Pracze Odrzańskie

---

Nazwa

Pierwsze zapisy dotyczące tej miejscowości w formie Protsch pochodzą z dokumentu datowanego na 1318 rok, w którym książę Henryk, władca Wrocławia, zatwierdził transakcję sprzedaży wsi. Została ona sprzedana przez braci Konrada, Henryka, Tyczkę i Jeszlina von Rydeburg, braciom Albertowi i Arnoldowi von Pak.

W ciągu lat nazwa była rejestrowana w różnych formach, takich jak Pratsch (1321), Pratsch (1327), Pracz (1330), Pracz (1351), Protsch prope Lesnam (1353), Procz (1360), Proitsch prope Lesnam (1425), Prache (1425), Protsch bey der Lesse (1451), Protsch an der Oder (1491), Proitsch (1552), Protsch (1666-67), Protsch an der Oder (1743), Herrenprotsch (1794), Protsch an der Oder (1795), Herrnprotsch także jako Protsch an der Oder (1830), oraz Herrnprotsch – Pracze Odrzańskie w 1948 roku.

Według badań etymologicznych nazwa prawdopodobnie wywodzi się z ogólnopolskiego słowa pracz, które oznacza 'osobę zajmującą się praniem bielizny’. Istnieje związek pomiędzy etymologią a charakterem służebnym wsi, której mieszkańcy w średniowieczu odpowiadali za pranie odzieży dla pobliskiego dworu znajdującego się w Leśnicy. Początkowa nazwa Pracze została zniemczona, przyjmując formę Pratsch.

Od XVIII wieku miejscowość zaczęto nazywać Herrnprotsch, co jest związane z niemieckim słowem Herr, meaning 'pan’ lub 'właściciel’. W 1945 roku, po przejęciu kontrola nad miastem przez polską administrację, doszło do błędnej rekonstrukcji oryginalnej nazwy, co spowodowało, że osiedle pierwotnie zaczęto nazywać Bródź. Dopiero w 1947 roku zmieniono nazwę na Pracze, dodając do niej człon rozróżniający Odrzańskie.

W wyniku tego błędu nazwaną główną ulicę prowadzącą do osiedla Brodzką, co trwa do dnia dzisiejszego.

Historia

Historia Pracz Odrzańskich sięga głęboko w przeszłość, bowiem parafia została założona w 1383 roku przez biskupa wrocławskiego Wacława II Legnickiego. Pierwszy kościół, prawdopodobnie pod wezwaniem św. Marcina, został ufundowany przez ówczesnego właściciela tego terenu – Ulrich von Pak.

W XVI wieku, wieś przeszła we władanie Szpitala Wszystkich Świętych. W końcu XVII stulecia na terenie osady znajdowały się już dwór, dwa budynki szkolne i karczma. Wówczas liczba ludności wynosiła 179 mieszkańców.

Szczególną postacią z historii Pracz był Karl Heinrich Klingert, który urodził się w 1760 roku, a wrocławski wynalazca zyskał szerszą popularność. Natomiast w 1874 roku uruchomiono stację kolejową, która związała wieś z główną linią do Głogowa, co znacznie wpłynęło na rozwój lokalnej społeczności.

Według spisu ludności z 1900 roku, Pracze Odrzańskie były jednym z ostatnich miejsc w obrębie Wrocławia, gdzie mieszkańcy posługiwali się językiem polskim. W 1928 roku wieś została włączona w granice Wrocławia.

W latach 1945-47, osada była przez pewien czas mylnie nazywana Bródź. Na szczęście, historia przywróciła obowiązującą nazwę Pracze, dodając do niej przymiotnik Odrzańskie, aby odróżnić tę lokalizację od Praczy Widawskich.

Dziś, w zabytkowym kampusie na Praczach Odrzańskich mieści się PORT Polskiego Ośrodka Rozwoju Technologii sp. z o.o. To centrum badawczo-rozwojowe od kwietnia 2017 roku znajduje się w gestii Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, co wskazuje na dalszy rozwój tego miejsca, które stało się ważnym ośrodkiem innowacji technologicznych.

Zabytki

W Pracach Odrzańskich można odnaleźć liczne cenne zabytki, które odzwierciedlają bogatą historię tej miejscowości. W szczególności wyróżniają się one następującymi miejscami:

• Kościół ewangelicki, obecnie katolicki pw. św. Anny, charakteryzujący się konstrukcją szachulcową, położony przy ul. Brodzkiej 163, datowany na XVI–XVII wiek. Historia tej świątyni jest niezwykle interesująca – w 1550 roku nowy właściciel wsi podjął decyzję o budowie kościoła przeznaczonego dla luteran. Patronat nad budowlą objął Magistrat Miejski w 1558 roku. Niestety, kościół został zniszczony podczas wojny trzydziestoletniej, lecz został odbudowany w latach 1644–1648 dzięki funduszom cechów wrocławskich. Konstruowany przez Hansa Culmanna, wnętrze kościoła zdobi barokowy wystrój, z przetrwałymi detalami, jak ambona czy chrzcielnica z 1631 roku. Był zamknięty przez cesarską komisję w 1654 roku, ale ponownie otwarty w 1666 roku. W 1708 roku powrócił do gminy protestanckiej, która przeprowadziła kolejny remont. W XX wieku świątynia przeszła poważne renowacje, a po II wojnie światowej kościół wrócił do katolików i stał się parafialnym w 1948 roku. W ostatnich latach trwają dalsze prace remontowe.
• Plebanię ewangelicką, obecnie katolicką, zbudowaną w stylu szachulcowym przy ul. Brodzkiej 163, pochodzi z lat 1626 oraz 1648. Oryginalne elementy to: stolarka okienna z 1626 roku, schody oraz ornamentowane belki stropowe z malowanymi roślinnymi wzorami. Co ciekawe, w plebanii zachowała się także gotycka piwnica oraz unikalna toaleta w piętrowej przybudówce.
• Zespół szpitalny, który niegdyś pełnił rolę zespołu szkół rolniczych, zlokalizowany przy ul. Stabłowickiej 147, powstał w latach 1900–1913. Ważną częścią tego zespołu są: budynek administracyjno-socjalny, sześć pawilonów leczniczych, willa dla lekarza oraz dwa domy mieszkalne dla personelu. Obiekt obejmował również lodownię, dom ogrodnika, różne budynki gospodarcze, stajnię, remizę oraz kostnicę, a także wieżę ciśnień oraz zaaranżowany park.

Komunikacja miejska

W Praczach Odrzańskich istnieje dobrze rozwinięta sieć komunikacji miejskiej, która zapewnia dogodne połączenia z innymi osiedlami w regionie.

Oto dostępne linie autobusowe, które kursują w tej okolicy:

• 101: Leśnica → Stabłowice → Pracze Odrzańskie → Maślice → Kozanów → Kwiska,
• 103: Pracze Odrzańskie → Maślice → Kozanów → Szczepin → Pl. Jana Pawła II (Sokolnicza),
• 107: Pracze Odrzańskie → Stabłowice → Żerniki → Nowy Dwór → Muchobór Wielki → Grabiszyn → Oporów → Krzyki,
• 123: Pilczyce → Maślice → Pracze Odrzańskie → Marszowice → Leśnica,
• 923: Leśnica → Pracze Odrzańskie → Wilkszyn (pętla),
• 245 (nocny): Pracze Odrzańskie → Brochów/Bieńkowice (przez Dworzec Główny).

Dzięki tym połączeniom mieszkańcy i odwiedzający mogą łatwo przemieszczać się między różnymi punktami w regionie, co wpływa na komfort życia w tej okolicy.

---

Oceń: Pracze Odrzańskie

---