Budynek mieszkalny zlokalizowany przy ulicy Trzebnickiej 18–20 we Wrocławiu, jest interesującym obiektem usytuowanym w ramach osiedla Nadodrze. Jego budowa miała miejsce w latach 1986–1991, a autorem innowacyjnego projektu jest Krzysztof Lewczuk, wspierany przez Krzysztofa Wrzosa.
Obiekt ten powstał na wcześniej wolnym terenie, co stanowiło istotną przerwę w pierzei ulicy. Stanowi on wykonanie tzw. zabudowy plombowej, co jest częstym zjawiskiem w architekturze Wrocławia. Budynek bardzo dobrze wpisuje się w otaczającą architekturę, co zostało docenione poprzez pozytywne oceny zarówno ze strony specjalistów, jak i mieszkańców.
Architektonicznie, budynek wyróżnia się twórczym podejściem do przestrzeni, w której został zrealizowany. Ciekawie kontrastuje z historyzującymi i monotonnie wyglądającymi fasadami sąsiednich kamienic. W szczególności, symetryczna, silnie osiowa kompozycja fasady oraz rzeźbiarska forma elewacji tylnej stanowią interesujący element architektoniczny.
Więcej informacji na temat lokalizacji tego budynku można znaleźć pod tym linkiem: ulicy Trzebnickiej.
Położenie i otoczenie
Budynek mieszkalny znajduje się w Wrocławiu, na osiedlu Nadodrze, przy ulicy Trzebnickiej. Posiada przypisane numery porządkowe 18 oraz 20. Obszar, na którym został usytuowany, charakteryzuje się zabudową śródmiejską, cechującą się gęstością zabudowy oraz wysokim wskaźnikiem zaludnienia, a także intensywnym wykorzystaniem przestrzeni.
Budynek ten odgrywa istotną rolę w kształtowaniu zachodniej pierzei ulicy Trzebnickiej, wchodząc w skład bloku urbanistycznego, który obejmuje kwartał zabudowy. Ten kwartał jest otoczony ulicami: Trzebnicką, Kazimierza Jagiellończyka, Bolesława Chrobrego oraz św. Wincentego. Wnętrze międzyblokowe, będące własnością gminy, zostało zagospodarowane jako część miejskiej inwestycji, a jego powierzchnia wynosi 3514 m².
W sąsiedztwie budynku znajdują się XIX-wieczne kamienice, które rozmieszczone są w układzie pierzejowym, co stanowi typowy krajobraz tej części miasta.
Historia
Historia ulicy Trzebnickiej w Wrocławiu sięga czasów XIX wieku, kiedy to została ona formalnie uznana za ulicę w 1873 roku. Wkrótce po tym okresie, obszar ten zaczął być intensywnie zabudowywany, a głównie powstawały kamienice czynszowe, które przyczyniły się do rozwoju tej części miasta. Wszystko to sprawiło, że okolica szybko zyskała status gęsto zabudowanegoPrzedmieścia Odrzańskiego (Odervorsadt).
Okres II wojny światowej przyniósł dramatyczne zmiany w tym rejonie, zwłaszcza w czasie oblężenia Wrocławia w 1945 roku. W wyniku intensywnych działań wojennych wiele budynków, w tym te położone przy ulicy Trzebnickiej 18 i 20, zostało zniszczonych. Jednak historia tego obszaru nie kończy się na zniszczeniach. W latach 80. XX wieku rozpoczęto proces rekonstrukcji oraz uzupełniania luk w zabudowie.
W ramach tych działań powstał projekt nowego budynku w rejonie przedmiotowych adresów, Trzebnickiej 18-20. Projekt, który zainicjowano między 1986 a 1987 rokiem, a sama budowa trwała do 1991 roku, został zaprojektowany przez architekta Krzysztofa Lewczuka, który współpracował z Krzysztofem Wrzosem.
Architektura i charakterystyka
Wrocławski budynek mieszkalny przy ulicy Trzebnickiej 18-20 wyróżnia się niezwykłym stylem architektonicznym, określanym jako neomodernistyczny. Jest to budynek plombowy, który doskonale wypełnia lukę w zabudowie zachodniej pierzei tejże ulicy. Projektanci zdecydowali się na cofnięcie linii zabudowy w środkowej części budynku, co tworzy wrażenie harmonijnego wkomponowania go w otaczającą, historyczną zabudowę.
Łagodne przejścia międzymurzone ryzalitów, które są lekko zaokrąglone, przyczyniają się do płynności wizualnej pomiędzy sąsiednimi kamienicami a cofniętą linią fasady głównej. Kompozycja budynku jest silnie osiowa, z symetrycznymi cechami, które kontrastują z monotonnymi fasadami pobliskich obiektów. Warto zwrócić uwagę na zróżnicowany układ otworów okiennych, które różnią się wielkością, a ich kształt został zdecydowanie wycięty w chropowatej ścianie budynku.
Elementy architektoniczne, takie jak stalowe maszty, relingi na dachu oraz łuk odcinkowy, który spina okna na szóstym piętrze, wzbogacają całość. Wejścia do klatek schodowych zostały z kolei estetycznie przykryte daszkami. Dwa wspomniane elementy świadczą o postmodernistycznej interpretacji – szczególnie w kontekście ich kształtu i funkcji. Oprócz tego w osi symetrii budynku umieszczono przejazd bramowy, który zapewnia komunikację z wewnętrzną przestrzenią międzyblokową.
Tylna, zachodnia elewacja budynku również posiada charakterystyczny wygląd, odmienny od sąsiednich budowli, zbudowany na czterech rzędach dużych balkonów zaokrąglonych na narożach. Budynek zaklasyfikowany jest zgodnie z Klasyfikacją Środków Trwałych (KŚT) jako m – budynek mieszkalny (110). Ma aż 7 kondygnacji nadziemnych, a jego powierzchnia zabudowy wynosi 379 m². Znajduje się on na działce o powierzchni 720 m², która stanowi współwłasność osób fizycznych oraz innych podmiotów prawnych.
Oceny i opinie
Chociaż obiekt powstawał w czasach Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej, współczesne spojrzenie na jego architekturę jest bardzo pozytywne. W szczególności jest to zauważalne w kontekście jego estetyki, która zgrabnie wypełnia lukę w historycznej sylwetce ulicy, gdzie dominują kamienice o dość jednolitych fasadach.
Projektanci otrzymali uznanie za innowacyjne podejście do harmonizacji nowego budynku z okoliczną zabudową, co udało im się osiągnąć mimo znacznych różnic w formie i wyraźnym przeciwstawieniu względem symetrycznych układów tradycyjnych kamienic.
Wiele pozytywnych opinii dotyczy także tylnej elewacji obiektu, która według wielu recenzentów ma wyraźny rzeźbiarski charakter. Przy tym, architektura budynku z powodzeniem realizuje zasady modernizmu, które podkreślają znaczenie zapewnienia prawidłowego dostępu do światła i powietrza.
Niektóre opinie wskazują, że styl modernistyczny obiektu został tak dobrze zrealizowany, że „na pierwszy rzut oka” można by go pomylić z budynkiem, który powstał w okresie międzywojennym.
Przypisy
- ZGKiKM 2023 ↓, EGiB: G5 026401_1.0005.AR_18.130/11.
- ZGKiKM 2023 ↓, EGiB: G5 026401_1.0005.AR_18.123.
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 921 (Trzebnicka).
- Eysymontt i in. 2008 ↓, s. 16-17 (poz. 7), 56-57 (poz. 51).
- Antkowiak 1970 ↓, s. 274-275 (Trzebnicka).
- Mironowicz 2016 ↓, s. 34.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Inwestycje miejskie: ID 1013.
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, /poi/u/1255 (ul. Trzebnicka).
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, poi/pt/43626 (ul. Trzebnicka 18).
- UMWr SIP EMUiA 2023 ↓, poi/pt/41634 (ul. Trzebnicka 20).
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: Plac Grunwaldzki, AR_18, 130/11.
- UMWr SIP Mapy 2023 ↓, Mapa własności: Plac Grunwaldzki, AR_18, 123.
- wroapp.pl 2016 ↓, obiekt/modernistyczna-plomba.
Pozostałe obiekty w kategorii "Kamienice i domy":
Dom szeregowy przy ul. Tramwajowej 4–30 we Wrocławiu | Dom dwurodzinny przy ul. Dembowskiego 11/13 we Wrocławiu | Dom dwurodzinny przy ul. Zielonego Dębu 23/25 we Wrocławiu | Kamienica Pod Błękitnym Kołem we Wrocławiu | Kamienica Pod Czarnym Krzyżem we Wrocławiu | Kamienica Pod Czerwonym Jagniątkiem we Wrocławiu | Kamienica Pod Gryfami we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 11 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 3 we Wrocławiu | Kamienica przy ulicy Krupniczej 5 we Wrocławiu | Budynek konwiktu pw. św. Józefa we Wrocławiu | Budynki mieszkalne przy ulicy Teatralnej 22-26 i Piotra Skargi 7-17 we Wrocławiu | Budynki mieszkalne przy ulicy Podwale 45-56 we Wrocławiu | Budynek dawnego gimnazjum św. Elżbiety we Wrocławiu | Apartamentowiec Thespian | Galeriowiec przy ulicy Powstańców Śląskich 112-122 we Wrocławiu | Kamienica Pod Złotym Orłem we Wrocławiu (Kurzy Targ) | Stara Giełda we Wrocławiu | Plebania kościoła pw. św. Wincentego we Wrocławiu | Kamienice przy ulicy Kazimierza Wielkiego 47-51 we WrocławiuOceń: Budynek mieszkalny przy ulicy Trzebnickiej 18-20 we Wrocławiu