Kamienica przy ulicy Krupniczej 11 we Wrocławiu

---

Historia kamienicy

Kamienica wybudowana została w kwartale, który obejmuje ulice Pawła Włodkowica, Krupniczą oraz św. Antoniego. Od XVII wieku obszar ten zdominowany był przez zespół budynków, które służyły głównie żydowskiej społeczności, w tym przyjezdnym kupcom. Wzniesione tutaj dwukondygnacyjne domy szachulcowe, oprócz komfortowych zajazdów, posiadały wozownie oraz stajnie na parterze, a także magazyny towarów oraz bożnice. Na piętrach ulokowane były małe mieszkania dla szamesów, pełniących rolę oficjalnych przedstawicieli kupców żydowskich.

W nocy z 20 na 21 czerwca 1749 roku miała miejsce tragiczna katastrofa – piorun uderzył w pobliską basztę, znajdującą się blisko ul. Włodkowica. Eksplozja dwóch tysięcy beczek prochu zgromadzonych wewnątrz spowodowała całkowite zniszczenie okolicznych zabudowań, w tym również drewnianych domów przy Graupenstraße, obecnie znanej jako Krupnicza. Po oblężeniu przez tę katastrofę wzniesiono nowe budynki w tym miejscu.

W latach 1840-1860 kamienice znajdujące się w zachodniej pierzei ulicy poddano istotnej przebudowie, co było efektem modernizacji okolicy. Nowe inwestycje obejmowały m.in. rozbudowę pl. Wolności, otwarcie dworca Świebodzkiego, czy powstanie Królewskiego Sądu obok Nowej Giełdy. W efekcie tych zmian powstały nowe kamienice, najczęściej dwutraktowe, reprezentujące wczesne fazy historyzmu – od klasycyzmu przez neorenesans po neogotyk.

Budowla na działce numer 11 została wybudowana w 1858 roku według badań Agnieszki Zabłockiej-Kos, chociaż według projektów firmy Oesterling i Hentschel datę budowy ustalono na 1877 rok. Początkowo parter zajmował jeden lokal sklepowy, a dostęp do wyższych pięter był możliwy przez sień, do której wejście znajdowało się w tylnej części budynku. W 1887 roku budynek przeszedł modernizację, podczas której wykonano sień przelotową łączącą ją z ulicą, a pomieszczenie sklepowe podzielono na dwa mniejsze z osobnym zapleczem.

W 1897 roku do kamienicy podłączono kanalizację oraz wodociąg, co znacząco poprawiło komfort jej mieszkańców. Rok 1930 przyniósł kolejną przebudowę parteru, z którego wydzielono osobne mieszkanie z części zaplecza. Na początku XX wieku w południowej części budynku znajdowała się restauracja, której właścicielem w 1903 roku był Lachmann. Restaurację, pod nazwą „Zum neuen Gerichtskretscham”, prowadził do 1914 roku Fritz Eschbeck, a następnie od 1915 roku R.Ulraum.

Opis architektoniczny

Kamienica przy ulicy Krupniczej 11 we Wrocławiu to imponujący przykład architektury, wzbogacający wizualny krajobraz miasta. Obiekt ten został zbudowany jako czterokondygnacyjny, dwutraktowy budynek, który wzniesiono z użyciem cegły. Warto zaznaczyć, że jest on podpiwniczony, co dodatkowo podnosi jego funkcjonalność. Elewacja budynku jest pięcioosiowa, zakończona dwuspadowym dachem o delikatnym nachyleniu.

W piwnicach zastosowano stropy odcinkowe, wsparte na stalowych legarach, natomiast na wyższych kondygnacjach zastosowano stropy drewniane. Komunikację pomiędzy piętrami zapewnia dwubiegowa klatka schodowa, która posiada spoczniki oraz stopnie wykonane z kamienia szarego piaskowca, uzupełnione drewnianymi stopnicami i solidną poręczą.

Fasada kamienicy wyróżnia się wyraźnymi poziomymi podziałami, które akcentują gzymsy międzykondygnacyjne. Część budynku powyżej parteru została zaprojektowana w pełni boniowanej formie. Warto dodać, że przed przebudową w 1887 roku wszystkie okna były przesklepione pełnym łukiem, a po tej modernizacji nadano innym oknom parteru prostokątny kształt, co znacząco wpłynęło na ogólny wygląd elewacji.

Większość okien to konstrukcje dwuskrzydłowe, które charakteryzują się profilowanymi opaskami. Ich forma nawiązuje do biforium, co nadaje im wyjątkowego stylu. Okna na drugiej oraz trzeciej kondygnacji umieszczono na gzymsach, a ich zwieńczenia mają półkolisty kształt, ozdobione kwiatonami w kluczu. Na najwyższej kondygnacji okna są osadzone na gzymsie odcinkowym, co podkreśla ich harmonijny układ.

Nad oknami na pierwszym i trzecim piętrze znajdują się półkoliste obdasznice, które tworzą swoisty ciąg, przeplatany prostymi odcinkami. Całość elewacji wieńczy mocno zaznaczony geison, który jest podparty rytmem profilowanych kroksztynów, nadając budynkowi stabilny i elegancki wygląd. Natomiast tylna elewacja została gładko otynkowana, pozbawiona zbędnych ozdób, co może sugerować minimalizm w architekturze tego fragmentu.

Po 1945

Kamienica, która znajduje się przy ulicy Krupniczej 11 we Wrocławiu, zdołała przetrwać trudne czasy działań wojennych w 1945 roku. Mimo zniszczeń, budynek odegrał istotną rolę w historii architektonicznej miasta.

W 1958 roku zrealizowano prace remontowe dotyczące parterowej części kamienicy, co przyczyniło się do jej dalszego użytkowania i zachowania w dobrym stanie.

Następnie, w latach 2007–2009, kompleksowo przeprowadzono remont pierzei zachodniej, co znacząco wpłynęło na estetykę i funkcjonalność całego obiektu.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Krupniczej 11 we Wrocławiu

---