Ulica Jana Władysława Dawida we Wrocławiu

---

Historia

Obszar pomiędzy współczesnymi ulicami Glinianą, Suchą, Borowską oraz Gajową, znany był jako Pola Stawowe (Teichäcker). Nazwa ta wywodzi się od stawu rybnego, który istniał tutaj już w XVI wieku. Przed włączeniem tego terenu do miasta, w jego obrębie utworzono takie ulice jak: Dyrekcyjną, Joannitów oraz Jana Władysława Dawida, zgodnie z projektem przygotowanym przez Alfreda von Scholtza w 1859 roku. W planie tym wyróżniał się charakterystyczny prostokątny skwer, który znajduje się u zbiegu wyżej wymienionych ulic (obecnie znany jako Zieleniec przy ul. Dawida).

Wkrótce, w 1868 roku, obszar Glinianki wraz z Pól Stawowych został przyłączony do miasta, co zapoczątkowało proces, który od lat 90. XIX wieku prowadził do powstawania zabudowy miejskiej. W latach 1901–1903 zrealizowano budowę Gimnazjum św. Elżbiety oraz Miejskiej Szkoły Podstawowej, która później została przekształcona w Szkołę Zawodową dla Dziewcząt. W tym samym okresie, od 1907 do 1909 roku, wzniesiono Cecylienschule, czyli Szkołę Wyższą dla Panien, która po pewnym czasie została zaadoptowana na koszary. Pozostała część ulicy w rejonie Gajowej i Hubskiej rozwijała się od drugiej połowy XIX wieku, a wraz z nią – pierzejowa zabudowa ulicy Gajowej, gdzie jeszcze w 1901 roku utworzono pierwsze miejskie ogródki działkowe.

W trakcie oblężenia Wrocławia w 1945 roku, intensywne natarcie Armii Radzieckiej miało miejsce od strony południowej, co doprowadziło do ciężkich walk na osiedlu Huby. W wyniku działań wojennych oraz częściowego wyburzenia zabudowy przez Niemców broniących miasta, znaczna część tej zabudowy została zniszczona i po wojnie nie doczekała się odbudowy. Niektórzy autorzy podkreślają, iż wiele zniszczeń w tym rejonie wynikało z podpaleń dokonanych przez żołnierzy Armii Radzieckiej po zdobyciu obszaru, w tym przy ulicy Glinianej, gdzie pożar trwał od 11 maja 1945 roku. Jednak przy ulicy Jana Władysława Dawida przetrwało wiele budynków, które są wykorzystywane do dziś.

Pomimo trudnej przeszłości, w latach 2013-2014 na obszarze pomiędzy ulicą Jana Władysława Dawida a ulicą Dyrekcyjną zrealizowano inwestycję o nazwie Dyrekcyjna 33. W jej ramach powstała nowoczesna zabudowa mieszkalno-usługowa według projektu pracowni AP Szczepaniak, a inwestorem tego przedsięwzięcia była firma ATAL S.A. z Cieszyna.

Nazwy

W ciągu swojej długiej historii, ta ulica była świadkiem wielu zmian i posiadała różne nazwy, które odzwierciedlają jej rozwój oraz znaczenie.

• Arletiusstrasse, do 1945 r.,
• Opatowska, od 1945 r. do 1946 r.,
• Bożogrobowców, od 1946 r. do 24.03.1948 r.,
• Jana Władysława Dawida, od 24.03.1948 r..

Pierwsza niemiecka nazwa ulicy, Arletiusstrasse, upamiętniała postać Johanna Caspara Antona Arleta, który urodził się 1 października 1707 r. i zmarł 25 stycznia 1784 r. we Wrocławiu. Znany był on jako Arletiusa, a jego wkład w edukację można zauważyć w jego roli jako rektora Gimnazjum św. Elżbiety, które znajdowało się przy tej ulicy.

Współczesna nazwa ulicy, nadana na cześć Jana Władysława Dawida, sięga 1948 roku. Dawid, urodzony w 1859 roku i zmarły w 1914 roku, był znaczącym pedagogiem oraz psychologiem. Jego wkład w rozwój edukacji i psychologii jest doceniany do dziś. Oficjalne nadanie tej nazwy miało miejsce w wyniku uchwały Miejskiej Rady Narodowej nr 1065 z dnia 24 marca 1948 roku.

Układ drogowy

Ulica Jana Władysława Dawida należy do dróg gminnych, jej długość wynosi 452 metry, co jest potwierdzone numerem drogi 105449D oraz ewidencyjnym numerem G1054490264011. Oprócz tego, istnieje również 96-metrowa działka o statusie drogi wewnętrznej. Ta ulica pełni kluczową rolę, łącząc ulicę Joannitów z ulicą Gajową, a dalej z ulicą Hubską.

Ulica ta łączy się z różnymi drogami kołowymi, co czyni ją istotnym elementem układu komunikacyjnego. Poniżej przedstawiono szczegóły dotyczące powiązań drogowych:

Typ Powiązania	Kierunek Ruchu	Nazwa Drogi	Zdjęcie	Szczegóły
skrzyżowanie	← →	ulica Joannitów	_	na wprost
włączenie do drogi publicznej	→	ulica Jana Władysława Dawida – łącznik	_	za zieleńcem w lewo
skrzyżowanie	← →	ulica Gajowa	_	w lewo i w prawo (góra)
skrzyżowanie	← →	ulica Hubska torowisko tramwajowe	_	w lewo

Drogi przypisane do ulicy

Ulica Jana Władysława Dawida we Wrocławiu znajduje się na działkach o łącznej powierzchni wynoszącej 10 197 m², z czego 10 181 m² to teren ujęty w dokumentach ewidencyjnych. Warto zaznaczyć, że znaczną część tej powierzchni zajmują drogi gminne, które mają powierzchnię 9 390 m², natomiast droga wewnętrzna obejmuje obszar 807 m². Cała długość ulicy jest jednojezdniowa.

Nawierzchnia jezdni została wykonana z granitowej kostki, z wyjątkiem odcinka, który znajduje się pomiędzy ulicą Joannitów a skrzyżowaniem z ulicą Gajową (bez uwzględnienia samego skrzyżowania) oraz z ulicą Hubską. Na wspomnianym odcinku nawierzchnia została stworzona z masy bitumicznej, co zapewnia odpowiednie warunki dla ruchu.

Opis drogi, status, inne	Działka	Długość	Powierzchnia	Zdjęcie
od ulicy Joannitów do Gajowej droga gminna	nr 24 AM-18 obręb Południe	452 m	6 254 (6 236²)	_
od Gajowej do Hubskiej droga gminna	nr 23 AM-18 obręb Południe		3 136 m²	_
łącznie drogi gminne	9 390 m² (9 372 m²)
łącznik droga wewnętrzna	nr 7/2AM-18 obręb Południe	96 m	807 m² (809 m²)	_
podsumowanie	10 197 m² (10 181 m²)

Powiązania, znaczenie, komunikacja

„W kontekście komunikacji miejskiej, na ulicy Jana Władysława Dawida nie obsługują autobusy miejskie, a brak jest także przystanków bezpośrednio umiejscowionych przy tej ulicy. Jednakże przystanki autobusowe umieszczone są przy łączniku, który służy jako droga wewnętrzna dochodząca do ulicy Dawida. Warto zauważyć, że z tych przystanków korzystają głównie przewoźnicy prywatni, oferujący lokalne połączenia autobusowe.

W okolicach ulicy Hubskiej zlokalizowany jest przystanek tramwajowo-autobusowy, który działa w dwóch kierunkach, a jego nazwa brzmi „Hubska (Dawida)”, usytuowany w rejonie skrzyżowania z ulicą Jana Władysława Dawida.

Także istotne jest, że ulica ta jest udostępniona dla ruchu rowerowego, przy wprowadzonym ograniczeniu prędkości do 30 km/h. Ulica współpracuje z ulicami Joannitów oraz Gajową, jak również z istniejącymi trasami rowerowymi, które można znaleźć na ulicach Dyrekcyjnej i Hubskiej.

Na północ od Jana Władysława Dawida, równoległe ulice o nazwach Sucha oraz Dyrekcyjna odgrywają kluczową rolę w przestrzeni publicznej. Ulica Sucha jest integralną częścią szkieletu osiedla, podczas gdy Dyrekcyjna uważana jest za ważną miejską przestrzeń publiczną. W tym rejonie znajdują się znaczące stałe punkty, takie jak centrum mobilności oraz węzły przesiadkowe, w tym dworzec PKP oraz dworzec autobusowy. Ponadto, istotną rolę odgrywa obiekt usługowy, jakim jest C.H. Wroclavia, który, oprócz swojej funkcji komercyjnej, przyczynia się do tworzenia miejsc, które podnoszą rozpoznawalność i orientację w tej części miasta.

Zabudowa i zagospodarowanie

Ulica Jana Władysława Dawida jest ciekawym przykładem struktury urbanistycznej, która przebiega przez teren o intensywnej zabudowie śródmiejskiej. W szczególności, na południowej stronie, na odcinku sięgającym od ulicy Joannitów do ulicy Gajowej, można zauważyć różnorodne obiekty oświaty oraz tereny rodzinnych ogrodów działkowych.

Warto zwrócić uwagę na obszar przy skrzyżowaniu z ulicą Joannitów, gdzie znajduje się teren Uniwersytetu Wrocławskiego. W jego skład wchodzi budynek główny. Budynek ten, o czterech kondygnacjach nadziemnych, charakteryzuje się powierzchnią zabudowy wynoszącą 1 656 m², a jego lokalizacja związana jest z większym kompleksem zabudowy na działce o powierzchni 6 382 m².

Następnie, na kolejnej działce o powierzchni 5 722 m², zlokalizowany jest Zespół Szkół Zawodowych nr 5, który dysponuje budynkiem głównym o powierzchni zabudowy 1 065 m² oraz również o czterech kondygnacjach. W bezpośrednim sąsiedztwie, znajduje się Technikum nr 12, którego teren ma powierzchnię 4 138 m². Wznosi się tam pięciokondygnacyjny budynek główny o powierzchni zabudowy 1 091 m².

Za tymi obiektami zaczynają się rodzinne ogrody działkowe, które sięgają ulicy Gajowej. Dalej, poza tą ulicą, można dostrzec teren zabudowy mieszkalnej, który obejmuje budynek mieszkalny oraz teren komisariatu policji o powierzchni 7 101 m², rozciągający się aż do ulicy Hubskiej.

Na północnej stronie ulicy, pomiędzy ulicą Joannitów a łącznikiem, znajduje się zieleniec, który jest uzupełnieniem strefy urbanistycznej. Następnie, budynek Narodowego Funduszu Zdrowia, o powierzchni zabudowy 759 m², wznosi się na działce o powierzchni 5 212 m². Kolejnym interesującym obiektem jest budynek mieszkalno-usługowy w ramach inwestycji Dyrekcyjna 33, usytuowany na działce o powierzchni 7 630 m², z powierzchnią zabudowy wynoszącą 2 477 m² oraz siedmioma kondygnacjami nadziemnymi.

W dalszej części, ku ulicy Gajowej, rozciąga się teren boiska. Za ulicą Gajową, można zauważyć pierzejową zabudowę ciągłą, tworzącą pierzeję północną ulicy Jana Władysława Dawida. W jej skład wchodzą kolejno: kamienica o czterech kondygnacjach, obecnie internat, ośmiokondygnacyjny budynek plombowy z czterema klatkami schodowymi oraz kolejna kamienica o pięciu kondygnacjach nadziemnych. W zachodniej części tej zabudowy, w wnętrzu pomiędzy blokami, znajduje się kolejny zieleniec, co dodaje uroku tej okolicy.

Cała ulica rozciąga się na obszarze o wysokości bezwzględnej od 119,2 do 119,9 m n.p.m.

Punkty adresowe

W sierpniu 2021 roku na ulicy Jana Władysława Dawida zlokalizowane były różnorodne punkty adresowe, zorganizowane w dwóch kategoriach, w zależności od numeracji budynków. W szczególności na stronie południowej zauważono następujące obiekty:

• ulica Jana Władysława Dawida 1: Instytut Pedagogiki oraz Instytut Psychologii,
• ulica Jana Władysława Dawida 1a,
• ulica Jana Władysława Dawida 3,
• ulica Jana Władysława Dawida 5: Zespół Szkół Zawodowych nr 5,
• ulica Jana Władysława Dawida 7,
• ulica Jana Władysława Dawida 9–11: Technikum nr 12,
• ulica Jana Władysława Dawida 11a,
• ulica Jana Władysława Dawida 13: mieszkalny,
• ulica Jana Władysława Dawida 15: mieszkalny,
• ulica Jana Władysława Dawida 17: mieszkalny.

Natomiast na stronie północnej, gdzie znajdują się numery parzyste, występują następujące adresy:

• ulica Jana Władysława Dawida 2–6: budynek NFZ przy ulicy Dyrekcyjnej 27–31,
• ulica Jana Władysława Dawida 8: Dyrekcyjna 33, mieszkalny,
• ulica Jana Władysława Dawida 10: Dyrekcyjna 33, mieszkalny,
• ulica Jana Władysława Dawida 16–22: boisko,
• ulica Jana Władysława Dawida 24: internat,
• ulica Jana Władysława Dawida 26: mieszkalny,
• ulica Jana Władysława Dawida 28: mieszkalny,
• ulica Jana Władysława Dawida 30: mieszkalny,
• ulica Jana Władysława Dawida 32: mieszkalny.

Demografia

Obszar, przez który przebiega ulica Jana Władysława Dawida we Wrocławiu, zalicza się do jednego z rejonów statystycznych miasta. Prezentowane informacje są aktualne na dzień 31 grudnia 2020 roku.

Numer rejonu statystycznego	Liczba mieszkańców na stałe	Gęstość zaludnienia [osób/km²]	Obszar
931400	872	1 954	od ul. Joannitów do Gajowej z obu stron, od ul. Gajowej do ul. Hubskiej po stronie północnej
931670	948	20 330	od ul. Gajowej do ul. Hubskiej po stronie południowej

Zieleń

Tereny zieleni oraz różnorodne elementy zieleni, które znajdują się w otoczeniu ulicy Jana Władysława Dawida, są istotnym komponentem tego obszaru. Dzięki nim możliwe jest tworzenie przyjemnych i funkcjonalnych przestrzeni dla mieszkańców i odwiedzających. Ulica ta jest otoczona przez kilka znaczących terenów zielonych, które mają różne przeznaczenia i charakteryzują się zróżnicowaną powierzchnią.

Nazwa	Parametr	Strona	Położenie	Fotografia
Zieleniec przy ul. Dawida	Powierzchnia: 1 334 m²	Północna	Pomiędzy ulicami: Dyrekcyjną, Joannitów i Dawida oraz łącznikiem ulicy Dawida	Brak
Boisko	Powierzchnia: 8 796 m²	Północna	Od terenu budynku Dyrekcyjna 33 do ul. Gajowej	Brak
ROD Gaje	Powierzchnia: 10 308 m²	Południowa	Od terenu Technikum nr 12 do ul. Gajowej	Brak
Zieleniec przy ul. Hubskiej	Powierzchnia: 9 162 m²	Północna	Za budynkiem ul. J. W. Dawida 26–32	Brak

Ochrona i zabytki

Obszar, przez który przebiega ulica Jana Władysława Dawida, posiada status ochronny i figuruje w gminnej ewidencji zabytków pod pozycją Huby i Glinianki. W centrum tego obszaru znajduje się historyczny układ urbanistyczny, który obejmuje ulice Suchej, Hubskiej, Kamiennej oraz Borowskiej. W szczególności warto zwrócić uwagę na Park Andersa, zajezdnię oraz osiedle zlokalizowane w rejonie ulic Paczkowskiej i Nyskiej, które kształtowane było sukcesywnie w latach 60. XIX wieku oraz XX wieku, a także po 1945 roku. Można śmiało stwierdzić, że stan zachowania tego układu jest oceniany jako dobry.

Wzdłuż ulicy oraz w jej najbliższym sąsiedztwie znajdują się różnorodne zabytki, które są nie tylko atrakcją turystyczną, ale także stanowią ważny fragment historii Wrocławia:

Obiekt i jego lokalizacja	Data powstania oraz typ ochrony	Zdjęcie
strona południowa
Zespół dawnego Gimnazjum św. Elżbiety, obecnie Instytut Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego ul. Jana Władysława Dawida 1–3	Cały zespół (zespół wpisany do rejestru zabytków pod nr A/5445/1-4 w dniu 21.12.2011 r. obejmuje: budynek główny szkoły, dom rektora, budynek toalet, ogrodzenie/mur)	_
Budynek główny Gimnazjum św. Elżbiety, obecnie budynek główny Instytutu Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego ul. Jana Władysława Dawida 1 (ul. Joannitów 3 i 5)	1901–1903, rozbudowa w 1913, 1974, 1981, 2001–2006 (remonty i adaptacje) Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/5445/1-4 z dnia 21.12.2011 r.	_
Dom Rektora Gimnazjum św. Elżbiety, obecnie Instytut Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Wrocławskiego ul. Jana Władysława Dawida 3	1901, 1979 (adaptacja) Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/5445/1-4 z dnia 21.12.2011 r.	_
Budynek toalet Gimnazjum św. Elżbiety, obecnie Uniwersytet Trzeciego Wieku w Uniwersytecie Wrocławskim ul. Jana Władysława Dawida 1–3	1901, około 2009 (adaptacja i modernizacja) Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/5445/1-4 z dnia 21.12.2011 r.	_
Ogrodzenie z bramą posesji Gimnazjum św. Elżbiety, obecnie część Uniwersytetu Wrocławskiego ul. Jana Władysława Dawida 1–3	1901–1903 Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/5445/1-4 z dnia 21.12.2011 r.	_
Dawny zespół szkół ludowych, teraz zawodowych ul. Jana Władysława Dawida 5	Cały zespół (zespół wpisany do rejestru zabytków pod nr A/1304/1-5 w dniu 10.05.2010 r. zawiera: szkołę, budynek toalet, dom nauczyciela, salę gimnastyczną, ogrodzenie)	_
Miejska Szkoła Podstawowa, później Szkoła Zawodowa dla Dziewcząt, obecnie Zespół Szkół Zawodowych nr 5 ul. Jana Władysława Dawida 5	1901–1903 Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/1304/1-5 w dniu 10.05.2010 r.	_
Budynek toalet dla dziewcząt przy Miejskiej Szkole Podstawowej, obecnie nieużytkowany ul. Jana Władysława Dawida 5–7 (warsztaty)	1901 Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/1304/1-5 w dniu 10.05.2010 r.	_
Dom Nauczyciela przy Miejskiej Szkole Podstawowej, obecnie budynek administracyjny przy Zespole Szkół Zawodowych nr 5 ul. Jana Władysława Dawida 7	1901–1903 Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/1304/1-5 w dniu 10.05.2010 r.	_
Sala gimnastyczna przy Miejskiej Szkole Podstawowej, obecnie sala gimnastyczna w Zespole Szkół Zawodowych nr 5 ul. Jana Władysława Dawida 7	1901–1903 Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/1304/1-5 w dniu 10.05.2010 r.	_
Cecylienschule – Szkoła Wyższa dla Panien, później koszary, obecnie Zespół Szkół nr 23 ul. Jana Władysława Dawida 9–11	1907–1909 Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/1304/1-5 w dniu 10.05.2010 r.	_
Ogrodzenie z bramami posesji Wyższej Szkoły dla Panien, aktualnie Zespół Szkół nr 23 ul. Jana Władysława Dawida 5–7 i 9–11	1907–1909 Ochrona: rejestr zabytków pod nr A/1304/1-5 w dniu 10.05.2010 r.	_
strona północna
Skwer miejski ul. Dawida, działka nr 6 AM-18 obręb Południe	Początek XX wieku Ochrona: gez, mpzp	_
Kamienica, obecnie Internat Zespołu Szkół nr 23 ul. Gajowa 26 i ul. Jana Władysława Dawida 24	około 1915 Ochrona: inny	_
Kamienica ul. Hubska 27 (ul. Jana Władysława Dawida 34)	około 1915 Ochrona: inny	_

Baza TERYT

W oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego możemy przyjrzeć się szczegółom dotyczącym bazy TERYT, a szczególnie ulic we Wrocławiu. Poniżej znajdują się najważniejsze informacje o konkretnej lokalizacji:

• województwo: dolnośląskie (02),
• powiat: Wrocław (0264),
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Krzyki (0264039) delegatura,
• miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Krzyki (0986544) delegatura,
• kategoria/rodzaj: ulica,
• nazwa ulicy: ul. Jana Władysława Dawida (03643).

Informacje te mają istotne znaczenie dla mieszkańców oraz osób planujących odwiedzenie tej części Wrocławia.

---

Oceń: Ulica Jana Władysława Dawida we Wrocławiu

---