Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu-Ołtaszynie

---

Historia

W nowej gotyckiej świątyni, której historia sięga początku XV wieku, jej konsekracja miała miejsce 17 maja 1450, przeprowadzona przez biskupa pomocniczego wrocławskiego, Bernarda. W późniejszym okresie, pod koniec XV stulecia, do kościoła dobudowano zakrystię, a także stworzono północne wejście, które zwieńczono późnogotyckim „oślim grzbietem”, aktualnie zamurowanym. Wówczas świątynia nosiła wezwanie Wszechmocnego Boga, Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny oraz św. Tomasza z Canterbury.

W 1572 roku, gdy probostwo w Ołtaszynie znajdowało się w opłakanym stanie, na jego czoło stanął Valenty Opyschesky, który w pięć lat później zajął się odbudową proboszczówki. Jego działania przyczyniły się do powstania nowych stajni i obór dla owiec w 1579 roku oraz piwnic i piekarni w 1585 roku. Niestety, w 1632 roku, w trakcie wojny trzydziestoletniej, kościół został opuszczony; proboszcz Mateusz Bleich ewakuował się do Wrocławia, zabierając ze sobą cenne relikwie, w tym srebrny kielich mszalny z 1518 roku.

Na przełomie XVII i XVIII wieku nastąpiły intensywne prace budowlane zarówno w samej świątyni, jak i w jej otoczeniu. W 1753 roku przeprowadzono renowację wieży. Natomiast za kadencji księdza Ernesta Hirschberga w latach 1766–1785, odnowiono budynek probostwa oraz naprawiono dachy stodoły i stajni, które ucierpiały podczas wojny. W 1768 roku odbudowano górną część wieży, a w 1775 roku zreperowano zniszczony mur wokół cmentarza kościelnego.

Jednakże w nocy z 11 na 12 lutego 1848 roku świątynia stała się ofiarą rabunku, od którego utracono wszystkie cenne przedmioty. W latach 1855-1856 przeprowadzono częściową renowację oraz przebudowę w stylu neogotyckim pod okiem projektanta G. Bergmanna oraz ówczesnego proboszcza ks. Augustyna Kintzela. W ramach tych działań dokonano wymiany stropów z wykorzystaniem materiałów konstrukcyjnych oraz zbudowano sklepienie krzyżowo-żebrowe. Dodatkowo, nowa konstrukcja dachu pokryta została dachówką klasztorną. W tym czasie podwyższono wieżę kościoła o trzy kondygnacje, a całość ozdobiono kamiennymi filarami.

W latach 1867-1871 zmieniono również wystrój wnętrza, zastępując barokowy na neogotycki. W 1887 roku świątynia została otynkowana. W okresie od 1865 do 1905 roku proboszczem parafii Ołtaszyn był historyk Kościoła, ks. Johannes Soffner, który w 1875 roku wydał publikację poświęconą historii parafii, noszącą tytuł Geschichte der katholischen Pfarrei Oltaschin nebst deren Adjuncta Bettlern.

W 1945 roku kościół odegrał znaczącą rolę jako punkt oporu dla wycofujących się niemieckich wojsk. Na wieży zainstalowano działo przeciwlotnicze oraz karabiny maszynowe, które przez kilka dni były celem ostrzału ze strony radzieckich oddziałów. W wyniku walk świątynia uległa zniszczeniu w 50%, a plebania została kompletnie spalona.

W 1991 roku, dzięki staraniom proboszcza Stanisława Dudka, wykonano nową instalację elektronicznego zegara z kurantami w miejsce dotychczasowego, starego zegara na wieży kościelnej.

Lista duchownych pełniących funkcję proboszcza w parafii

W archiwach związanych z parafią, a także w zasobach Biblioteki Ossolineum oraz Uniwersyteckiej na Piaskach, można znaleźć imiona 38 proboszczów, którzy pełnili swoje obowiązki od roku 1350 aż po czasy współczesne. Poniżej przedstawiamy listę duchownych, którzy sprawowali funkcję proboszcza w tej parafii:

• Mariusz Sobkowiak (od roku 2023),
• Piotr Śmigielski (2017-2022),
• Zbigniew Dołhań (2007-2017),
• Stanisław Dudek, dziekan dekanatu Wrocław Południe (1991-2007),
• Bronisław Owczarz, prałat (1973-1991),
• Kazimierz Suchecki (29.04.1947-1973),
• Józef Wallek (8 września 1936 – maj 1947),
• Jan Wajner (1906-1 stycznia 1937),
• Johannes Soffner (6 listopada 1865 – 21 stycznia 1905),
• Augustyn Kintzel,
• Franz Joseph Majunke (1816-1827),
• Ernest Hirschberg (1766-1785),
• Antoni Gliera,
• Mateusz Bleich,
• Adam Judex,
• Walenty Orpiszewski (8 stycznia 1573-1589),
• Jerzy Freiberg.

Architektura

Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, zlokalizowany we Wrocławiu-Ołtaszynie, to imponująca trójnawowa budowla ceglana, prezentująca halową strukturę. W jego architekturze wyróżnia się trójprzęsłowe prezbiterium, które ma wielobocznie zamknięty kształt, a od północy przylega do niego zakrystia. Z kolei korpus kościoła, także trójprzęsłowy, zwieńczony jest wieżą od zachodniej strony. Wnętrze świątyni charakteryzuje się sklepieniem krzyżowo-żebrowym, które dodaje przestrzeni niezwykłego uroku. Rozbudowany program architektoniczny tego miejsca, tak odmienny od tradycyjnych wiejskich kościołów, wynika z przynależności Ołtaszyna do wrocławskiej kapituły katedralnej.

Wyposażenie

Ważnym elementem wyposażenia świątyni są ołtarze, w tym ołtarz główny oraz dwa boczne. Ołtarz główny zdobią gotyckie figury Matki Bożej z Dzieciątkiem w centralnej części, a po bokach znajdują się wizerunki św. Barbary i św. Katarzyny. W jego obrębie umieszczono także figury sześciu apostołów, które ornamenowały niegdyś skrzydła gotyckiego ołtarza. Na północnej stronie w kościele ulokowany jest ołtarz boczny, na którym widnieje scena Ukrzyżowania otoczona figurami świętych: Apolonii i Agnieszki, a poniżej dostrzec można płaskorzeźbę Ostatniej Wieczerzy. W południowym ołtarzu z kolei na uwagę zasługuje płaskorzeźba przedstawiająca Zaśnięcie Najświętszej Maryi Panny w centralnej części oraz Pietà poniżej.

W tym miejscu znajdują się także figurki św. Elżbiety, św. Jadwigi oraz dwóch z ośmiu zachowanych apostołów, które wzbogacają wnętrze kościoła. Do tego zestawu dołączają cztery starsze obrazy, w tym Matka Boska z Dzieciątkiem, Święta Jadwiga, Modlitwa w Ogrójcu i Święty Tomasz Becket. Ciekawe jest, że dwa ostatnie dzieła zostały stworzone w 1715 roku przez barokowego artystę wrocławskiego, Johannesa Jacoba Eybelwiesera. Na północnej ścianie prezbiterium umieszczono sakramentarium z piaskowca, które jest przesłonięte ręcznie kutą kratą z XV wieku.

Przy kościele rozciąga się cmentarz, otoczony średniowiecznym murem, na którym stoi figura św. Jana Nepomucena z XVIII wieku, dodająca historycznego charakteru temu miejscu.

---

Oceń: Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny we Wrocławiu-Ołtaszynie

---