Galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 112-122 we Wrocławiu

---

Położenie i otoczenie

Budynek znajduje się w Wrocławiu, na osiedlu Powstańców Śląskich, w obrębie jednostki urbanistycznej Śródmieście Południowe. Jego dokładny adres to ul. Powstańców Śląskich 112–122. Ta lokalizacja znajduje się w jednym z obszarów, gdzie zabudowa składa się z wielkich osiedli blokowych, a teren wykazuje znaczną intensywność wykorzystania oraz umiarkowaną do dużej gęstość zaludnienia. Tego typu miejsca wyróżniają się przejrzystym układem przestrzennym oraz logicznie zorganizowanym geometrycznym układem ulic, co ułatwia orientację.

Warto zaznaczyć, że teren oferuje znakomity dostęp do środków komunikacji miejskiej. W bliskim sąsiedztwie budynku są zarówno przystanki tramwajowe, jak i autobusowe, obsługujące linie wrocławskiej komunikacji publicznej, zarówno w dzień, jak i nocą. Budynek usytuowany jest w pierzei wschodniej wspomnianej ulicy, na odcinku od ulicy Wielkiej do placu Powstańców Śląskich.

Na południowej krawędzi, bliżej placu, znajdują się zachowane budynki historyczne wpisane do gminnej ewidencji zabytków, w tym kamienica przy ulicy Powstańców Śląskich 124, która obecnie pełni funkcję budynku administracyjnego – Sąd Apelacyjny, oraz kamienica przy placu Powstańców Śląskich 2. Z kolei północny kraniec budynku sąsiaduje z biurowcem Artefakt, mającym adres przy ulicy Wielkiej 27.

Naprzeciwko, po zachodniej stronie ulicy Powstańców Śląskich, znajduje się zabudowa osiedla Celina oraz Apartamentowiec Thespian. Z kolei po wschodniej stronie budynku ulokowane jest osiedle Dorota, które obejmuje przestrzeń z zielenią, pełniącą rolę ważnego dziedzińca oraz ogrodu. Oba osiedla zostały zrealizowane w ramach przedsięwzięcia dotyczącego zabudowy południowej dzielnicy Wrocławia, znane jako osiedle Południe, które powstawało w latach 60. i 70. XX wieku.

W niedalekiej odległości, zaraz za skrzyżowaniem ulic Wielkiej i Powstańców Śląskich, wyróżnia się również Sky Tower. Wschodnią stronę ulicy Powstańców Śląskich zwieńczają dwa kolejne galeriowce, które powstały później. Jednym z nich, ulokowanym pomiędzy ulicą Wielką a Radosną, jest galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 82-94, a drugim – znajdującym się między ulicą Radosną a Zaolziańską – jest galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 46-64.

Historia

Obszar znany jako Przedmieście Południowe w czasach dwudziestolecia międzywojennego uchodził za jedną z najważniejszych i najpiękniejszych części Wrocławia. Charakteryzował się on bogatymi kamienicami oraz wyższym standardem życia. Głównym centrum tej urbanistycznej koncepcji była ulica Powstańców Śląskich. Niestety, w wyniku bombardowań podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku, w czasie II wojny światowej, ten obszar został w znacznym stopniu zniszczony, szacuje się, że straty wyniosły około 90% powierzchni.

W okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, w latach 60. XX wieku, rozpoczęto budowę Osiedla Południe, która trwała również w latach 70. XX wieku. Osiedle zostało podzielone na cztery części, a obszar, na którym znajduje się wspomniany budynek, przypisany był osiedlu o nazwie Dorota. Całość została zaprojektowana w stylu modernistycznym, co sprawiło, że wyróżniała się na tle historycznej zabudowy.

W tej części Wrocławia część zabudowy utworzono z myślą o Spółdzielni Mieszkaniowej „Wojewodzianka”. Budynek położony przy ulicy Powstańców Śląskich 112–122 nosi nazwę „galeriowiec”, co bezpośrednio odnosi się do jego konstrukcji. Oznacza to, że część mieszkalna została zaprojektowana w formie galeriowca — czyli budynku, którego korytarze są przynajmniej częściowo na zewnątrz, dzięki czemu lokatorzy mogą wejść do mieszkań bezpośrednio z korytarza. Termin „galeriowiec” wywodzi się od galerii.

Według niektórych źródeł, budynek został oddany do użytku pod koniec lat 70. XX wieku, jednak inne publikacje wskazują, że projekt powstał w 1978 roku, a realizacja miała miejsce w latach 80. XX wieku. Architekci Julian Łowiński i Wacław Kamocki są odpowiedzialni za jego projekt.

W 2015 roku przeprowadzono remont estakad, które znajdują się od strony podwórza.

Nieruchomości i własność

„Powierzchnia zabudowy budynku, według ewidencji, wynosi 2.893 m². Zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych, budynek ten klasyfikowany jest jako grupa m – budynki mieszkalne (110). W dokumentach ewidencyjnych zarejestrowany jest pod identyfikatorem EGiB: 026401_1.0022.AR_35.34.1_BUD oraz identyfikatorem IIP: PL.PZGiK.112.EGiB F7CC5766-0D8A-4333-9027-D7AA4F7ED733.

Do opisywanej nieruchomości przypisane są następujące numery porządkowe:

• ul. Powstańców Śląskich 120,
• ul. Powstańców Śląskich 112,
• ul. Powstańców Śląskich 116,
• ul. Powstańców Śląskich 118,
• ul. Powstańców Śląskich 114,
• ul. Powstańców Śląskich 122.

Budynek umiejscowiony jest na działce o powierzchni 5.6372 ha, która jest również zarejestrowana w ewidencji gruntów pod identyfikatorem EGiB: 026401_1.0022.AR_35.34 oraz identyfikatorem IIP: PL.PZGiK.112.EGiB 76D25ABB-5346-4FB2-9A27-2E1B65F45718. Cały teren tej działki zaklasyfikowany jest do klasoużytku B – Tereny mieszkaniowe.

W obrębie tej posiadłości znajdują się również inne budynki, w tym te położone przy ulicy Kamiennej 2, ul. Kamiennej 4 oraz ul. Kamiennej 6, które zostały zrealizowane według projektu punktowca przy ulicy Jastrzębiej. Opisana nieruchomość gruntowa stanowi współwłasność zarówno osób fizycznych, jak i różnych osób prawnych.”

Architektura

Opisywany obiekt to budynek mieszkalno-usługowy, który łączy w sobie funkcje mieszkalne oraz komercyjne. Posiada on dwanaście kondygnacji nadziemnych, a jego architektura została zaprojektowana z myślą o efektywnym zagospodarowaniu przestrzeni w promieniu urbanistycznym.

Cała konstrukcja budynku ma postać galeriowca, który wyraźnie ukształtował wschodnią pierzeję ulicy Powstańców Śląskich, zachowując przy tym liniowy układ. Elewacja od strony zachodniej jest szczególna, gdyż charakteryzuje się poziomymi galeriami, które jednak nie tworzą ciągłej linii. Te elementy wizualne są kontrastowane przez wertykalne wieże, z których każda wyposażona jest w szyb windy.

Dzięki zastosowaniu prefabrykowanych żelbetowych konstrukcji, budynek jest nie tylko funkcjonalny, ale również estetyczny. Część handlowo-usługowa, mieszcząca się na parterze i pierwszym piętrze, wyróżnia się zupełnie innym podejściem do architektury. Została ona zaprojektowana z myślą o podpierających konstrukcjach słupowych, które tworzą przemyślane podcienia, przejścia oraz przestrzenie dla lokali użytkowych.

Ważnym elementem tego projektu są pawilony, które przylegają do budynku. Ich ściany zbudowane są z kurtynowych przegród stalowych, co dodatkowo podkreśla ich nowoczesny charakter oraz funkcjonalność, sprzyjając tworzeniu przyjaznej przestrzeni zarówno dla mieszkańców, jak i klientów korzystających z usług znajdujących się w budynku.

Odbiór

Zaplanowanie oraz zrealizowanie budynku o takiej formie architektonicznej uważane jest za wydarzenie niezwykłe w kontekście współczesnych standardów. W wielu opiniach można zauważyć, że ten obiekt to jeden z trzech wyrazistych bloków zlokalizowanych wzdłuż wschodniej części ulicy. Ten galeriowiec wyróżnia się jako istotny element architektury, pełniąc rolę dominującą w całej okolicy.

Obiekt ten ma na celu ochronę lokalnego dziedzictwa, a także podkreślenie reprezentatywności galeriowców przy ulicy Powstańców Śląskich, co jest istotne zarówno na poziomie osiedla, jak i całego miasta. Istnieją przesłanki, aby uznać go za potencjalny obiekt chroniony jako zabytek.

Galeriowiec kształtuje obszar usług z dostępem do podstawowych ofert oraz przestrzeni dedykowanej gastronomii. Architektoniczne rozwiązania, jakie zastosowano w tym budynku, zostały uznane za przykład umiejętnego doboru elementów przestrzennych, które przyczyniły się do uzyskania ekspresji rzeźbiarskiej. Zwraca się uwagę, że pożądane efekty osiągnięto przy użyciu wyłącznie funkcjonalnych komponentów formy.

W synergii z pozostałymi dwoma galeriowcami, które są z nim powiązane, obiekt ten wspólnie tworzy dynamikę wielkomiejskiego tła w południowej części miasta.

---

Oceń: Galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 112-122 we Wrocławiu

---