecznym). Ten plac był powiązany z Dworcem Świebodzkim przez ul. Słoneczną (Sonnestraße). W połowie XIX wieku południowe rogatki miejskie znajdowały się głównie do 100 metrów na południe od ulicy Piłsudskiego, przy w przybliżonej linii obecnego nasypu kolejowego. Do ważnych rogatek zaliczały się m.in. Rogatka Strzelińska w pobliżu Dworu Górnośląskiego, Bohrauer Barriere przy ul. Borowskiej prowadzącej do Borowa i Schweidnitzer Barriere przy Świdnickiej. Rogatka Kącka, która znajdowała się przy drodze do Kątów Wrocławskich (niem. Canth) i Canther Barriere, była położona od Piłsudskiego w nieco większej odległości, około 500 metrów.

Ulica Ogrodowa, przed XIX stuleciem, była siedzibą ogrodników, którzy dzierżawili swoje działki po południowej stronie. W ciągu XIX wieku, za sprawą Dworca Górnośląskiego (którego nazwa nadała też wschodniemu odcinkowi) oraz później Dworca Głównego (na krótko noszącego miano Am Hauptbahnhof), ulica zyskała na znaczeniu. Wówczas zaczęto wznosić kamienice, rezydencje, takie jak rezydencja przewodniczącego Śląskiego Sejmu Krajowego, hotele i restauracje, a także wiele budynków użyteczności publicznej, w tym wybudowany w 1895 roku budynek Krajowego Sejmu Śląskiego – Landeshaus der Provinz Schlesien (dzisiejszy gmach Naczelnej Organizacji Technicznej przy Piłsudskiego 74). Do lat 40. XX wieku, tuż przy ulicy, na wprost Dworca Głównego, między ul. Gwarną a pl. Konstytucji mieścił się cmentarz gminy żydowskiej. Z hoteli z przełomu wieków zachowało się kilka budynków: hotel Kronprinz przemianowany na „Piast”, hotel Du Nord to dzisiejszy „Grand”, hotel Hohenzollernhof to „Europejski” natomiast hotel Vier Jahreszeiten obecnie nosi nazwę „Polonia”. Budynki Dyrekcji Kolei i Archiwum Państwowego, zbudowane w latach 1872-1873, nie przetrwały do naszych czasów.

Po 1945

W wyniku oblężenia Wrocławia w 1945 roku znaczna część zabudowy ulicy została zrujnowana, szczególnie w rejonach skrzyżowań ze Świdnicką, Zielińskiego oraz w okolicach placu Legionów. Po zakończeniu II wojny światowej ulica Ogrodowa została przemianowana na Świerczewskiego. W początkowych latach 60. XX wieku zniszczony obszar między poprzednim placem Słonecznym a Dworcem Świebodzkim został zagospodarowany nowymi budynkami mieszkalnymi osiedla mieszkaniowego Plac PKWN, w tym zespołem budynków mieszkalno-usługowych przy ulicy marsz. Józefa Piłsudskiego 2-10. W 1961 roku wytyczono nową ulicę, która stała się ostatnim dwustumetrowym odcinkiem dzisiejszej ul. Piłsudskiego.

W okresie PRL-u, ulica ta (pod nazwą generała Świerczewskiego) była miejscem corocznych 1-majowych pochodów. Trasa tych marszy prowadziła od skrzyżowania ze Świdnicką w kierunku placu PKWN (dzisiejszy plac Legionów), gdzie ustawiano trybunę honorową dla partyjnych oficjeli. Obecną nazwę ul. Marszałka Józefa Piłsudskiego nadano tej ulicy w 1992 roku, po zmianach ustrojowych w Polsce. W lipcu 1997, podczas powodzi tysiąclecia, ulica Piłsudskiego była zalana na całej długości, z poziomem wody sięgającym od kilku do około jednego metra.

Na przestrzeni całej długości ul. Piłsudskiego biegną dwukierunkowo tory tramwajowe, które na odcinku od pl. Legionów do Dworca Świebodzkiego znajdują się w wydzielonym torowisku, natomiast na pozostałej części biegną środkiem jezdni. Zainstalowano sygnalizację świetlną na siedmiu skrzyżowaniach tej ulicy.

---

Oceń: Ulica Józefa Piłsudskiego we Wrocławiu

---