Kamienica Pod Gryfami, znana w języku niemieckim jako Haus Unter den Greifen, to jedna z najbardziej charakterystycznych budowli we Wrocławiu. Ten historyczny obiekt został wzniesiony wokół roku 1300, co czyni go niezwykle cennym świadkiem przeszłości tego regionu.
Znajduje się ona na wrocławskim Rynku, będąc częścią bogatego dziedzictwa architektonicznego miasta. Jej unikalny styl oraz historia przyciągają zarówno mieszkańców, jak i turystów, którzy pragną zagłębić się w fascynującą historię Wrocławia.
Opis
Na krawędziach frontonu, czyli szczytu budynku, znajdują się cztery pary zwierząt heraldycznych, które są elementem spływów wolutowych odnoszących się do herbów fundatorów przebudowy. Ich układ i symbolika podkreślają historyczną wartość budowli.
- Pelikany,
- Orły, które mają w swoich łapach tarcze herbowe. Tarcze te przedstawiają: lemiesz, który utrzymuje gryfa w klejnocie herbu von Keltscha (na zewnątrz) oraz gwiazdę i półksiężyc z herbu Apolonii von Tarnau (do wewnątrz),
- Gryfy, które pochodzą z herbu rodu von Költsch,
- Lwy, które mogą pochodzić z herbu Wrocławia (bazującego na herbie Królestwa Czech) lub z herbu Brugii, co sugeruje, że fundator przebudowy mógł mieć związki z tym miastem.
Nad portalem umieszczono kartusze z herbami Konrada von Keltscha oraz jego żony, Apolonii von Tarnau. Te detale świadczą o bogatej historii i dziedzictwie architektonicznym kamienicy.
Historia
Kamienica Pod Gryfami we Wrocławiu ma bogatą i złożoną historię, która sięga schyłku XVI wieku. Najwcześniejsza znana wzmianka datuje się na lata 1587–1589, kiedy to budynek przeszedł istotną przebudowę w stylu manieryzmu. Projekt ten został zrealizowany pod nadzorem architekta Friedricha Grossa, a także w tym okresie stworzono obecny portal, który jest dziełem Gerharda Hendrika.
W XVII wieku miała miejsce kolejna przebudowa, która wzbogaciła wnętrze o sień z sklepieniem o koszowym przekroju. W dziedzińcu powstała arkada, oparta na toskańskiej kolumnie, wspierająca galerię pierwszego piętra. Wtedy też poddasze zostało zaadoptowane na pomieszczenia mieszkalne. Przeprowadzono również modernizację fasady, która zyskała nowe malowidła olejne oraz lustra podokienne.
Rok 1756 przyniósł kolejne zmiany; w wyniku renowacji odnowiono świeżą sztukatorską dekorację fasady oraz odświeżono jej kolor. Między 1762 a 1764 rokiem galeria na pierwszym i drugim piętrze została wzbogacona o kutą żelazną balustradę.
Przełom lat 1825 i 1826 stanowił kolejny ważny etap w historii kamienicy, ponieważ w tym czasie oszklono galerię pierwszego piętra, a kutą, ażurową balustradę zamieniono na mury. Fasada zaczęła przyjmować cechy detalu empirowego.
W 1935 roku przeprowadzono konserwację, która przywróciła manierystyczny charakter fasady, a w 1960 roku, podczas remontu, zdemontowano oficyny oraz galerię drugiego piętra. Galeria pierwszego piętra przekształciła się w otwarty taras, na którym przywrócono barokową balustradę.
Od około 1681 roku budynek był w posiadaniu spadkobierców Conrada Költscha, natomiast od 1761 roku jego właścicielem był Ernst Gottfried Stöckel, który uruchomił w nim instytucję dobroczynną o nazwie Költzische Fundation. W XIX wieku kamienica przeszła w ręce Issaka Guffmanna.
Do naszych czasów zachowały się jedynie fragmenty historyczne, w tym balustrada z pierwszego piętra, na której widnieje nazwisko Stöckela, oraz liczby 17 i 64, które odnoszą się do daty powstania tej balustrady. W pierwszej dekadzie XX wieku w budynku miała siedzibę drukarnia książek Ferdinanda Goldsteina.
Przypisy
- Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
- Kamienica Pod Gryfami. [dostęp 09.11.2023 r.]
- Zabytkowa kamienica w Rynku idzie do remontu. TuWrocław, 27.08.2012 r. [dostęp 28.08.2012 r.]
- Łagiewski 2010 ↓, s. 212.
- Wielowiejski 2014 ↓, s. 26.
- Brzezowski 2005 ↓, s. 102.
- Czerner 1976 ↓, s. 133.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Kamienica przy ulicy Krupniczej 11 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 3 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 5 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 7 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kurzy Targ 5 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Kuźniczej 60-62 we Wrocławiu | Kamienica Pod Okiem Opatrzności we Wrocławiu | Kamienica Pod Srebrnym Pucharem we Wrocławiu | Kamienica przy ul. Łaciarskiej 32-33 we Wrocławiu | Kamienica Pod Trzema Murzynami we Wrocławiu | Kamienica Pod Czerwonym Jagniątkiem we Wrocławiu | Kamienica Pod Czarnym Krzyżem we Wrocławiu | Kamienica Pod Błękitnym Kołem we Wrocławiu | Dom dwurodzinny przy ul. Zielonego Dębu 23/25 we Wrocławiu | Dom dwurodzinny przy ul. Dembowskiego 11/13 we Wrocławiu | Dom szeregowy przy ul. Tramwajowej 4–30 we Wrocławiu | Budynek mieszkalny przy ulicy Trzebnickiej 18-20 we Wrocławiu | Budynek konwiktu pw. św. Józefa we Wrocławiu | Budynki mieszkalne przy ulicy Teatralnej 22-26 i Piotra Skargi 7-17 we Wrocławiu | Budynki mieszkalne przy ulicy Podwale 45-56 we WrocławiuOceń: Kamienica Pod Gryfami we Wrocławiu