Dom Panien Trzebnickich we Wrocławiu


Domek Romański, znajdujący się pod adresem Plac Biskupa Nankiera 8 we Wrocławiu, to wyjątkowy przykład wczesnogotyckiej architektury z początku XIII wieku, częściowo odtworzony po zniszczeniach II wojny światowej. Wzmiankowany już w 1208 roku, budynek był siedzibą cysterek z Trzebnicy, dlatego też zyskał miano "Domu Panien Trzebnickich". W obrębie tego miejsca można dostrzec zjawiskowy charakter, a tuż obok, wzdłuż ul. Kotlarskiej, znajdowały się dawniej Nowe Jatki, będące także częścią trzebnickiego klasztoru.

Budynek ten został wzniesiony na planie trapezu z cegły, ułożonej według wątków wendyjskich, zwanych też słowiańskimi. W architekturze Domku Romańskiego doskonale współistnieją romańskie elementy, takie jak łuki umiejscowione w centralnej części, z detalami gotyckimi, obejmującymi okna i łuki sklepień. Na każdej z dwóch kondygnacji, pierwotnie znajdowały się po trzy pomieszczenia. Budynek, przez wiele lat wielokrotnie przebudowywany, pozostał w rękach zakonu aż do kasaty klasztorów w 1810 roku.

W wyniku zniszczeń, jakie miały miejsce podczas II wojny światowej, w rejonie pl. Nankiera oraz Nowego Miasta, w 1959 roku odkryto zabytkowe fragmenty najstarszego założenia architektonicznego, które znajdowały się poniżej poziomu ulicy. W latach 1966–1969 dokonano ich częściowego odtworzenia według projektu Henryka Dziurli. Po ośmiu wiekach istnienia poziom okolicznych ulic podniósł się do wysokości górnej kondygnacji budynku, co sprawia, że obecnie do wejścia prowadzą schody. W dolnej części budynku zachowały się fragmenty sklepień kolebkowych, natomiast na górnej kondygnacji znajdują się sklepienia krzyżowe.

Podczas odbudowy usunięto strop, co połączyło kondygnacje w jedną przestrzeń, a całość przykryto nowoczesnym żelbetowym stropodachem. Nadziemna część budynku została przeszklona na zewnątrz i przystosowana do potrzeb galerii fotograficznej, która działała pod patronatem Ośrodka Kultury i Sztuki we Wrocławiu. Galeria przekształciła się później w Foto-Medium-Art, a następnie w "Dolnośląskie Centrum Fotografii Domek Romański". Aktualnie w tym miejscu funkcjonuje "Galeria FOTO-GEN". W kwietniu 2017 roku w fasadę budynku wmurowano brązową tablicę upamiętniającą cysterską fundację tego miejsca, "Domu Panien Trzebnickich".

Przypisy

  1. W 1996 dodano jeszcze jedno pomieszczenie z antresolą.
  2. Odkrycia dokonał Tadeusz Kozaczewski, historyk sztuki i urbanistyki.

Oceń: Dom Panien Trzebnickich we Wrocławiu

Średnia ocena:4.62 Liczba ocen:17