Kamienica przy ulicy Krupniczej 5 we Wrocławiu

---

Historia kamienicy

Kamienica ulokowana w kwartale otoczonym przez ulice Krupniczą, św. Antoniego oraz ul. Włodkowica ma ciekawą historię, sięgającą XVII wieku. W tym okresie zespół budynków w tej okolicy był głównie zamieszkiwany przez ludność żydowską, w tym kupców, którzy przybywali do Wrocławia. Na terenie znajdowały się dwukondygnacyjne domy szachulcowe, gdzie mieściły się zajazdy, wozownie i stajnie, a także składy towarów i bożnice. Na piętrach zlokalizowane były skromne pomieszczenia mieszkalne, w których zamieszkiwali szamesi, pełniący rolę przedstawicieli kupców.

W nocy z 20 na 21 czerwca 1749 roku miała miejsce ogromna tragedia, spowodowana uderzeniem pioruna w pobliską basztę. W jej wnętrzu przechowywano dwa tysiące beczek prochu, w wyniku czego doszło do potężnej eksplozji, która zniszczyła znaczną część zabudowy, także drewniane domy przy Graupenstraße, znanej dzisiaj jako ul. Krupnicza. Po tym incydencie przystąpiono do odbudowy zniszczonych budynków. W latach 1840-1860 zachodnia pierzeja ulicy przeszła poważne zmiany architektoniczne, co było wynikiem modernizacji przestrzeni, obejmującej nowe budynki na pl. Wolności, otwarcie dworca Świebodzkiego oraz Królewskiego Sądu, a także, co szczególnie ważne, budowę Nowej Giełdy. Nowe kamienice, które powstały, były przeważnie dwutraktowe i reprezentowały wczesny styl historyzmu, od klasycyzmu, przez neorenesans, aż po neogotyk.

Kamienica mieszcząca się na działce nr 5 jest najstarszym budynkiem w zachodniej pierzei. Została zbudowana w 1840 roku w stylu neorenesansowym na zlecenie majstra kowalskiego W. Finsterwalda, a jej projekt stworzył architekt Preussler. Inicjanie budynek miał pełnić funkcje kuźni, a także oferować mieszkania na wyższych piętrach. Na parterze znajdowała się kuźnia, która była połączona z sąsiednim zajazdem Pokoyhofa. W 1845 roku wprowadzono zmiany, łącząc bezpośrednio piwnicę z ulicą, co spowodowało przebudowę tychże pomieszczeń.

Do mniejszych przekształceń doszło w latach 1854 oraz 1866 roku, kiedy dokonano modernizacji pomieszczeń parterowych. Kluczowym momentem nastąpił w 1879 roku, kiedy budynek został podłączony do sieci wodno-kanalizacyjnej. W 1881 roku wyeliminowano wewnętrzną studnię, znajdującą się w budynku, co znacząco wpłynęło na jego funkcjonalność. W tym samym czasie wprowadzono szereg zmian w piwnicy, parterze i na pierwszym piętrze, likwidując kuźnię na rzecz sklepu. Na pierwszym piętrze przebudowano pomieszczenia, zwiększając również rozmiar okien. W 1913 roku zlikwidowano bezpośrednie połączenie sklepu z mieszkaniem znajdującym się na piętrze, w miejsce którego wprowadzono schody prowadzące na pierwsze piętro.

W latach 1928–1929 zmieniono schody, z drewna na metalowe zabiegowe, oraz zamknięto toalety na parterze. Niestety, późniejsze przebudowy doprowadziły do utraty pierwotnego stylu architektonicznego kamienicy, co sprawiło, że jej historia stała się znacznie mniej czytelna.

Opis architektoniczny

Kamienica przy ulicy Krupniczej 5 we Wrocławiu prezentuje się jako czterokondygnacyjny budynek, zaprojektowany w stylu trzytraktowym. Obiekt jest podpiwniczony i posiada użytkowe poddasze, które dopełnia klasyczny dach kalenicowy, zdobiony dwoma lukarnami.

Komunikacja wewnętrzna pomiędzy poszczególnymi piętrami jest zapewniona przez przestronną klatkę schodową, wyposażoną w metalowe schody oraz drewniane stopnice. Powyżej parteru schody posiadają zabiegowe formy; natomiast do piwnicy prowadzą solidne drewniane schody policzkowe, wspierane na belkach drewnianych, co daje im dodatkową stabilność.

Elewacja frontowa budynku charakteryzuje się czteroosiowym układem, który został podzielony pionowo przez wyraźnie zaznaczone gzymsy międzykondygnacyjne. Całość wieńczy gzyms wieńczący, co nadaje budowli elegancki oraz stylowy wygląd. Warto zauważyć, że pierwotnie wszystkie okna kamienicy były przesklepione odcinkowo, jednak z biegiem lat tylko okna na trzeciej i czwartej kondygnacji zdołały zachować swój pierwotny kształt.

Okna na I piętrze, które są parzyste i prostokątne, są oddzielone lizenami, które podtrzymują wykrępowane belkowanie. Całość wieńczy gzyms, nadając spójność architektoniczną. Dodatkowo, nad oknami II piętra, można dostrzec wąskie obdasznice, które przyciągają wzrok i podkreślają architektoniczny detal kamienicy.

Po 1945

Obiekt przetrwał trudne czasy ostatniej wojny światowej, pozostając nienaruszonym nawet w obliczu intensywnych działań wojennych w 1945 roku.

W 1958 roku zrealizowano remont parteru kamienicy, co znacząco wpłynęło na jej stan techniczny oraz estetykę. Kolejny, wszechstronny remont przeprowadzono w latach 2007-2009, obejmujący szczególnie pierzeję zachodnią, co nadało budynkowi nowy blask.

---

Oceń: Kamienica przy ulicy Krupniczej 5 we Wrocławiu

---