Park Grabiszyński

---

Historia Parku

Dzieje Parku Grabiszyńskiego sięgają czasów historycznych, gdy jego obszar był niegdyś cmentarzem, znanym jako Kommunal Friedhof in Gräbchen. W roku 1867 teren wschodni od ulicy Grabiszyńskiej, położony pomiędzy ulicami Kürassier Straße (dzisiaj Alei Hallera) a szkółką roślin, został przeznaczony na część I cmentarza komunalnego (Kommunal Friedhof in Gräbchen Teil I).

W centralnej części tego miejsca znajdowała się kaplica, zbudowana według projektu architekta Zimmermanna, która nawiązywała do stylu renesansu włoskiego. Niestety, ta część nekropolii, łącznie z kaplicą, zniknęła w 1945 roku podczas oblężenia miasta, a teren zaczął być określany mianem „Cmentarza Grabiszyńskiego I”, mimo że nie był już wykorzystywany. Ostatecznie w 1963 roku dokonano jego likwidacji.

Kolejna część cmentarza, znana jako Kommunal Friedhof in Gräbchen Teil II, powstała w 1881 roku, po zachodniej stronie ulicy Gräbschener Straße. Obecnie teren ten funkcjonuje jako Cmentarz Grabiszyński, który dla niektórych ze względów historycznych nazywany jest „Cmentarzem Grabiszyńskim II”. Choć cmentarz znajduje się blisko parku, nie wchodzi on w jego granice.

Trzecia część nekropolii, znana jako Kommunal Friedhof in Gräbchen Teil III, została otwarta w 1916 roku. Zlokalizowana była po wschodniej stronie ulicy Grabiszyńskiej, w południowej części najstarszego kompleksu cmentarnego. Jej centralnym punktem było krematorium, które powstało w 1926 roku według projektu Konwiarza. W 1927 roku, na wniosek włoskiego rządu, stworzono w jednej z niezagospodarowanych kwater Cmentarz Żołnierzy Włoskich, których zmarłych w niewoli niemieckiej upamiętniono pod koniec I wojny światowej. Po wojnie, w latach 1946-1949, w pobliżu włoskiego cmentarza założono Francuski cmentarz wojenny.

Obecnie Cmentarz Grabiszyński III stanowi znaczną część Parku Grabiszyńskiego. Mieści się tu cmentarz żołnierzy włoskich oraz niewielka kwatera grobów dziecięcych, zlokalizowana przy pętli tramwajowej. Te elementy stanowią jedyne zachowane fragmenty dawnej nekropolii, ponieważ pozostałe tereny cmentarza na wschód od ulicy Grabiszyńskiej zaplanowano do likwidacji w 1963 roku.

Stan aktualny

Dzisiejszy krajobraz po dawnym cmentarzu jest ograniczony do niewielkich obszarów, które kryją w sobie kwatery grobowe, takie jak:

• groby polskich i niemieckich dzieci z lat trzydziestych oraz czterdziestych XX wieku,
• grób włoskich żołnierzy z czasów I wojny światowej,
• na południowej krawędzi parku, pomiędzy drzewami a rzeką Ślęzą, znajduje się Cmentarz Żołnierzy Polskich we Wrocławiu.

Park Grabiszyński zajmuje powierzchnię 48 hektarów, podzieloną na dwie różne sekcje: północną, zlokalizowaną przy Alei Generała Józefa Hallera, oraz południową, sąsiadującą z rzeką Ślęzą. Pomimo podziału, teren ten łączy alejka spacerowa oraz obszar zadrzewień – Aleja Eugeniusza Romera. W dolnej części park jest bezpośrednio połączony z pasem zieleni ciągnącym się wzdłuż Grabiszynki i ulicy Ślusarskiej, aż do Małej Sobótki.

Park jest usytuowany w okolicy obszarów, które obejmują:

• na zachodzie – ulicę Grabiszyńską, przy której vis-à-vis znajduje się Cmentarz Grabiszyński,
• na północy – Aleję Generała Józefa Hallera,
• na wschodzie – osiedle domków jednorodzinnych – Grabiszynek,
• na południu – obszar parku ograniczają rzeka Ślęza oraz Grabiszynka.

W parku znajdziemy wiele atrakcji, które przyciągają mieszkańców i turystów:

• aleja lipowa,
• place zabaw dla dzieci,
• siłownia na świeżym powietrzu,
• ścieżka zdrowia,
• przestrzenie rekreacyjne w pobliżu rzeki Ślęzy,
• minipole golfowe,
• głazy dekoracyjne wkomponowane w krajobraz,
• trasy rowerowe,
• oraz górkę Skarbowców.

W obrębie parku, w jego południowej części, można odnaleźć także Pomnik Wspólnej Pamięci, który ma na celu upamiętnienie ważnych wydarzeń i osób związanych z tym miejscem.

Ekosystem Parku Grabiszyńskiego

Park Grabiszyński stanowi integralną część większego ekosystemu, którego istotnymi elementami są rzeka, Cmentarz Grabiszyński, Cmentarz Żołnierzy Włoskich oraz wzgórze z Cmentarzem Żołnierzy Polskich. Obszar ten obejmuje także ogródki działkowe oraz Las Oporowski. Flora parku jest zróżnicowana, a wśród drzew dominują takie gatunki jak:

• grab pospolity,
• dąb szypułkowy,
• lipa drobnolistna,
• klon pospolity,
• lipa szerokolistna,
• lipa krymska.

W podszycie parku przeważają krzewy, w tym leszczyna pospolita oraz dereń świdwa. W runie można spotkać wiele roślin zielnych, w tym:

• kuklik pospolity,
• miodunka ćma,
• fiołek leśny,
• fiołek wonny,
• zawilec gajowy,
• gajowiec żółty,
• czosnek.

Jeśli chodzi o faunę, w parku żyje wiele owadów oraz różnorodnych gatunków ptaków, takich jak:

• sikora bogatka,
• sikora modraszka,
• dzięcioł zielony,
• kos,
• szpak,
• strzyżyk zwyczajny,
• kapturka,
• kowalik.

Wśród ssaków spotykamy przede wszystkim wiewiórkę pospolitą, ale także jeża, lisa, kunę domową, a czasami dzika lub sarnę. Tak bogaty ekosystem sprawia, że Park Grabiszyński jest nie tylko miejscem wypoczynku, ale i ważnym obszarem dla dzikiej przyrody.

---

Oceń: Park Grabiszyński

---