Grabiszyn-Grabiszynek


Grabiszyn to dynamicznie rozwijające się osiedle we Wrocławiu, którego historia sięga 1991 roku, kiedy to Rada Miasta Wrocławia podjęła decyzję o jego utworzeniu. Osiedle powstało na skutek połączenia dwóch historycznych jednostek: Grabiszyna (w języku niemieckim znane jako Gräbschen) oraz Grabiszynka, który zlokalizowany jest w rejonie ulicy Odkrywców.

Warto zaznaczyć, że obie te miejscowości włączono w granice miasta już w 1911 roku, co wskazuje na ich długą historię i znaczenie w dziejach Wrocławia. Grabiszynek, znany również jako Leedeborn Trift, co można przetłumaczyć jako „Pastwiska Leedeborn”, posiada bogate dziedzictwo, które przyciąga zarówno mieszkańców, jak i turystów.

Historia

W roku 1149 miała miejsce pierwsza wzmianka o wsi Grabisin, która została nadana przez Bolesława Kędzierzawego dla opactwa ołbińskiego. Nazwa tej miejscowości ma prawdopodobnie swoje korzenie w staropolskim imieniu, związanym z zasadźcą lub właścicielem, który nazywał się Grabisza. Grabisin pojawia się w dokumentach w zlatynizowanej formie jako Grabiscin, a wzmianka ta znajduje się w łacińskim dokumencie wydanym 12 sierpnia 1201 roku przez kancelarię papieża Innocentego III w Segni.

Miejscowość ta leżała na historycznym szlaku prowadzącym z południa w kierunku Wrocławia, znanym wśród Niemców jako „drogę polską” (Polackenweg). W wyniku sekularyzacji w 1810 roku, wieś przeszła na własność państwa. W XIX wieku Grabisin wchodził w skład parafii św. Mikołaja. W 1911 roku miejscowość została przyłączona do miasta, a dwa lata później ulica prowadząca do centrum zaczęła nosić nazwę Grabiszyńskiej (Gräbschener Str).

Nieco później, bo w 1991 roku, wrocławska Rada Miejska podjęła uchwałę, która połączyła tereny osiedli Grabiszyn i Grabiszynek w jedną jednostkę administracyjną o nazwie Grabiszyn-Grabiszynek.

Obecnie

Osiedle Grabiszyn-Grabiszynek graniczy z takimi lokalizacjami jak Borek (Kleinburg), Dworek (Höfchen), Gajowice (Gabitz), Oporów (Opperau), Muchobór Mały, Muchobór Wielki, oraz Krzyki (Krietern), od którego nazwę przyjęła historyczna część osiedla Krzyki.

W chwili obecnej, populacja osiedla szacowana jest na około 14 tys. mieszkańców. W obrębie Grabiszynka znajduje się również Park Grabiszyński, który stanowi ważny punkt rekreacyjny w regionie. Ostatnio na obszarze osiedla powstało wiele nowych inwestycji mieszkaniowych, co znacznie przyczyniło się do jego rozwoju.

Siedziba Rady Osiedla Grabiszyn-Grabiszynek ulokowana jest w lokalu byłej piekarni, znajdującej się przy ulicy Blacharskiej 12/1. To miejsce stanowi ważny ośrodek, w którym mieszkańcy mogą zasięgać informacji i konsultacji dotyczących spraw lokalnych.

Kontrowersje i nieścisłości

Mimo, iż od 1991 roku w Wrocławiu obowiązuje określony podział administracyjny, wielu mieszkańców nadal postrzega to miejsce jako rozbite na dwie części: Grabiszyn oraz Grabiszynek. Naturalną granicą, która jest przyjmowana w tym nieformalnym podziale, są ulice al. gen. Józefa Hallera oraz al. Eugeniusza Romera.

Pętla tramwajowa „Oporów”, zlokalizowana w sąsiedztwie Cmentarza Żołnierzy Polskich, także znajduje się w obrębie osiedla Grabiszyn-Grabiszynek. W związku z tym miejscowa społeczność często nieprawidłowo określa Cmentarz Żołnierzy Polskich jako położony w Oporowie. Taka nieścisłość budzi pewne kontrowersje.

Warto zauważyć, że Przychodnia SPZOZ „Grabiszyn”, usytuowana przy ul. Stalowej 50, znajduje się w granicach innego osiedla – Gajowice. Mimo to, jej nazwa może sugerować przynależność do Grabiszyn-Grabiszynek, co również prowadzi do nieporozumień.

Szkoły

  • Podstawowa nr 68 im. II Tysiąclecia Wrocławia (ul. Szczęśliwa 28),
  • Podstawowa nr 82 im. Budowniczych Wrocławia (ul. Blacharska 13),
  • Podstawowa nr 109 (ul. Inżynierska 54),
  • Gimnazjum nr 6 (Aleja Pracy 24),
  • zespół szkół Fundacji Edukacji Międzynarodowej: Dwujęzyczna Szkoła Podstawowa ATUT, Dwujęzyczne Gimnazjum ATUT, Wroclaw International School oraz Międzynarodowe Liceum Ogólnokształcące we Wrocławiu – International High School of Wrocław (ul. Racławicka 101) – Centrum Edukacji Międzynarodowej,
  • Zespół Szkół Budowlanych (ul. Grabiszyńska 255).

Inne instytucje państwowe

  • Komisariat Wrocław Grabiszynek (ul. Grabiszyńska 255),
  • Państwowa Straż Pożarna Wrocław Grabiszynek – Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 4 (ul. Grabiszyńska 255),
  • Zakład karny o złagodzonym rygorze (ul. Fiołkowa 9).

Kościoły

  • Kościół pod wezwaniem Świętego Klemensa Dworzaka (al. Pracy 26), znany ze swojej historycznej roli jako miejsce pielgrzymek do obrazu Matki Bożej Pocieszenia, znanej również jako Matka Boska Robotników.

Cmentarze

  • Cmentarz Grabiszyński,
  • Cmentarz Żołnierzy Polskich we Wrocławiu,
  • Cmentarz Żołnierzy Włoskich we Wrocławiu,
  • Cmentarz dzieci polskich i niemieckich (na terenie Parku Grabiszyńskiego).

Linie autobusowe

  • A – Krzyki – Koszarowa,
  • 107 – Krzyki – Pl. Solidarności,
  • 119 – Blacharska – Sołtysowice,
  • 124 – Nowy DwórKsięże Wielkie (przez Tarnogaj),
  • 125 – Tyniecka – Brochów,
  • 126 – Kozanów – Wojszycka,
  • 134 – Nowy Dwór – Księże Wielkie (przez ul. Krakowską),
  • 136 – Tarnogaj – Kozanów,
  • 319 – Klecina – FAT – Kamieńskiego.

Linie tramwajowe

  • 4 – Oporów – Biskupin,
  • 5 – Oporów – Księże Małe,
  • 11 – Grabiszyńska Cmentarz – Kromera,
  • 14 – FAT – Osobowice,
  • 20 – Oporów – Leśnica,
  • 24 – FAT – Osobowice (przeciwbieżnie w stosunku do linii 14).

W rejonie al. Hallera, w pobliżu ul. Beniowskiego, znajduje się pętla tramwajowa, która obecnie nie jest wykorzystywana w regularnym ruchu, ale umożliwia zawracanie tramwajów przebywających od strony wschodniej.

Przypisy

  1. Liczba mieszkańców zameldowanych we Wrocławiu w podziale na Osiedla - stan na 31.12.2022 r.
  2. Cmentarz Żołnierzy Polskich na Grabiszynku czy Oporowie? – Wiadomości24.pl.
  3. Grabiszyn czy Grabiszynek? Nie widać końca absurdów w podziale na osiedla – Gazeta Wrocławska.
  4. Zygmunt Antkowiak: Wrocław od A do Z. Wrocław-Warszawa-Kraków: Ossolineum, 1991 r., s. 88. ISBN 83-04-03723-8.
  5. Grabiszyn, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881 r., s. 770.
  6. fotografia sprzed zabudowy tej ulicy, I ćwierćwiecze XX wieku, za: Schulz Karl, Breslau – Gräbschen in geschitlicher und vorgeschichtlicher Zeit, Verlag Priebatsch’s Buchhandlung, Breslau 1934 r.
  7. Grünhagen 1866, s. 58.
  8. Uchwała nr XX/110/91.

Oceń: Grabiszyn-Grabiszynek

Średnia ocena:4.61 Liczba ocen:16