Stara Giełda we Wrocławiu


Stara Giełda, znana również jako Alte Börse, to historyczny i reprezentacyjny budynek użyteczności publicznej, który znajduje się we Wrocławiu. Dawniej był to Pałac Rehdingerów, znany ze swojej bogatej architektury oraz znaczenia w lokalnej historii.

Jego usytuowanie przy placu Solnym 16 czyni go miejscem łatwo dostępnym dla mieszkańców i turystów, którzy pragną zgłębić historię Wrocławia oraz podziwiać jego architekturę.

Historia

W okresie średniowiecza na terenie posesji nr 16 znajdowały się dwie murowane kamienice, które cechowały się stylem gotyckim. W roku 1562, rajca Adam Rehdiger zdecydował się na budowę nowej rezydencji, inspirując się architekturą renesansu włoskiego. Zrealizowany projekt zaowocował powstaniem trzykondygnacyjnego budynku, którego elewacja została starannie podzielona na osi, a całość zakończona dachem o konstrukcji pogrążonej, ozdobionym attyką.

Pod koniec XVI wieku nastąpiła kolejna przebudowa wspomnianego pałacu, której efektem było umieszczenie na elewacji fryzu z przekątniowymi, kwadratowymi okienkami oraz blendami. Co więcej, nowe wejście zyskało efektowny portal, który znacznie poprawił wygląd frontonu budynku.

W 1642 roku gilda kupiecka nabyła pałac, nadając mu nowe życie. Na pierwszym piętrze zlokalizowano pijalnię piwa i wina, co w znacznym stopniu wpłynęło na popularność budynku wśród mieszkańców. W 1676 roku pałac został wynajęty przez biskupa S. v. Rostock, co przewidywało kolejne zmiany w jego wnętrzach. Kolejne przebudowy doprowadziły do powstania kamiennego kominka oraz stiukowego sufitu na pierwszym piętrze, a dodatkowo w zwieńczeniu budynku zainstalowano belweder, który wzbogacił jego architekturę.

W 1694 roku budynek stał się siedzibą Urzędu Zwierzchniego, co dodało mu jeszcze większego znaczenia w kontekście ówczesnego życia miejskiego. Architektura i historia Starej Giełdy we Wrocławiu zawsze przyciągały uwagę zarówno mieszkańców, jak i turystów, stanowiąc ważny element kulturowego dziedzictwa miasta.

Stara Giełda

W 1822 roku, stary pałac został zrównany z ziemią, a w latach 1822–1824 na jego miejscu wzniesiono nowy obiekt, który swoim wyglądem nawiązuje do renesansowych włoskich pałaców miejskich. Budowla została zaprojektowana w stylu neorenesansowym i neoklasycznym przez architekta Carla Ferdinanda Langhansa, który nadał jej monumentalny charakter. W szczególności wyróżnia się portykiem wejściowym z czterema kolumnami korynckimi, które wspierają balkon z dekoracyjną balustradą. Dodatkowo, na dachu umieszczono figury czterech orłów, co podkreśla reprezentacyjny charakter budynku.

Nad balkonem umieszczono herb z literą „W”, co symbolizuje Wratysława, założyciela miasta. Interesującym aspektem tego herbu jest fakt, że celowo pominięto inne elementy miejskiego godła, ponieważ władze miejskie budziły u kupców negatywne skojarzenia związane z obowiązkiem płacenia podatków. W początkowym okresie w budynku znajdowała się reprezentacyjna siedziba wrocławskich kupców chrześcijańskich, a także pierwsza giełda we Wrocławiu.

W następujących latach obiekt zyskał nowe funkcje. Funkcjonował jako siedziba Banku Miejskiego, Towarzystwa Frachtu Wodnego oraz Celnego Urzędu Rewizyjnego. Mieścił także Instytut Kontroli Ulic oraz korporację budowlaną, które dostarczały swoje materiały barkami do takich miast jak Bazylea i Berlin. Na początku XX wieku budynek przeszedł znaczące zmiany, w tym modyfikacje układu schodów, co miało na celu przystosowanie go do różnych funkcji publicznych.

Po 1945

Po zakończeniu II wojny światowej, w 1945 roku, budynek Starej Giełdy we Wrocławiu doznał jedynie minimalnych uszkodzeń. Jego historia po wojnie obfituje w różnorodne zmiany, jako że szybko stał się siedzibą kilku instytucji, w tym Działu Technicznego Zarządu Miejskiego Wrocławia oraz Archiwum Budowlanego.

W kolejnych latach, budynek został także na pewien czas przekształcony na potrzeby banku. W 1992 roku odbyła się prezentacja Starej Giełdy na międzynarodowych targach w Cannes, co otworzyło drogę do nowego rozdziału w jej historii.

Finalnie, w 1994 roku, zakupiono budynek, a jego gruntowna renowacja miała miejsce dziewięć lat później, w 2003 roku. Dziś pełni funkcję nowoczesnego biurowca, a w piwnicach znajduje się przyciągająca klientów restauracja oraz koktailbar Salvador La Hacienda De Uciecha.

Przypisy

  1. Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30.09.2024 r.
  2. Klaus Kloeppel: Breslau: Niederschlesien und seine tausendjährige Hauptstadt. Berlin: Trescher Verlag, 2010, s. 162. ISBN 978-3-89794-256-1.
  3. Stara Giełda. Wratislaviae Amici. [dostęp 12.02.2017 r.]
  4. Harasimowicz 2006, s. 646.

Oceń: Stara Giełda we Wrocławiu

Średnia ocena:4.76 Liczba ocen:19