Kamienica Pod Starą Szubienicą we Wrocławiu

---

Historia kamienicy i jej architektura

Kamienica Pod Starą Szubienicą ma bogatą historię, która sięga XIV wieku. Nazwa budynku nawiązuje do szubienicy, która od 1515 roku znajdowała się w pobliżu. Miejsce, w którym obecnie stoi pomnik Aleksandra Fredry, kiedyś służyło jako scena ostatnich chwil skazanych. Dawny murowany obiekt powstał w pierwszej dekadzie XIV wieku, a w połowie tego stulecia parcelę podzielono na skutek wytyczenia ul. Szubieniczej. Ulica ta prowadziła do klasztoru franciszkanów znajdującego się przy kościele św. Doroty, Stanisława i Wacława, gdzie osądzeni otrzymywali ostatnią posługę przed egzekucją poza murami miasta.

W kolejnych latach ulica została przemianowana na ul. św. Doroty, a jej nazwa nawiązywała do kościoła, do którego prowadziła. Według badań Zygmunta Antkowiaka, podziemia kamienicy sięgają głębokości 28 metrów. Budynek został zaprojektowany na planie dwutraktowym, na zachodniej stronie rozciągała się szeroka sień, a z wschodniej strony znajdowały się dwie izby parterowe z trzema polami sklepień żebrowych krzyżowych. Kamienica została połączona z innym budynkiem, który znajdował się na ul. Ofiar Oświęcimskich.

Właścicielami kamienicy w latach 1468–1497 były zamożne Krappfy, pochodzące z Bazylei, które w latach 1475-1494 dobudowały oficynę nad uliczką św. Doroty. Na początku XVI wieku kamienica uzyskała bardziej imponujący wygląd dzięki dobudowie czwartej kondygnacji i wprowadzeniu szczytów. W 1554 roku przeszła gruntowną renowację, a jej właściciel Nikolaus Beyer sprowadził włoskich artystów, ktόrzy wnieśli renesansowy styl do wystroju wnętrza, w tym kolebkowe sklepienie z lunetami oraz bogato rzeźbione portale z korynckimi kolumnami.

Właściciele i postacie związane z kamienicą

Na przełomie wieków XIV i XV, kamienicę posiadał Baltizar Beyer. W kolejnych latach jej właściciele zmieniali się: Witche Tralecz (1420–1425) oraz Rudel Sted (1425–1431). W 1431 roku, nowym właścicielem został Peter Krig (Petcze Crigk), kupiec i członek rady miejskiej. Jego majątek oraz kamienica zostały przekazane jego synom przed jego śmiercią przed 1449 rokiem.

W 1455 roku na posesji osiedlił się kupiec Hans Leffler, który zmieniał właścicieli, zanim w 1468 roku kamienica przeszła w ręce Krappfów. Hans Krappf, obywatel Wrocławia, pełnił różne funkcje w magistracie przez blisko trzy dekady. W latach 1471–1475 i 1494 zarządzał również kościołem Św. Elżbiety. Kamienica pozostała w rodzinie Krappfów aż do XVIII wieku, gdy przeszła do barona Riedla, a w 1819 roku do rodziny Kirchlerów. Później była w posiadaniu żydowskiej rodziny Immerwahrów, znanych z handlu tekstyliami na całym świecie. To właśnie z tego rodu pochodziła znana śpiewaczka operowa Ottilie Immerwahr oraz Clara Immerwahr-Haber, pierwsza kobieta z tytułem doktora na Uniwersytecie Wrocławskim.

Po II wojnie światowej

W wyniku działań wojennych, w roku 1945 kamienica uległa całkowitemu zniszczeniu. Rekonstrukcja budynku miała miejsce w latach 1953–1960 lub 1954–1955, a jej celem było przywrócenie kamienicy do stanu z około 1600 roku. Jednakże, realizacja tego projektu odbyła się w stylu renesansowo-barokowym, przy zastosowaniu uproszczonej formy w porównaniu do pierwotnego wyglądu.

W procesie odbudowy użyto cegieł żebrowych oraz autentycznej cegły gotyckiej, która pochodziła z rozbiórki wcześniejszych struktur. Zespół architektów odpowiedzialnych za to przedsięwzięcie stanowił lwowski architekt i konserwator zabytków Wincenty Witold Rawski, będący bratem architekta Wincentego Rawskiego, oraz wrocławski architekt Waldemar Połoczanin.

Warto zauważyć, iż budynek został skrócony od południowej strony, co pozostawiło na tyłach kamienicy widoczny gotycki mur, będący pozostałością po zniszczonej części południowej. W ciągu wielu lat kalendarzowych, kamienica stała się siedzibą różnorodnych lokali gastronomicznych.

Niegdyś w jej wnętrzach funkcjonowała herbaciarnia o nazwie Herbowa. W latach 90. w kamienicy mieścił się lokal Can Can, następnie przekształcony w restaurację Cesarsko-Królewską. Obecnie, od 2023 roku, w tym miejscu znajduje się Pub regionalny Św. Jan, który jest częścią sieci restauracji Enzo Muratore.

---

Oceń: Kamienica Pod Starą Szubienicą we Wrocławiu

---