Kamienica Pod Trzema Murzynami we Wrocławiu

---

Historia kamienicy

Początkowo, na narożnej działce istniały dwa dwutraktowe obiekty, wzniesione w XIV wieku. W roku 1562 zamieniły się one w dwukondygnacyjne kamienice szczytowe, których fasady były skierowane ku ulicy Ruskiej. Przełom XVII i XVIII wieku, około 1700 roku, to czas, gdy obydwa budynki zostały scalone, a ich wygląd poddany renowacji, pozyskując barokową elewację, sześcioosiową z widokiem na wschód i południe.

Elewacje budynku były do siebie mocno podobne. Naroża eksponowane były przy użyciu boniowanych lizen, a różne kondygnacje rozdzielano ozdobnymi, pasowymi gzymsami. Nad gzymsem koronującym umieszczono po obu stronach trzy lukarny, które były obudowane edykułą. Środkowe lukarny, znajdujące się w centralnej osi elewacji, były szersze i dysponowały zdwojonymi oknami. Wszelkie okna obiektu były zdobione uszakowymi opaskami, a te przypisane do pierwszego piętra, dodatkowo umiejscowione były na cokołach z lustrami.

W niegeometrycznej osi fasady, zwróconej w kierunku ulicy Ruskiej, znajdował się portal. Powyżej niego dostrzegalne były zdwojone okna na pierwszym i drugim piętrze, lukarna oraz zaklęśnięcie gzymsu koronującego. Portal ten prowadził do przelotowej sieni, która prawdopodobnie powstała jeszcze w XVI wieku. Jej strop pokrywała kolebka o koszowym przekroju z lunetami, natomiast w tylnej części sieni umiejscowione były schody, które prowadziły na wyższe kondygnacje.

Rok 1858 to czas rozbudowy kamienicy, zainicjowanej przez inwestora C. Heina, która polegała na podniesieniu obiektu o jedną kondygnację. Elewacja od strony ulicy Kiełbaśniczej posiadała wtedy aż 21 osi. Następne większe przebudowy miały miejsce między 1864 a 1869 rokiem, kiedy to usunięto portal, a w obrębie dziedzińca dodano drewniane galerie.

21 marca 1908 roku kamienica ucierpiała w wyniku pożaru. Jej remont trwał od 1909 do 1910 roku, kiedy to wnętrza zostały odnowione, a witryny na parterze wymienione. W wyniku tych prac, budynek otrzymał nową, mansardową dachówkę z facjatami. Od strony południowej elewacja została podzielona na siedem osi; dwie centralne osie (trzecia i czwarta, licząc od zachodniej strony) były zwężone, a w ich parterowej części umieszczono przelotową sień z wejściowym portalem.

Na tyłach budynku zlokalizowane były oficyny. Z kolei od wschodu kamienica posiadała dziesięcioosiową elewację. W narożniku budynku, na wysokości pierwszego piętra, wznosi się godło domu, które stanowią rzeźby trzech Murzynów. Pierwsze wzmianki o nazwie „Pod Trzema Murzynami” pochodzą z pierwszej połowy XIX wieku. Wówczas powstały również trzy malowane figury Murzynów, przy czym środkowa z nich miała pełnoplastyczną głowę.

Rabunkowanie obiektu miało miejsce pod koniec XIX wieku, kiedy to na dwóch kondygnacjach funkcjonował sklep z szalami i chustami, prowadzony przez Eduarda Buelschowsky’ego.

Po 1945 roku

W trakcie II wojny światowej, kamienica Pod Trzema Murzynami doświadczyła znacznych zniszczeń, co według Harasimowicza wydaje się być oczywiste. jednak według opinii Marzanny Jagiełło-Kołaczyk, budynek jedynie ucierpiał, co prowadzi do wniosku, że następnie przeszedł on proces odbudowy. Renowacja odbywała się w stylu barokowym, aczkolwiek w późniejszych latach przechodził on szereg mniejszych i większych przebudów. Z biegiem czasu jego stan ulegał pogorszeniu, a zmiana właścicieli odbywała się często. Ostatni najemcy opuścili go w latach 80. XX wieku.

Pierwsze poważne działania remontowe miały miejsce w maju 1996 roku. Proces gruntownej modernizacji przeprowadzono w latach 1998–1999, chociaż niektóre źródła wskazują na etap od czerwca 1997 do grudnia 1998. Prace te zrealizowano według planów architekta Wacława Hryniewicza; jednak w publikacji zamieszczonej w „Kalendarzu Wrocławskim” wymienia się autorstwo projektów Bogdana Daczkowskiego oraz Ryszarda Daczkowskiego. W czasie modernizacji szczególną uwagę poświęcono na rekonstrukcję istotnych detali architektonicznych oraz przygotowanie do ponownego umieszczenia historycznego godła kamienicy.

Odnowienie wnętrz przeprowadzono dzięki staraniom zespołu, który tworzyli inżynier architektury Zdzisława Daczkowska, inż. Ryszard Daczkowski oraz arch. Wojciech Berezowski. Wspieranym przez firmę Alfa Immobillien jako inwestora oraz przedsiębiorstwo budowlane Integer Sp. z o.o. jako wykonawcę. Wnętrza kamienicy Pod Trzema Murzynami zdobyły uznanie w ogólnomiejskim konkursie architektonicznym organizowanym przez Klub Budowniczych Wrocławia, co miało miejsce w czerwcu 2000 roku, stanowiąc wyróżnienie dla projektantów, inwestorów oraz wykonawców.

Na narożniku budynku umieszczono atrakcyjne pełnoplastyczne figury Murzynów, które dodatkowo podkreślają jego unikalny charakter. Po zakończeniu całości prac, parter kamienicy zyskał nowe życie, zlokalizowane w nim lokale handlowo-usługowe.

---

Oceń: Kamienica Pod Trzema Murzynami we Wrocławiu

---