Dom szeregowy przy ul. Tramwajowej 4–30 we Wrocławiu

W skład tego unikatowego kompleksu wchodzi czternaście ze sobą połączonych domów, które było częścią wzorcowego osiedla prezentującego koncepcje „Mieszkanie i Miejsce Pracy”, zorganizowanego przez śląski oddział Werkbundu. Budynki, które w czasie wystawy otrzymały numery od 9 do 22, wypełniają prawie całą zachodnią pierzeję wspomnianej ulicy Tramwajowej.

Prace budowlane miały miejsce w okresie od marca do czerwca 1929 roku. Pierwszy z budynków, oznaczony numerem 9, to jednoklatkowy dom czynszowy, którego autorem był Emil Lange. Projekt składa się z dwóch kubicznych części z płaskim dachem, z których jedna ma trzy, a druga dwa piętra. W sumie złożony jest z ośmiu mieszkań, a jego konstrukcja opiera się na żelbetowym szkielecie, który jest wypełniony gazobetonowymi płytami typu Schima.

Kolejne jedenaście budynków w szeregu stanowi typowe domy jednorodzinne, które cechują się podobną powierzchnią, dwoma kondygnacjami oraz piwnicami. Ich dachy również mają płaską konstrukcję. Każdy z domów charakteryzuje się typowym dla tego typu mieszkań układem wnętrz – na parterze znajdują się części dzienne z kuchnią, jadalnią oraz pokojem dziennym. Z kolei piętro mieści sypialnie oraz łazienkę.

Domy nr 10–12 zostały zaprojektowane przez Ludwiga Moshamera, a każdy z nich posiada powierzchnię 86 m², co czyni je idealnymi dla pracowników umysłowych oraz ich rodzin. Domy nr 13–15 z kolei to dzieło Heinricha Lauterbacha, o powierzchni 91 m², które miały służyć rodzinom liczącym od dwóch do czterech członków. To właśnie w jednym z tych domów po zakończeniu wystawy osiedlił się sam Lauterbach.

Dwa następne domy, o numerach 16 i 17, zaprojektowane przez Moritza Hadda, oferowały różne warianty mieszkań. Dom nr 16 przeznaczony był dla bezdzietnego małżeństwa, natomiast dom nr 17 stworzono z myślą o pięcioosobowej rodzinie średniozamożnej. Domy nr 18–20, autorstwa Paula Häuslera, ze względu na swoją powierzchnię wynoszącą 78 m² były zaplanowane dla rodzin, które nie zatrudniały służby domowej. Natomiast pozostałe dwa domy, nr 21 i 22, zaprojektowane przez Theo Effenbergera, różniły się nieco kształtem i powierzchnią względem innych budynków. Dom nr 21 miał powierzchnię 149 m², co czyniło go odpowiednim dla większych rodzin, a dom nr 22 był parterowy, co dodatkowo wyróżniało go w całym szeregu.

Pomimo trudnych czasów II wojny światowej, mieszkańcy zadbali o swoje domy, a budynki przetrwały w dobrym stanie, nie ulegając poważniejszym zniszczeniom. Jednak po wojnie, niektóre remonty przeprowadzone przez właścicieli wpłynęły na oryginalny wygląd niektórych z nich. Największe zmiany zaszły w domu nr 22, gdzie dodano dodatkowe piętro. Z kolei dom nr 9, jako jedyny, zachował swój pierwotny wygląd. Również w 2014 roku dom nr 12 przeszedł gruntowną renowację, celem przywrócenia mu jego pierwotnego stylu.