Świniary (Wrocław)

Osiedla

Świniary, znane również jako Weidenhof czy Schweinern, to malownicze osiedle znajdujące się we Wrocławiu, w historycznej dzielnicy Psie Pole. Ten obszar wyróżnia się nie tylko interesującą nazwą, ale także strategicznym położeniem na północnej granicy miasta.

Osiedle Świniary graniczy z gminą Wisznia Mała przez rzekę Widawę. Co więcej, linia kolejowa do Poznania przemyka w pobliżu tego miejsca, a jej przebieg prowadzi nawet na północny brzeg rzeki. Od strony wschodniej teren ten sąsiaduje z urokliwymi polami, które wchodzą w skład Szymanowa, również mieszczącego się w tej samej gminie.

Jak pokazuje mapa, od południa Świniary otoczone są Lipą Piotrowską, natomiast na zachodzie graniczą z Rędzinem przez pola irygacyjne. Tego typu położenie sprawia, że Świniary są doskonałym miejscem zarówno do życia, jak i do spędzania czasu na łonie natury.

Nazwa

Nazwa osiedla odnosi się do grupy osób zajmujących się hodowlą nie tylko bydła, ale przede wszystkim świń. To oznacza, że powstała tu osada o charakterze służebnym związana z tą działalnością. W dokumencie średniowiecznym, sporządzonym w języku łacińskim we Wrocławiu w 1266 roku, miejscowość ta została wymieniona jako Svinar, wskazując na jej rolę jako komory celnej. W późniejszych, różnych zapisach historycznych, można spotkać różne formy nazwy, takie jak: z 1318 roku – Swynar, z 1326 roku – Swynern, z 1353 roku – Sweynern i z 1548 roku – Schweinern. Od roku 1666 aż do 1894 roku używano nazwy Schweinern.

Interesujące jest, że polska nazwa Świniary oraz jej zgermanizowana forma Schweinern była wspominana przez śląskiego pisarza Konstanty Damrot w jego dziele poświęconym nazewnictwu miejscowemu na Śląsku, opublikowanym w 1896 roku. Z kolei w tym samym opracowaniu Damrot odnotowuje również nazwę Swinari z 1490 roku. Niemiecka nazwa Weidenhof została zaś wprowadzona w roku 1894 i oznaczała dwór usytuowany nad rzeką Widawą.

Historia osady

Pierwsze wzmianki dotyczące osady sięgają zamierzchłych czasów. Najstarszym zapisem jest akt darowizny, który dotyczy przekazania majątku na rzecz klasztoru w Lubiążu. Ołbina, z której pochodził komes Mikora, jest wymieniona w kontekście tej darowizny. Chociaż dokument nie precyzuje nazwy samej osady, późniejsze analizy dowodzą, że most noszący imię Mikory znajdował się właśnie w Świniarach.

W 1351 roku Świniary przeszły w ręce Piotra z Żarowa, co potwierdzono w dokumentach z 1353 roku, które wskazują na obecność młyna w osadzie. Interesujący jest także fakt, że jeszcze w 1622 roku we wsi mieszkało od 25 do 50% Polaków, co świadczy o jej znaczeniu w tamtym okresie.

W 1795 roku osadę zamieszkiwało 433 osoby, a struktura społeczna była dość różnorodna – znajdowały się tu 56 domów, dwór, folwark, plebania, a także 2 szkoły oraz 2 karczmy. Osada mogła poszczycić się młynem wodnym oraz pracą rzemieślników, takich jak 2 kowali, 2 tkaczy, gorzelnik, olejarz, piwowar i rzeźnik.

W 1845 roku liczba mieszkańców wzrosła do 483, a zostały odnotowane 63 domy, w tym 2 folwarki, olejarnia oraz młyn. Ponadto istniało kilka stoisk handlowych, a wśród rzemieślników liczono 8 osób. Na uwagę zasługuje też hodowla 1000 owiec merynosów oraz 225 sztuk bydła, co wskazuje na rozwinięty sektor rolniczy. Warto dodać, że w 1973 r. Świniary zostały włączone do Wrocławia, co wpłynęło na dalszy rozwój tej osady.

Zabytki

W regionie Świniar, które znajduje się niedaleko Wrocławia, można dostrzec znaczną wartość historyczną. Na listę wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są różnorodne obiekty architektoniczne oraz zespoły budowlane.

  • zespół młyński przy ulicy Zarzecze 2, datowany na lata 1870 i początek XX wieku, który obejmuje młyn z młynówką, budynek mieszkalny oraz budynek gospodarczy,
  • Pałac Stolbergów, wzniesiony w 1845 roku przez hrabiego Bernharda zu Stolberg-Stolberg, który łączy w sobie cechy angielskiego neogotyku; późniejsza rozbudowa dokonana została przez Henckla von Donnersmarcka. Wokół pałacu rozciąga się obszerny park.

Te elementy kulturowe stanowią istotny fragment historii regionu oraz przyciągają miłośników architektury i historii.

Komunikacja miejska

W obszarze Świniar w Wrocławiu funkcjonuje sprawna komunikacja miejska, dostosowana do potrzeb mieszkańców i podróżnych.

  • autobusy linii 105, które łączą przystanek Kromera ze Świniarami, kursując co pół godziny,
  • szczególną linią nocną jest linia 244, biegnąca z Petrusewicza do Świniar, oferująca trzy kursy nocne.

Oceń: Świniary (Wrocław)

★★★★★
Średnia ocena:4.94 Liczba ocen:22