Budynek mieszkalny przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego 92 we Wrocławiu

---

Położenie i otoczenie

Budynek znajduje się w malowniczym Wrocławiu, a dokładniej na tętniącej życiem osiedlu Przedmieście Świdnickie, które stanowi część historycznej dzielnicy Stare Miasto. W bliskim sąsiedztwie można znaleźć dworzec kolejowy Wrocław Główny, co znacząco ułatwia transport oraz dostępność komunikacyjną dla mieszkańców. Adres, pod którym umiejscowiony jest obiekt, to ulica marszałka Józefa Piłsudskiego 92. Budynek ten współtworzy obszar pierzei północnej tej ulicy, wspólnie z innymi numerami, takimi jak 88, 90, 94, 96 i 98, na ciągu od ulicy Stawowej aż po ulicę Hugona Kołłątaja.

Obszar, na którym stoi budynek, to typowa urbanistyczna przestrzeń śródmiejska, w której zabudowa jest gęsto zintegrowana z otoczeniem. Osiedle to charakteryzuje się kombinacją zabudowy mieszkalnej z innymi formami wykorzystywania przestrzeni. Jak wynika z klasyfikacji urbanistycznej, teren ten należy do śródmieścia, a konkretniej do jednostek urbanistycznych Przedmieścia Świdnickiego oraz Oławskiego.

W kontekście społecznym i gospodarczym, ulica ta funkcjonuje w jednym z centralnych pasm aktywności gospodarczej, co dodatkowo potęguje intensywność wykorzystania przestrzeni. Dominująca funkcja mieszkaniowa w tym rejonie skutkuje znaczną gęstością zaludnienia, oraz sprzyja bliskości do licznych punktów usługowych. W urbanistycznym układzie dominują bloki zabudowy rozdzielające funkcje publiczne i użytkowe, a także pierzejowa zabudowa wzdłuż głównych arterii komunikacyjnych.

Ulica, przy której znajduje się omawiany budynek, pełni nie tylko funkcje mieszkalne, ale także jest kluczowym elementem miejskiej przestrzeni publicznej o charakterze reprezentacyjnym. Stanowi ona istotną arterię komunikacyjną, będąc jednocześnie głównym korytarzem dla tramwajów. W obrębie tej samej okolicy mieści się zarówno główny dworzec kolejowy, jak i dworzec autobusowy z licznymi przystankami, co czyni ten obszar funkcjonalnym węzłem przesiadkowym o miejskim charakterze.

Wrocław wyróżnia się gęstą siecią dróg oraz rozbudowaną infrastrukturą transportu publicznego, co czyni go jednym z najlepiej skomunikowanych miast w regionie. W miejscach takich jak ten, zarówno przewozy tramwajowe, jak i autobusowe są na wyciągnięcie ręki, co znacznie ułatwia codzienne dojazdy mieszkańców do różnych zakątków miasta.

Historia

Budynek mieszkalny przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego 92 we Wrocławiu ma swoją bogatą historię, sięgającą roku 1860, kiedy to powstał projekt tego obiektu, którego autorstwo nie jest jak dotąd znane. Wiele lat później, około 1890 roku, zwieńczono prace budowlane, aczkolwiek szczegóły tego etapu są niejasne.

Od momentu jego ukończenia, obiekt przeszedł szereg znaczących modernizacji. W 1898 roku przebudowane zostały sklepy na parterze, co obejmowało także zmianę stropów kolebkowych na nowocześniejsze stropy typu Kleina oraz powiększenie witryn. Następnie, w 1911 roku, budynek zyskał kolejną odsłonę dzięki innej przebudowie. Później, w 1921 roku, nastąpiła kolejna zmiana witryn, a w 1934 roku zrealizowano równie istotną instalację pionów wodnych i kanalizacyjnych, umożliwiającą powstawanie łazienek w mieszkaniach.

W trakcie działań wojennych, mających miejsce podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku, nieszczęśliwie wiele budowli w okolicy zostało zniszczonych. Jednak nasz obiekt z pozoru ocalał, przez co przyjął adres przy ulicy Karola Świerczewskiego 92. Warto zaznaczyć, że w obrębie całej pierzei zniszczeniu uległa jedynie zabudowa znajdująca się pomiędzy tym budynkiem a hotelem Piast numer 98.

W 1955 roku w wolnej przestrzeni, przylegającej do wschodniej strony kamienicy, wzniesiono budynek mieszkalno-usługowy przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego 94-96. Wracając do kluczowych prac prowadzonych w samej kamienicy, w 1959 roku przeprowadzono remont fasady, który zajął się uzupełnieniem ubytków w tynkach oraz usunięciem nieco uszkodzonej figury alegorycznej umieszczonej w niszy na poziomie pierwszego piętra. Dalej, w 1964 roku, miała miejsce kolejna przebudowa sklepu, która miała na celu przystosować go do użytku jako wejście i zaplecze dla lokalu gastronomicznego usytuowanego w budynku pod numerem 88 i 90, co wynikało z połączenia obu przestrzeni w trzech różnych budynkach. Nie można również zapomnieć o pracach modernizacyjnych, jakie miały miejsce w 1978 roku, kiedy to przeprowadzono remonty elewacji, obejmujące zarówno fasadę, jak i tylną część budynku.

W latach 70. i 80. XX wieku, budynek ten znalazł się w zarządzie Wojewódzkiego Zjednoczenia Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej, a użytkownikiem obiektu był Dzielnicowy Zarząd Budynków Mieszkalnych „Stare Miasto”. Obecnie natomiast, nieruchomość ta stanowi współwłasność gminy, osób prywatnych oraz różnych podmiotów prawnych.

Architektura, nieruchomość i aspekty budowlane

Architektura opisywanego obiektu to kamienica czynszowa, której fasada wzbogacona jest o elementy stylu neoklasycznego, co podkreśla jej historyczny charakter. Szerokość fasady wynosi 15,95 m, co wpływa na elegancki i symetryczny układ całej bryły budynku. Obiekt został zbudowany w sposób zwartym i harmonijnym, co zwiększa jego estetykę oraz funkcjonalność.

W odniesieniu do układu kondygnacji, pierwsza kondygnacja, usytuowana 15 cm poniżej poziomu gruntu, dawniej pełniła rolę piwnicy, gdzie obecnie znajdują się lokale użytkowe. Nad nią zbudowano cztery kondygnacje nadziemne, zakończone poddaszem, które również jest wykorzystywane dla celów mieszkalnych. Współczesna klasyfikacja ewidencji gruntów oraz budynków przedstawia ten obiekt jako pięciokondygnacyjny. W klasyfikacji środków trwałych budynek oznaczono symbolem m, co wskazuje na jego przeznaczenie budynków mieszkalnych (110).

Powierzchnia zabudowy wynosi 245 m², a całkowita kubatura obiektu plasuje się na poziomie 3.697,9 m³, co odpowiednio odpowiada powierzchni użytkowej wynoszącej 845,0 m².

Wykonanie budynku to technologia murowana, przy czym stropy nad piwnicą zostały skonstruowane w systemie typu Kleina, natomiast na wyższych kondygnacjach użyto drewna. Całość przykryto dachem o konstrukcji więźby drewnianej typu pulpitowego, a jego pokrycie stanowi papa bitumiczna. Zgodnie z dokumentacją z 1980 roku, w oknach zamontowane są drewniane podwójne okna skrzynkowe, co podkreśla oryginalny styl obiektu. We wnętrzu zastosowano płycinowe drzwi drewniane oraz schody wyrównawcze w sieni, oparte na murowanych ściankach, z drewnianymi stopnicami. W klatce schodowej schody nakładane wyposażone są w stopnice z jastrychu cementowego, a przy biegach umieszczone są drewniane balustrady tralkowe.

Budynek zlokalizowany jest na działce o powierzchni 243 m², której klasoużytek określono jako B, co oznacza tereny mieszkaniowe. Wnętrze międzyblokowe, zwane podwórzem, w dużej mierze należy do Gminy Wrocław, a jego powierzchnia wynosi około 1.382 m², przy czym nie uwzględniono niewielkich powierzchni przynależnych do sąsiednich nieruchomości.

Ochrona

Ochrona budynku

Budynek, znajdujący się przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego 92, został uwzględniony w ewidencji zabytków, co podkreśla jego wartość historyczną. Przypisany mu został unikalny identyfikator w systemie jednolitych informacji przestrzennych Inspire, który brzmi: PL.1.9.ZIPOZ.NID_E_02_BK.167792.

W ewidencji gminnej określono rodzaj ochrony jako miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego. Ochronie podlega wiele elementów, jak: bryła budynku oraz jego gabaryty, forma architektoniczna, artykulacja, a także sposób opracowania elewacji, podziały i detale elewacji oraz formy dachów.

Wskazano również dopuszczalny zakres ewentualnej rozbudowy oraz nałożono ograniczenia w odniesieniu do montażu różnych elementów i urządzeń, co ma na celu zachowanie integralności budynku oraz jego estetyki.

Ochrona obszaru

Obszar, w którym usytuowany jest ten budynek, stanowi część historycznego układu urbanistycznego Przedmieścia Południowego we Wrocławiu. Układ ten, który odgrywa kluczową rolę w przestrzennym rozwoju miasta, objęty jest ochroną w ramach gminnej ewidencji zabytków oraz znajduje się w wojewódzkim wykazie zabytków.

Jego kształtowanie miało miejsce już od XIII wieku, a intensywnie rozwijał się od około 1840 roku aż do początku lat 60. XX wieku. Rodzaj ochrony dla tego obszaru został sklasyfikowany jako inny. Stan zachowania obszaru oceniany jest na poziomie: 4 – dobry / 5 – bardzo dobry, co świadczy o wysokiej wartości zachowanych elementów urbanistycznych oraz architektonicznych.

---

Oceń: Budynek mieszkalny przy ulicy marszałka Józefa Piłsudskiego 92 we Wrocławiu

---