Kamienica Pod Złotym Jeleniem we Wrocławiu


Kamienica pod Złotym Jeleniem to niezwykła budowla usytuowana na wrocławskim rynku, która znajduje się na jego północnej stronie, w rejonie znanym jako Targ Łakoci.

Ta piękna kamienica, będąca częścią historycznego krajobrazu Wrocławia, z pewnością przyciąga uwagę nie tylko turystów, ale również mieszkańców miasta. Dzięki swojej wyjątkowej architekturze i bogatej historii, stanowi ważny punkt na mapie stolicy Dolnego Śląska.

Nie sposób przejść obok niej obojętnie, zwłaszcza że dominuje w okolicy swoimi stylowymi detalami i zachwycającą formą. Wrocławski rynek w połączeniu z urokliwymi kamienicami tworzy niepowtarzalną atmosferę, która czyni to miejsce jedynym w swoim rodzaju.

Historia kamienicy i jej architektura

Kamienica Pod Złotym Jeleniem we Wrocławiu poszczyci się niezwykle bogatą historią, która sięga późnego średniowiecza. Początkowo istniał tu budynek dwudzielny, którego okna otwierały się na Rynek. Oprócz tego, konstrukcja była przykryta sklepieniem kolebkowym. Drugi trakt powstał w okresie po postawieniu dwutraktowej kamienicy na działce Rynek 45, której budowa odbywała się na przełomie drugiej połowy XIV wieku i części XV. W tym czasie stworzono dwutraktową, dwukondygnacyjną kamienicę z kolebkowymi stropami na poziomie piwnic.

W XV wieku kamienica stała się domem dla rodziny złotników, którzy prawdopodobnie prowadzili w niej swój warsztat. Z kolei w XVI stuleciu funkcjonowała tutaj apteka, znana wówczas pod nazwą Apteka Targu Łakoci, co utrzymało się aż do XVII wieku. W 1624 roku przeprowadzone zostały prace modernizacyjne, których śladem jest tablica z datą i łacińską inskrypcją w sieni budynku. Prace renowacyjne dokumentowane są także w latach 1624 oraz 1633.

Zbliżając się do pierwszych dekad XVIII wieku, budynek zachował dwie kondygnacje ze szczytem. W 1735 roku aptekarz Johann Georg Zechner przeprowadził gruntowną przebudowę, a do kamienicy dodano wyższe kondygnacje w układzie 3-traktowym, gdzie kuchnia oraz klatka schodowa ulokowane były w trakcie środkowym. Dzięki tej modernizacji, kamienica zyskała cztery kondygnacje oraz dwukondygnacyjny szczyt. Pod koniec XIX wieku parter oraz pierwsze piętro przekształcone zostały w przestrzenie handlowe, gdzie wykuto duże okna wystawowe i usunięto ozdobne sztukaterie około okien. Wówczas swój sklep zainaugurowała firma Tilza & Rosenbaum oraz Schneider.

Właściciele i postacie związane z kamienicą

W XIV i XV wieku posesja nr 44 została podzielona na dwie części: wschodnią oraz zachodnią. Wschodnia część od 1398 do 1449 była własnością rodziny Schorgast. W latach 1398-1428 władał nią Heinrich Schorgast wraz ze swoją żoną Dorotą, a od 1428 do 1449 ich syn Hans. Obaj byli mistrzami złotnictwa, przy czym Heinrich prowadził również łaźnię w pobliżu Starych Jatek oraz przy Bramie Oławskiej. Hans, jako przysięgły złotników, pełnił także rolę prowizora Nowego Szpitala Bożego Grobu. Po jego śmierci w 1451 roku spadkobiercy zrezygnowali z praw do kamienicy, a w roku 1453 obiekt został sprzedany Heinrichowi Falkensteinowi oraz jego żonie Katarzynie, wdowie po Hansie Schorgast.

Heinrich był także złotnikiem i przysięgłym cechu, a obywatelstwo wrocławskie uzyskał w 1456. Zmarł 15 marca 1462 roku, a nieruchomość pozostała w rękach jego wdowy aż do 1471. W 1484 roku kamienica przeszła w ręce złotnika Hannsa Rewsse, który w 1493 roku przez zbyt wysokie obciążenia czynszowe utracił ją na rzecz Johannesa Knybanta. W niedługim czasie, bo w 1486 roku, kamienicę nabyli Wolfgang Dyenner i jego żona Hedwig, a posiadali ją do 1492 roku. Następnie właściciele zmieniali się w szybkim tempie, a w latach 1492-1494 kamienica była w rękach Mathiasa Hoffemana, zaś w latach 1494-1498 Wenzela i Barbary Neydau. W 1735 roku nowym właścicielem kamienicy stał się aptekarz Johann Georg Zechner.

Po II wojnie światowej

Rok 1945 przyniósł tragiczne konsekwencje dla kamienicy, która w wyniku działań wojennych została całkowicie wypalona.

Nieoceniona praca rozpoczęła się w 1954 roku, kiedy to budynek odbudowano według projektu architekta Witolda Skowronka. Nowa elewacja, zachowując pierwotny czteroosiowy układ, zyskała jednocześnie pewne modyfikacje, które odzwierciedlały stan sprzed XIX wieku.

W odbudowanej kamienicy widoczne są cztery kondygnacje, z dodatkowymi trzema kondygnacjami szczytowymi, które wzbogacone są o dekoracyjne spływy wolutowe.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. Goliński 2015 ↓, s. 263-265.
  3. Goliński 2015 ↓, s. 262-263.
  4. Goliński 2015 ↓, s. 264.
  5. Goliński 2015 ↓, s. 265.
  6. Goliński 2015 ↓, s. 266-267.
  7. Łagiewski 2010 ↓, s. 214.
  8. Eysymontt i in. 2011 ↓, s. 301.
  9. Harasimowicz 2006 ↓, s. 336.
  10. Wiśniewski 2002 ↓, s. 19.

Oceń: Kamienica Pod Złotym Jeleniem we Wrocławiu

Średnia ocena:4.85 Liczba ocen:24