Ulica Kwaśna we Wrocławiu

---

Historia

Obszar, przez który przebiega ulica Kwaśna, początkowo stanowił tereny łąk należących do wsi Gajowice (Gabitz). Uważane jest, że na początku XVIII wieku na tym terenie odkryto źródło wody o niskiej mineralizacji, znane jako źródło żelazisto-kwasowęglowe, określane mianem Kwaśnego Źródła (Sauerbrunn). Z informacji dostępnych w niektórych publikacjach wynika, że pierwsza wzmianka dotycząca tego źródła pochodzi już z 1806 roku. Warto dodać, że Gajowice zostały włączone do Wrocławia w 1868 roku.

Na planie miasta z 1901 roku, Kwaśne Źródło oraz budynek szkoły zlokalizowanej przy dzisiejszej ulicy Jemiołowej 57 są już widoczne. Również widać tam drogę, która przekształciła się w obecną ulicę Kwaśną oraz fragment drogi, która później stała się ulicą Sprudelstraße (ulica Karasia), która jest obecnie nieistniejąca. W miarę upływu czasu, w okolicy źródła i stawu stworzono park noszący nazwę Park przy Kwaśnym Źródle.

Rozwój zabudowy przy ulicy odbywał się poprzez powstawanie nieprzerwanego ciągu budynków, osiągniętego do lat 30. XX wieku. Urokliwa zabudowa pierzejowa rozciągała się wzdłuż ulicy Kwaśnej oraz przyległych ulic, z wyjątkiem południowo-wschodniej strony, gdzie w rejonie skrzyżowania z ulicą Sprudelstraße stały kolejno stajnie miejskie (Städtisch Marstall) oraz staw Kwaśne Źródło (Sauerbrunn teich). W dalszej części, pomiędzy ulicą Sprudelstraße a ulicą Yorckstraße, znajdował się plac zabaw zwany Spielplatz Grabitzer Sauerbrunn. Po stronie południowo-wschodniej ulicy Kwaśnej, na początku lat 20. XX wieku, powstała zabudowa, która stanowiła część osiedla robotniczego Sauerbrunn-Viertel (Am Sauerbrunn).

Nowa infrastrukturę można również dostrzec po północno-zachodniej stronie odcinka od ulicy Kopischstraße (ulica Stalowa) do ulicy Charlottenstraße (ulica Krucza), gdzie zasoby zabudowy były jeszcze w fazie projektowania.

Waży on również w kontekście planowania budowy Parku Sportowego Grabiszyn, która miała obejmować obszar ulic Stalowej, Kwaśnej, Kruczej oraz Oporowskiej, a także kolejowej towarowej obwodnicy Wrocławia. Początkowo projekt nosił nazwę Volkspark am Sauberbrunn, co oznacza park ludowy przy Kwaśnym Źródle, nawiązując do wspomnianego parku. Niestety projekt został zrealizowany tylko w części: w efekcie powstał jedynie stadion przy Oporowskiej oraz fragment promenady z drzewami posadzonymi wzdłuż torów kolejowych. Pozostały teren został przekształcony w ogródki działkowe.

W wyniku działań wojennych w 1945 roku, wiele budynków uległo zniszczeniu. Z drugiej strony, w zachodniej części osiedla robotniczego Sauerbrunn-Viertel, przetrwało jednak większa ilość zabudowy, co można zawdzięczać wcześniejszemu zdobyciu tej części miasta przez Armię Czerwoną, które miało miejsce już w lutym 1945 roku. Tragiczne walki, które miały miejsce później, doprowadziły do większego zniszczenia w innych częściach Wrocławia.

Po zakończeniu II wojny światowej staw Kwaśnego Źródła został zasypany, a teren przeznaczono na budowę boisk oraz innych obiektów, w tym m.in. dla Szkoły Podstawowej nr 57, która mieściła się w pierwszym z budynków przy ulicy Jemiołowej 57, oraz dla Szkoły Podstawowej nr 33 i później Liceum Ogólnokształcącego nr VII, przy ul. Kruczej 49. W okresie lat 60. i 70. XX wieku nastąpiła odbudowa osiedla, które nosiło nazwę mieszkaniowe „Gajowice”. W 2019 roku obszar za garażami, na południowo-wschodniej stronie ulicy, został przekształcony w park kieszonkowy, który urządzono w czasie od 27 lutego 2019 roku do 22 września 2021 roku.

Nazwy

W przeszłości ulica posiadała kilka nazw, które odzwierciedlają jej historię i lokalne tradycje. Do 15 maja 1946 roku znana była jako Sauerbrunn lub Sauerbrunnstraße.

Od 15 maja 1946 roku przyjęła obecną nazwę – ulica Kwaśna.

Nazwa niemiecka Sauerbrunn odnosiła się bezpośrednio do znajdującego się na południowo-wschodnim krańcu ulicy tzw. kwaśnego źródełka, znanego jako Sauerbrunn lub Sauerbrunnen. Miejsce to było bardzo popularne w przeszłości, oferując mieszkańcom park, staw, wypożyczalnię łódek oraz pawilon, co czyniło je ulubionym punktem rekreacyjnym.

Obecna nazwa ulicy, Kwaśna, została nadana przez Zarząd Wrocławia i ogłoszona w okólniku nr 33 z 15 maja 1946 roku. Wciąż odnosi się do historycznego źródła wody, które niestety już nie istnieje. Zwraca się uwagę, że ta nazwa jest aktualnie jedynym dowodem na istnienie w tej okolicy kwaśnego źródła mineralnego.

Położenie, otoczenie i zagospodarowanie

Ulica Kwaśna znajduje się w obrębie osiedla Gajowice, które to leży w historycznej dzielnicy Fabryczna we Wrocławiu, w jednostce urbanistycznej Śródmieście Południowe. Ten rejon należy do obszarów uznawanych za kameralne, gdzie dominuje zabudowa jednorodzinna, ale także częściowo przynależy do dużych osiedli blokowych, charakteryzujących się dość znaczną gęstością zaludnienia.

Wzdłuż ulicy Kwaśnej stoją budynki mieszkalne, które zostały zbudowane w ramach osiedla Gajowice, powstającego w latach sześćdziesiątych i siedemdziesiątych XX wieku. Dodatkowo, w tej okolicy znajdują się również budynki osiedla robotniczego, które powstały w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku.

Bezpośrednio przy ulicy Kwaśnej możemy zobaczyć wieloklatkowe budynki mieszkalne, które wznoszą się na pięciu kondygnacjach nadziemnych, zlokalizowane zarówno równolegle, jak i prostopadle do osi ulicy. W tej części zlokalizowane są także niewielkie zespoły garaży jednostanowiskowych oraz małe pawilony handlowe. Tego typu zabudowa rozciąga się po stronie północno-zachodniej, w odcinku od ulicy Grochowej do ulicy Stalowej, a także po stronie południowo-wschodniej przy ulicy Grochowej.

Dalej na południowo-wschodniej stronie ulicy znajdują się parterowe garaże jednostanowiskowe, a za nimi mieści się park kieszonkowy oraz tereny szkolne, w tym szkoła podstawowa przy ulicy Jemiołowej 57 oraz liceum ogólnokształcące przy ulicy Kruczej 49. Od tego miejsca aż do ulicy Kruczej przebiega zabudowa pochodząca z dawnego osiedla robotniczego, gdzie znajdują się budynki mieszkalne sięgające od trzech do pięciu kondygnacji nadziemnych. Część tej architektury jest uwzględniona w gminnej ewidencji zabytków.

Na północno-zachodniej stronie, między ulicą Stalową a Kruczą, rozciągają się tereny rodzinnych ogrodów działkowych, a na końcu ulicy dostrzegamy kolejny zespół garaży.

Droga

Ulica Kwaśna we Wrocławiu to publiczna droga, która została sklasyfikowana jako gminna. Jej unikalny numer to 106085D, a numer ewidencyjny to G1060850264011. Długość ulicy wynosi 484 metry, co czyni ją istotnym elementem lokalnej infrastruktury.

Ulica zajmuje teren dwóch działek ewidencyjnych. Pierwszy odcinek, który biegnie od ulicy Grochowej do ulicy Stalowej, znajduje się na działce o powierzchni 4 422 m². Z kolei odcinek od ulicy Stalowej do ulicy Kruczej ma powierzchnię 2 641 m². Suma tych dwóch powierzchni wynosi łącznie 7 063 m², co oznacza znaczny obszar związany z pasem drogowym.

Terenu, przez który przebiega ul. Kwaśna, charakteryzuje się wysokością bezwzględną w przedziale od około 120,0 do 121,6 m n.p.m. Jest to ważna droga, która przyczynia się do spójności przestrzeni publicznej w okolicy, będąc kluczowym połączeniem dla zarówno pieszych, jak i rowerzystów.

Odcinki od ulicy Grochowej do ulicy Stalowej oraz od ulicy Stalowej do ulicy Kruczej, w tym także ulica Altanowa, są objęte strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h, co podkreśla ich rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa użytkowników drogi.

Układ drogowy

Ulica Kwaśna, która jest istotnym elementem układu drogowego we Wrocławiu, biegnie od ulicy Grochowej do ulicy Kruczej. Ta krótka droga łączy szereg innych arterii, co czyni ją ważnym punktem w lokalnej komunikacji. Poniżej przedstawiono informacje dotyczące powiązań ulicy Kwaśnej z innymi drogami:

Typ powiązania	Kierunek ruchu	Nazwa drogi	Numer drogi	Obrazek	Opis
Kontynuacja	↓ ↑	Łącznik ulicy Żelaznej Ciąg pieszy lub pieszo-rowerowy na śladzie dawnej ulicy Karasiej (wcześniej Sprudelstraße)	nie dotyczy (wewnętrzna)	_	Widok na wprost (od ulicy Żelaznej w kierunku ulicy Kwaśnej)
Skrzyżowanie	← →	Ulica Grochowa	105476D	_	_
Skrzyżowanie	←	Ulica Altanowa	105903D	_	_
Skrzyżowanie	← →	Ulica Stalowa	106264D	_	Widok na wprost oraz dół zdjęcia
Skrzyżowanie	← →	Ulica Krucza	105526D	_	_

Zieleń urządzona, rekreacja

W otoczeniu ulicy Kwaśnej we Wrocławiu, można odnaleźć różnorodne tereny zieleni, które sprzyjają rekreacji oraz relaksowi. Poniżej przedstawiamy szczegółowe informacje na temat tych miejsc:

Obiekt	Powierzchnia	foto
tereny szkoły z zabudową, boiskami oraz innymi urządzeniami południowo-wschodnia strona za garażami w odcinku od ulicy Grochowej do ulicy Stalowej (fragment dawnego Parku przy Kwaśnym Źródle)	2,6473 ha (26 471 m²), w tym 0,7927 ha to tereny zabudowane, a 1,8546 ha to tereny rekreacyjno-wypoczynkowe, całkowita powierzchnia zabudowy wynosi 4 793 m²	_
park kieszonkowy przy ulicy Kwaśnej (Zieleniec przy ul. Kwaśnej) południowo-wschodnia strona za garażami w odcinku od ulicy Grochowej do ulicy Stalowej (fragment dawnego Parku przy Kwaśnym Źródle) wnętrze z zielenią, istotny dziedziniec, ogród	około 0,5 ha	_
wnętrze przy ulicy Stalowej południowo-wschodnia strona za budynkiem przy ul. Kwaśnej 2-4a, wnętrze z zielenią, istotny dziedziniec, ogród	brak danych	_
ROD „Gajowcie” (obszar standardu zieleni, rodzinny ogród działkowy) w odcinku od ulicy Stalowej do ulicy Kruczej po stronie północno-zachodniej rodzinny ogród działkowy: dominująca zieleń, obszar przyrodniczo-wypoczynkowy	111 637 m²	_
wnętrze bloku zabudowy południowo-wschodnia strona za budynkami przy ulicy Kwaśnej 6-16, z indywidualnym rozwiązaniem zieleni oraz obwiedzionym szpalerem lip	brak danych	_

Ochrona i zabytki

Na obszarze ulicy Kwaśnej, w szczególności od ulicy Stalowej do Kruczej, rozciągają się tereny chronione w ramach gminnej ewidencji zabytków. Obszar ten, który obejmuje także rejon za garażami oraz budynkami numer 2 i 4a, jest częścią dzielnicy Południe. Jego urbanistyczny charakter kształtował się od XIII wieku, a późniejsze zmiany miały miejsce w latach 80. XIX wieku oraz po 1945 roku. W centrum tej ochrony znajduje się historyczny układ urbanistyczny, który obejmuje aleję generała Józefa Hallera, a także ulice Powstańców Śląskich oraz plac Powstańców Śląskich. Stan zachowania tego obszaru oceniany jest jako dobry. W okolicach ulicy Kwaśnej oraz w jej bezpośrednim sąsiedztwie znajduje się wiele zabytków.

Obiekt i jego lokalizacja	Data powstania, numer rejestru	Zdjęcie
Budynki mieszkalne ul. Stalowa 6-8	1926-1928 (projekt autorstwa Wachlich) gez – typ ochrony: inny	_
Budynki mieszkalne ul. Kwaśna 6	Rok 1926 gez – typ ochrony: inny	_
Budynki mieszkalne ul. Kwaśna 8-10-12-14-16	Rok 1926 gez – typ ochrony: inny	_
Budynki mieszkalne ul. Krucza 61-63-65-67-69-71-73	Rok 1926 (projekt B.D.A. Wahlich und Grau), lata 1927-1930 gez – typ ochrony: inny	_

Demografia

Ulica Kwaśna, położona we Wrocławiu, przebiega przez obszary o znacznym zaludnieniu. Dane przedstawione poniżej pochodzą z dnia 31 grudnia 2021 roku. Te informacje pozwalają lepiej zrozumieć demograficzne aspekty tej lokalizacji.

Numer rejonu statystycznego	Liczba osób zameldowanych	Gęstość zaludnienia [lud./km²]	Lokalizacja
930810	497	7 912	południowo-wschodnia strona, przy ul. Grochowej 18-22
930840	812	9 637	południowo-wschodnia strona, od ul. Grochowej 18-22 do ul. Stalowej
930830	746	20 302	północno-zachodnia strona, od ul. Grochowej do ul. Stalowej
930830	553	2 487	obie strony, od ul. Stalowej do ul. Kruczej

Baza TERYT

Dane Głównego Urzędu Statystycznego zawierają istotne informacje z bazy TERYT, dotyczące ulic w Wrocławiu. Wśród najważniejszych danych znajdują się:

• województwo: dolnośląskie (02),
• powiat: Wrocław (0264),
• gmina/dzielnica/delegatura: Wrocław (0264011) gmina miejska; Wrocław-Fabryczna (0264029) delegatura,
• miejscowość podstawowa: Wrocław (0986283) miasto; Wrocław-Fabryczna (0986290) delegatura,
• kategoria/rodzaj: ulica,
• nazwa ulicy: ul. Kwaśna (10546).

---

Oceń: Ulica Kwaśna we Wrocławiu

---