Kamienica Pod Złotym Psem we Wrocławiu

---

Historia i architektura

Najstarsza historia kamienicy Pod Złotym Psem sięga XIII wieku, kiedy to na jej terenie powstał pierwszy murowany budynek o linii jednotraktowej. Jego wymiary wynosiły około 19 łokci szerokości oraz 55 łokci długości i nie sięgał do ulicy Wita Stwosza. W kolejnych latach, w pierwszej połowie XIV wieku, do pierwotnej struktury dodano dłuższy fragment budynku, co znacznie wpłynęło na jego charakter. W drugiej połowie XIV wieku, od strony frontowej i północnej, obiekt został wzbogacony o przedproża. Wejścia znajdowały się zarówno od Rynku, jak i ulicy, prowadząc do pomieszczeń na parterze, które były oddzielone drewnianymi przepierzeniami. Do dzisiaj można dostrzec pozostałości ściany z okresu, w której zastosowano wątek jednowozówkowy.

Do roku 1408 kamienica była połączona z sąsiednią posesją Rynek 40. W późnym okresie gotyku doszło do jej przebudowy, co nadało jej nowy, dwutraktowy kształt. Kamienica została uwieczniona na planie Wrocławia spisanym przez Weyhnera i Vberusa z 1562 roku, a także na późniejszym planie Hogenbergera z 1713 roku.

W około 1680 roku, za sprawą właściciela, Johanna von Guttsmutha, budynek przeszedł znaczącą przebudowę, nadając mu barokowy styl. Zgodnie z ustaleniami Rudolfa Steina oraz Edmund Małachowicza, przebudowa ta miała miejsce w 1714 roku. Kamienica wyróżniała się wydłużonym, nieregularnym rzutem i rzeźbiarską fasadą z czterema osiami okiennymi. Prostokątne okna, ozdobione puttami i zwieńczone trójkątnymi oraz półkolistymi naczółkami, stanowiły istotny element dekoracyjny. Narożniki budynku akcentowano boniami, a elewacje podzielono płaskimi gzymsami. W części dachowej kamienica zyskała barokowy szczyt i dwie lukarny.

W 1713 roku w budynku pojawił się również pięcioboczny wykusz, który został zaprojektowany na zlecenie Krätza. Dwa lata później wykonano portal, wyróżniający się wysuniętymi ku przodowi kolumnami. Obiekt przeszedł kolejne modernizacje, w tym w latach 1880–1884, kiedy to drewniany wykusz zastąpiono murowanym, trójbocznym. Wykusz ozdobiono girlandami, a kolejny remont miał miejsce w 1914 roku.

Właściciele i postacie związane z kamienicą

Pierwsze wzmianki o właścicielach posesji pochodzą z roku 1346. W spisach podatkowych występują nazwiska różnych osób, które miały udziały w posesji 40/41 oraz w sąsiadujących działkach. Jednym z pierwszych właścicieli, którzy skonsolidowali większą część obu sąsiednich posesji, był Piotr Sybot z Legnicy oraz jego żona Anna. Z danych podatkowych z 1374 roku wynika, że obie posesje były ich własnością. W kolejnych latach posesjami zarządzało wielu właścicieli, a w 1408 roku miało miejsce ich rozdzielenie; narożnym właścicielem został Michał Sarworchter.

W 1420 roku kamienicę nabył złotnik Mikołaj Krommendorf. Od 1423 roku, nowym właścicielem został dominujący już wtedy starszy przysięgły cechu, Matthias Kauder, który z kolei przekazał kamienicę swojej żonie Barbarze po swojej śmierci. Od tamtej pory, przez następne 50 lat, obiekt miał różnych właścicieli, w tym przedstawicieli zawodów związanych ze złotnictwem, takich jak Niklas Rotchein, Gregor Strader i Stephan Sachse. W roku 1487 zakupił go Niklas Hunernann, a w 1502 roku został nabyty przez Valtena Rhemera.

Johannes II von Gutsmuth objął zarząd kamienicą w 1659 roku. Był on znaną postacią w Wrocławiu, a jego rodzina posiadała liczne nieruchomości. W 1688 roku, po swojej śmierci, zapisał kamienicę w spadku bratankowi Johannowi Lewinowi von Guttsmuthowi. W 1714 roku, Mathias Krätz, cesarski inspektor jubilerski, nabył kamienicę, a jego następcą był Jacob Friedrich Bremer Hauffmann w 1772 roku. W życiorysie Gutsmutha ważne miejsce zajmuje również jego żona, Maria Johanna, córka pastora z kościoła Marii Magdaleny.

II wojna światowa

W trakcie oblężenia Wrocławia w 1945 roku, budynek został poważnie uszkodzony, co doprowadziło do jego późniejszego rozbiórki. Z tej historii ocalały jedynie piwnice oraz jeden z portali, który obecnie znajduje się w Muzeum Architektury.

Odbudowa kamienicy miała miejsce w latach 1993–1994, a projekt był autorstwa Macieja Małachowicza. Odbudowano ją na podstawie zachowanych planów oraz fotografii, które odzwierciedlały XVIII-wieczny wygląd budynku.

Dziś w murach kamienicy funkcjonuje browar restauracyjny Złoty Pies, który przyciąga mieszkańców i turystów swoją unikalną ofertą.

---

Oceń: Kamienica Pod Złotym Psem we Wrocławiu

---