Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu

---

Położenie

Granice tego zespołu mieszkalnego są wyznaczone przez ulice: Gazową, która znajduje się od południa, oraz Ziębicką od zachodu. Na północy swoje miejsce ma ulica ks. Czesława Klimasa, natomiast od wschodu granicę wyznacza Tarnogajska. Całość znajduje się w obrębie administracyjnym osiedla o tej samej nazwie.

Obszar, na którym usytuowany jest zespół domów, ma kształt prostokąta i zajmuje powierzchnię 11 ha. W obrębie tej przestrzeni zaplanowano podział na trzy równoległe ulice, które biegną od wschodu: Kamieniecką, Złotostocką oraz Ząbkowicką. Projektanci planując ten zespół, mieli na celu stworzenie miejsca charakteryzującego się kolonią domków jednorodzinnych z przestronnymi ogródkami, które byłyby otoczone parawanem wyższej zabudowy.

Historia

Pierwsze plany budowy osiedla 1904-1905

Wieś Tarnogaj, znana również pod niemiecką nazwą Dürrgoy, została przyłączona do Wrocławia w roku 1904. Wkrótce po tym, w 1905 roku, rozpoczęto ambitny projekt budowy gazowni na południowych obrzeżach tej miejscowości. W chwili włączenia Tarnogaju do miasta, na jego terenie istniało jedynie kilka domów wiejskich. Aby stworzyć komfortowe warunki dla przyszłych pracowników gazowni, zdecydowano się na wykonanie nowego osiedla mieszkaniowego, które miało być dedykowane przede wszystkim dla nich. W ramach pierwszych planów zabudowy przewidziano zgrupowanie domów w pobliżu skrzyżowania ulic Gazowej i Tarnogajskiej. W praktyce jednak, zrealizowano tylko dwa czteropiętrowe budynki, przeznaczone dla administracji gazowni.

Budowa osiedla 1919-1937

Po zakończeniu I wojny światowej powrócono do idei budowy osiedla. Wśród inwestorów, obok gminy, znalazły się również spółdzielnie mieszkaniowe oraz prywatni właściciele. W 1919 roku wznowiono prace budowlane dotyczące szeregu jednorodzinnych domków przy ulicach Kamienieckiej i Ząbkowickiej, które zaprojektował radca budowlany, Paul Schreiber. W efekcie powstało 140 domków w dwóch szeregach, które zajmowały całą szerokość obu wspomnianych ulic. Domy te miały po jednym piętrze oraz poddasze mieszkalne, a od strony ogrodu znajdowały się mieszkania z dołączonym do nich skrzydłem gospodarczym.

W 1920 roku, w ramach rozwoju osiedla, zbudowano siedem dwukondygnacyjnych budynków mieszkalnych przy ulicy Gazowej. Jej zabudowa zawierała zarówno drewniane, jak i murowane domy, które były projektowane przez wspomnianego radcę Schreiber. Kolejnym etapem rozwoju osiedla było zrealizowanie w latach 1928-1931 zespołu kamienic przy ulicy Tarnogajskiej, zaprojektowanych przez Augusta Wilhelma Hogreve. Kamienice te były usytuowane jako trzykondygnacyjne z wysokim dachem, ale tylko w dwóch skrajnych budynkach dodano dodatkową kondygnację oraz płaski dach. W większości mieszkań znajdowały się dwa pokoje, kuchnia oraz łazienka, a ich powierzchnia wynosiła od 42 do 73 m².

W latach 1930-1931 ulica Złotostocka zyskała nowe budynki – cztery szeregi dwukondygnacyjnych mieszkań z czerwonej cegły, zaprojektowanych przez architekta Hansa Thomasa, laureata miejskiego konkursu na najmniejsze mieszkanie. Ich powierzchnie wahały się od 31 do 52 m², a obok znajdowały się budynki gospodarcze, w których mieściły się wspólne łazienki i pralnie. Ostatnim etapem zabudowy, zrealizowanym w 1937 roku, były bloki mieszkalne przy ulicy ks. Czesława Klimasa, które powstały według projektu Friedricha Zahna i były również trzykondygnacyjne z wysokim dachem.

Zniszczenia wojenne i zabudowa po roku 1945

Rok 1945 przyniósł osiedlu znaczne zniszczenia, szacowane na 30% jego powierzchni. W kolejnych latach po wojnie, ubytki w zabudowie były stopniowo uzupełniane przez nowe budynki, których styl i forma w wielu przypadkach odbiegały od pierwotnych założeń architektonicznych osiedla. Nowe inwestycje nie zawsze harmonizowały z historią i charakterem tego miejsca, co prowadziło do różnorodności w architekturze osiedla.

---

Oceń: Osiedle mieszkaniowe Tarnogaj we Wrocławiu

---