Różanka, znana również jako Rosenthal w okresie niemieckim, a po II wojnie światowej jako Różan i Rogozin, to interesująca część Wrocławia, powszechnie określana jako osiedle Karłowice-Różanka. Osiedle to usytuowane jest w malowniczym miejscu, ograniczone od południa rzeką Odrą, a od północy ulicą Żmigrodzką.
Na zachodzie obszar osiedla graniczy z linią kolejową numer 271 Wrocław – Poznań, natomiast od wschodu zamyka go ulica Bałtycka. Warto zaznaczyć, że w zachodniej części Różanki znajduje się zabytkowy Cmentarz Osobowicki, który jest największą nekropolią Wrocławia.
Osiedle jest zróżnicowane architektonicznie; w zachodniej części, pomiędzy ulicą Bałtycką a cmentarzem, można znaleźć skupisko domów jednorodzinnych oraz niewielkich budynków wielorodzinnych. W okolicach ulic Czeskiej i Morawskiej przeważa zabudowa z I połowy XX wieku, co dodaje temu miejscu historycznego charakteru. Z kolei bloki z wielkiej płyty mieszczą się w rejonie ulic Chorwackiej, Bezpiecznej i Jugosłowiańskiej, a w dzisiejszych planach miasta te obszary oznaczane są jako Ligota.
Historia osiedla
W 1264 roku książę Henryk III przekazał w posiadanie ziemię w okolicach Rosinthal. Kolejny dokument z 1322 roku po raz pierwszy używa nazwy Rosenthal, która następnie była stosowana, choć z różnymi zapisami. Wyraźnie wskazuje to na bardzo wczesne osiedlenie Niemców w tym regionie oraz na upowszechnienie się tej nazwy w ich języku.
W roku 1353 wieś dysponowała 21,5 łana ziemi, z czego po trzy łany miał Franczko z Kłodzka oraz sołtys, natomiast cztery łany przypadały Bertoldowi z Raciborza. Już w 1795 roku zamieszkiwało tu 376 osób, a w miejscowości znajdowały się dwór, folwark, szkoła, karczma, wiatrak oraz 42 domy.
W pierwszej połowie XIX wieku Różanka zyskała miano jednej z ładniejszych osad podwrocławskich. Do 1845 roku liczba mieszkańców wzrosła do 576, w tym znalazło się 9 rzemieślników i 3 kupców. W miejscowości istniał folwark, cukrownia, wiatrak, cegielnia, a także szkoła i karczma. Część gruntów Różanki, które później przekształcono w cmentarz Osobowicki, została włączona do Wrocławia już w 1808 roku. Kolejny niewielki fragment ziemi w okolicach Polinke Weg (ul. Na Polance) trafił do stolicy Dolnego Śląska w 1909 roku, w związku z budową śluzy Różanka, a sama osada została włączona do Wrocławia w 1928 roku.
Po zakończeniu działalności Wąskotorowej Kolejki Wrocławsko-Trzebnicko-Prusickiej w 1967 roku, w latach 70. i 80. zainicjowano intensywną zabudowę terenu przy użyciu technologii wielkopłytowej. W tym okresie powstała nowa ulica – Bałtycka, która łączy most Osobowicki ze skrzyżowaniem ulic Żmigrodzkiej oraz Kamieńskiego. W miejsce zlikwidowanej kolejki wąskotorowej poprowadzono w Różance linie tramwajowe, które łączyły most Osobowicki oraz most Trzebnicki z kierunkiem na Poświętne.
W latach 1990–1993 przy ulicy Bałkańskiej wzniesiono kościół Matki Bożej Bolesnej, projektowany przez architekta R. Żmidzińskiego. 24 grudnia 1992 roku miała miejsce pierwsza pasterka w tym kościele, a w marcu 1993 roku erygowano Parafię Najświętszej Maryi Panny Bolesnej we Wrocławiu.
Współcześnie Różanka funkcjonuje jako część administracyjna Karłowic-Różanka, gdzie zamieszkuje 35,1 tys. osób. Zakończona w 2007 roku przebudowa drogowa na ulicy Żmigrodzkiej, do dwujezdniowej, usunęła dotychczasowe „wąskie gardło” z trasy wylotowej z Wrocławia w kierunku Poznania. Siedziba Rady Osiedla Karłowice-Różanka mieści się przy ul. Bałtyckiej 8.
Przypisy
- Według Encyklopedii Wrocławia, Wrocław 2000, ISBN 83-7023-749-5, s. 393 – budowa w latach 1990–1997 – błąd; zakończenie budowy w 1993 potwierdza strona Archidiecezji Wrocławskiej.
- Obejmująca ulice: Bałkańską, Bezpieczną, Bułgarską, Chorwacką, Czeską, Jugosłowiańską, Lutycką, Łużycką, Morawską, Obodrzycką, Osobowicką (nr 13-47), Serbską i Słowacką.
- Jej stacja początkowa znajdowała się pierwotnie przy pl. Staszica na Ołbinie (w 1950 odcinek miejski skrócono, urządzając stację końcową na miejscu stacji towarowej przy moście Osobowickim, między ulicami Na Polance a Pieszą), a stacja Wrocław-Różanka – przy ul. Żmigrodzkiej róg Ligockiej, naprzeciw fabryki Wrozamet.
- Na półtorakilometrowym odcinku między Bałtycką a Paprotną.
Pozostałe obiekty w kategorii "Dzielnice":
Zalesie (Wrocław) | Przedmieście Mikołajskie | Stare Miasto (osiedle Wrocławia) | Dzielnica Czterech Świątyń | Poświętne (Wrocław) | Pustki (Wrocław) | Przedmieście Odrzańskie | Zespół historycznego centrum Wrocławia | Bartoszowice | Kłokoczyce | Przedmieście Piaskowe | Ostrów Tumski we Wrocławiu | Dąbie (Wrocław) | Stabłowice Nowe | Zakrzów (Wrocław) | Świątniki (Wrocław) | Trójkąt Bermudzki (Wrocław) | Stare Miasto we WrocławiuOceń: Różanka (Wrocław)