Budynki mieszkalne przy ulicy Mikołaja Reja 4, 6, 8 we Wrocławiu

Kamienice i domy

Budynki mieszkalne znajdujące się przy ulicy Mikołaja Reja 4, 6, 8 we Wrocławiu, stanowią wyjątkowy element architektury tego miasta. Zlokalizowane są na osiedlu Plac Grunwaldzki, te trzy budynki, znane jako punktowce, wyróżniają się nie tylko swoją historią, ale także unikalną konstrukcją.

Wzniesione w 1968 roku, powstały na podstawie projektu autorstwa Marii Molnickiej, która przyczyniła się do ich estetyki oraz funkcjonalności. Budynki te zdobyły uznanie w plebiscycie Słowa Polskiego, w którym otrzymały tytuł Mistera Wrocławia, co tylko potwierdza ich znaczenie w historii architektury Wrocławia.

Warto dodać, że potocznie określane są „trojaczkami”, co odzwierciedla ich trzy identyczne formy. Projekt budynków spotkał się z takim zainteresowaniem, że został wykorzystany do budowy podobnych struktur w innych rejonach, jak ulice Kolejowa i Żytnia. To potwierdza wpływ, jaki miały one na dalszy rozwój architektury mieszkalnej w Wrocławiu.

Położenie

Budynki te usytuowane są w Wrocławiu, na osiedlu Plac Grunwaldzki. Znajdują się w południowej części ulicy Mikołaja Reja, w historycznej dzielnicy Śródmieście. Obszar, w którym stoją, jest klasyfikowany jako teren zabudowy śródmiejskiej, który charakteryzuje się intensywnym zagospodarowaniem i dużą gęstością populacji.

Typowymi cechami tej zabudowy jest blok urbanistyczny w formie kwartału zabudowy, gdzie znajdują się ciągłe pierzeje wzdłuż ulic oraz placów. W okolicy można spotkać liczne istotne obiekty oraz obszary publiczne i komercyjne. Teren ten cieszy się także bardzo dobrym dostępem do komunikacji, z przystankami tramwajowymi oraz autobusowymi, które zlokalizowane są w bliższym sąsiedztwie, przy ulicy Marii Skłodowskiej-Curie oraz Szczytnickiej, ułatwiając mieszkańcom korzystanie z wrocławskiej komunikacji miejskiej.

Historia

Przed rozpoczęciem II wojny światowej, obszar ten był zdominowany przez kamienice, które tworzyły zwartą zabudowę ulicy. Niestety, w trakcie wojny, szczególnie podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku, znaczna część tej infrastruktury została zniszczona.

Po zakończeniu działań wojennych, przystąpiono do rekonstrukcji zniszczeń, pozostawiając jedynie te budynki, które nadawały się do użytku. W ten sposób na terenie po wojennym chaosie zaczęły pojawiać się wolne przestrzenie, które wkrótce planowano zabudować.

W 1968 roku, na obszarze przy ulicy Mikołaja Reja, zrealizowano budowę trzech budynków punktowych, które zostały oznaczone numerami 4, 6 i 8. Projekt tych budynków, autorstwa Marii Molnickiej, został przygotowany wcześniej, w 1963 roku (a finalizowany w 1966 roku). Inwestorem tego przedsięwzięcia była Dyrekcja Budowy Osiedli Robotniczych.

Pierwsza z budowli była przeznaczona dla Dyrekcji Lasów Państwowych, podczas gdy pozostałe dwa trafiły pod zarząd miasta.

Budynki, architektura, nieruchomości

Na ulicy Mikołaja Reja we Wrocławiu znajduje się zespół trzech budynków mieszkalnych, które charakteryzują się architekturą typu punktowców. Każdy obiekt ma osiem pięter, co oznacza dziewięć kondygnacji nadziemnych, a na każdej kondygnacji znajdują się po sześć mieszkań.

Cechy architektoniczne tych budynków są najbardziej widoczne na elewacjach, zwłaszcza od strony południowej. W tej części elewacja została uformowana płaszczyznowo, tworząc układ przestawny, dzięki zastosowaniu okien oraz drzwi balkonowych, określanych również jako okna typu porte-fenêtre. Dodatkowo, wzór meandrowy kontrastuje silnie z białymi płaszczyznami ścian, co tworzy subtelną grę kolorów na elewacji. Efekt wizualny uzyskano poprzez przemyślane zestawienie bieli, czerni oraz czerwieni.

Pomimo płaskiej formy elewacji, budynki dają wrażenie „labiryntu płaszczyzn”. Niestety, późniejsze prace związane z termomodernizacją oraz naprawami, które odbywały się z całkowitym odstępstwem od pierwotnych koncepcji, doprowadziły do zniszczenia efektów wizualnych oraz emocjonalnych zaprojektowanych w oryginalnym projekcie. Autorka dzieła, posługując się przestrzenną wyobraźnią, zaprojektowała budynki w układzie diagonalnym, niezależnie od wcześniejszych linii zabudowy.

AdresPowierzchnia zabudowyIdentyfikator EGiB G5
Identyfikator IIP PL.PZGiK.112.EGiB
Mikołaja Reja 4326 m²026401_1.0005.AR_28.83/1.1_BUD
AC6148A4-99D9-4C27-A5BE-85435FE24794
Mikołaja Reja 6330 m²026401_1.0005.AR_28.76.1_BUD
56A43CCA-319A-45E2-B610-2613253E6862
Mikołaja Reja 8330 m²026401_1.0005.AR_28.75.1_BUD
E2E40F13-ED57-4BE2-99A5-E9C10F72A266

Budynki pod numerem 4 zlokalizowane są na działce o powierzchni 1.373 m², która jest współwłasnością Skarbu Państwa oraz osób fizycznych. Z kolei budynki 6 i 8 pozostają we współwłasności osób prywatnych oraz gminy. Każdy z budynków to wydzielona nieruchomość, praktycznie ograniczona obrysami samych obiektów, a dookoła znajduje się działka gminna. Zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych, wspomniane budynki zaliczają się do grupy m – budynki mieszkalne (110).

Odbiór i opinie

Architektura budynków mieszkalnych przy ulicy Mikołaja Reja we Wrocławiu zyskała pozytywne opinie po ich zakończeniu. W szczególności, w plebiscycie Słowa Polskiego w 1968 roku, zdobyły tytuł Mistera Wrocławia. W licznych publikacjach opisywano je jako „efektowne”, co podkreśla ich atrakcyjność wizualną.

Budynki te powstały jako rezultat wizji architekta, który chciał stworzyć nowoczesny punktowiec. Odpowiadały one na ekonomiczne wymagania oraz zaostrzone normatywy z tamtego okresu, zapewniając jednocześnie wysoki poziom estetyki. W lokalnej nomenklaturze zaczęły być nazywane „trojaczkami”, co odzwierciedlało ich unikalny charakter.

Mimo ukierunkowania na nowoczesność, pojawiły się również głos sprzeciwu. Krytycy uważają, że zabudowa z lat 60. i 70. XX wieku nie współgrała dobrze z otoczeniem. Budynki zostały zlokalizowane w sposób, który nie uwzględniał historycznej linii zabudowy ani istniejącej tkanki miejskiej. Wiele osób dostrzega w tym brak harmonii w kontekście architektonicznym.

Jednak oceny pozytywne dotyczą również późniejszych budynków plombowych w sąsiedztwie których, szczególnie budynku pod numerami 2a-2f z 1992 roku, zaprojektowanego przez C. Matuszewskiego. Architektura tych obiektów godzi historyczną tkankę z modernistyczną estetyką „trojaczków”. W tym przypadku, uwzględniono historyczną linię zabudowy, dostosowując jednocześnie projekt do diagonalnego ustawienia punktowców, co stanowi znak szacunku dla obu rodzajów zabudowy.

Budynki w innych lokalizacjach

W wyniku pozytywnego przyjęcia architektury obiektów związanych z projektami budowlanymi w Wrocławiu, zdecydowano o ich powtórnym wykorzystaniu w innych lokalizacjach. Zrealizowano analogiczne budynki w różnych punktach miasta, takich jak ulica Jęczmienna, Kolejowa, Grabiszyńska, Szpitalna oraz kardynała Stefana Wyszyńskiego. W projekcie aktywnie uczestniczyła spółdzielnia mieszkaniowa Cichy Kącik, która zrealizowała wiele z tych obiektów.

AdresPowierzchnia zabudowyId EGiB G5
Id IIP PL.PZGiK.112.EGiB
Grabiszyńska 18324 m²026401_1.0001.AR_31.17/11.1_BUD
C0CF8A05-1410-49C8-AC4F-D265C463BA6A
Grabiszyńska 36332 m²026401_1.0001.AR_31.17/4.1_BUD
17A73273-AD3E-4506-B2B4-0EA74D6D24F3
Grabiszyńska 52336 m²026401_1.0001.AR_31.7/4.1_BUD
69111974-63C4-4D55-B5B9-E1B9765DDDB9
Grabiszyńska 54330 m²026401_1.0001.AR_31.7/5.1_BUD
93FBE99F-756D-4779-A347-C9CCD6C71658
Prosta 31323 m²026401_1.0001.AR_31.17/7.1_BUD
F0202138-A8D7-49BE-8A64-D6C950DC8740
Kolejowa 22320 m²026401_1.0001.AR_31.12/10.1_BUD
BD30FFA6-6F7B-4BBA-89E4-1D5EFC63FEC6
Kolejowa 30328 m²026401_1.0001.AR_31.12/9.1_BUD
7C1C4520-EF31-477B-B149-16246A1AFBD8
Szpitalna 2326 m²026401_1.0001.AR_30.17/6.1_BUD
B4F9BAC6-490D-4711-B5DA-5AC782D2D1E6
Szpitalna 4326 m²026401_1.0001.AR_30.17/4.1_BUD
3EB9F8B5-A812-421E-A079-1A6563760D78
Szpitalna 6326 m²026401_1.0001.AR_30.5/4.1_BUD
EF72EDEB-866B-4298-805D-93626BB5F5FE
Bolesława Prusa 25325 m²026401_1.0005.AR_16.73/1.1_BUD
6C166613-B5AE-43CD-BF18-0FBEF03884B8
kardynała Stefana Wyszyńskiego 55316 m²026401_1.0005.AR_16.107/3.1_BUD
1C31E5ED-2C4F-4380-B0F6-B346B57C56BB
kardynała Stefana Wyszyńskiego 59318 m²026401_1.0005.AR_16.107/3.2_BUD
DCE88CEF-6160-4C8F-A4DC-CE2E30645491

Przypisy

  1. ZDiUM drogi 2023, L.p. 5155 (Reja Mikołaja).
  2. UMWr SIP Mapy 2023, Osiedla Wrocławia.
  3. UMWr SIP Mapy 2023, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 83/1.
  4. UMWr SIP Mapy 2023, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 75 i 76.
  5. UMWr SIP Mapy 2023, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 81/26.
  6. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/54975/ul.Reja/4.
  7. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/19039/ul.Reja/6.
  8. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/19789/ul.Reja/8.
  9. UMWr SIP Mapy 2023, Mapa własności: dz. Plac Grunwaldzki, AR_28, 76.
  10. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/45987/ul.Grabiszyńska/18.
  11. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/16101/ul.Grabiszyńska/36.
  12. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/16512/ul.Grabiszyńska/52.
  13. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/58670/ul.Grabiszyńska/54.
  14. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/49443/ul.Prosta/31.
  15. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/9974/ul.Kolejowa/22.
  16. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/52233/ul.Kolejowa/30.
  17. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/25670/ul.Szpitalna/2.
  18. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/23866/ul.Szpitalna/6.
  19. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/42096/ul.Prusa/25.
  20. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/47932/ul.Wyszyńskiego/55.
  21. UMWr SIP EMUiA 2023, /poi/pt/42737/ul.Wyszyńskiego/59.
  22. ZGKiKM 2023, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.17/4.1_BUD.
  23. ZGKiKM 2023, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.7/4.1_BUD.
  24. ZGKiKM 2023, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.7/5.1_BUD.
  25. ZGKiKM 2023, EGiB G5 026401_1.0001.AR_31.12/10.1_BUD.

Oceń: Budynki mieszkalne przy ulicy Mikołaja Reja 4, 6, 8 we Wrocławiu

★★★★★
Średnia ocena:4.83 Liczba ocen:9