Szczytniki (Wrocław)

---

Nazwa

„Etymologia nazwy miejscowości Szczytniki ma swoje korzenie w staropolskim słowie, które oznacza tarczę – szczyt. Od tego terminu wywodzi się również zwrot „von szczyt – der Schild (Wehr), szczytnik – Schildermacher,” który jako pierwszy przybliżył słowiański autor Konstanty Damrot w swojej pracy dotyczącej nazewnictwa miejscowego na Śląsku z 1896 roku, opublikowanej w Bytomiu. Nazwa osady sugeruje, że mieszkańcy Szczytnik byli związani z rzemiosłem wytwarzania tarcz o charakterystycznych „szczytach,” dedykowanym dla drużyny książęcej.

Damrot odnotowuje zarówno współczesną polską formę nazwy jako Szczytniki, jak i jej zgermanizowaną wersję – Scheitnig. W swoim dziele wspomina także o nazwie zapisanej w łacińskim dokumencie z roku 1254, Scithniki. Warto zauważyć, że pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1204 roku, kiedy książę Henryk I Brodaty przekazał klasztorowi św. Wincentego na Ołbinie jeden źreb we wsi Stitnic.

W książce „Krótki rys jeografii Szląska dla nauki początkowej,” wydanej w Głogówku w 1847 roku, śląski autor Józef Lompa również odnosi się do nazwy Sitnik, co potwierdza jej historyczny kontekst.

Historia

W osadzie Szczytniki nie tylko wytwórcy broni, ale także rybacy i rolnicy odgrywali ważną rolę w zapewnieniu Wrocławowi dostaw ryb, płodów rolnych, warzyw oraz owoców. W roku 1318 zakonnicy podjęli decyzję o sprzedaży wsi radzie miejskiej Wrocławia. To wydarzenie było kluczowe, ponieważ stała się to najstarsza posiadłość Wrocławia, która nie sąsiadowała bezpośrednio z jego murami. Osada ta zlokalizowana była na lewym brzegu Odry, w północnej części dzisiejszej ulicy Parkowej.

W XVI wieku, z powodu prac regulacyjnych, wieś znalazła się na prawym brzegu rzeki. Z tego sporego obszaru wyodrębniły się trzy wsie: Dąbie, Nowe Szczytniki (powstałe w 1660 roku, w tym czasie zaczęto używać również określenia: Stare Szczytniki) oraz Rakowiec (1677). Mieszkańcy Nowych Szczytnik, znajdujący się w rejonie obecnego Wybrzeża S. Wyspiańskiego, mieli za zadanie obsługiwać przeprawę na Odrze do Rakowca.

W XVIII wieku Nowe Szczytniki przekształciły się w osiedle rezydencjonalne. W roku 1808 obszar ten został włączony w granice miasta. Podobne zmiany dotknęły także Stare Szczytniki, które w XVIII wieku, wcześniej zamieszkane przez ludność polską, zyskały status osiedla rezydencjonalnego oraz terenów wypoczynkowych. W 1783 roku, Fryderyk Ludwik Hohenlohe – Engelfingen, będący komendantem garnizonu wrocławskiego, wykupił te tereny i utworzył jeden z pierwszych parków na Starym Kontynencie, zaprojektowanych w stylu angielskim – znany później jako Park Szczytnicki (Scheitniger Park). Stare Szczytniki również zostały włączone do granic Wrocławia w roku 1868.

---

Oceń: Szczytniki (Wrocław)

---