Ulica Wincentego Kraińskiego we Wrocławiu

Ulice i place

Ulica Wincentego Kraińskiego to istotny element krajobrazu Wrocławia, ulokowana na Starym Mieście, a dokładniej w jego części zwanej Nowym Miastem. Ta historyczna droga, o długości 236 metrów, pełni ważną rolę komunikacyjną, łącząc ulicę św. Ducha oraz Andrzeja Frycza-Modrzewskiego z ulicami Klemensa Janickiego i Jana Ewangelisty Purkyniego.

Po stronie zachodniej ulicy można znaleźć nie tylko ciekawe miejsca, ale także zakątki o dużym znaczeniu historycznym. Mieszczą się tam między innymi zabytkowa Hala Targowa, która stanowi doskonały przykład architektury tego regionu, oraz pozostałości murów miejskich z imponującą basztą, znaną jako Baszta Niedźwiadka. Po stronie wschodniej natomiast zobaczyć możemy zabudowę mieszkalną z lat 60. XX wieku i szkołę, które odzwierciedlają zmiany architektoniczne zachodzące w tym czasie.

Ulica, w której imieniu upamiętniony został Wincenty Kraiński, jest nie tylko zwykłą drogą, lecz także symbolem wrocławskiej historii oraz jej różnorodności kulturowej.

Historia

Ulica, o której mowa, została wytyczona i zbudowana w 1878 roku. Wraz z nią powstał także nieduży plac, który zniknął po zakończeniu II wojny światowej. Przebieg tej ulicy odpowiada jednemu z dawnych koryt ujściowych Oławy, znanemu jako Biała Oława, które zostało zasypane w roku 1866.

W obrębie ulicy znajdował się również szpital św. Ducha z 1880 roku, a także szkoły średnie dla dziewcząt – ewangelicka z 1885 roku oraz katolicka z 1888 roku. W roku 1905 nastąpiło przedłużenie ulicy w kierunku północnym, zajmując teren parcel należących do wspomnianego szpitala.

W latach 1906–1908 zrealizowano budowę hali targowej, którą zaprojektował Richard Plüddemann. Niestety, w wyniku działań wojennych podczas oblężenia Wrocławia w 1945 roku zarówno ulica, jak i jej zabudowa uległy znacznym zniszczeniom, z wyjątkiem hali targowej, która przetrwała te trudne czasy.

W 1953 roku przeprowadzono rozbiórkę istniejących ruin, podczas której zidentyfikowano pozostałości po murach obronnych oraz baszcie. Fragment zachowanego dawnego muru miejskiego wraz z basztą z XIII wieku został poddany rekonstrukcji w latach 1957-1958 na podstawie projektu Mirosława Przyłęckiego oraz w 1968 roku. W 1966 roku zbudowano szkolę, znaną jako pomnik tysiąclecia, która została oddana do użytku 22 października 1966 roku. A w 1968 roku powstały czteropiętrowe bloki mieszkalne.

W baszcie, od roku 1998, funkcjonowała winiarnia „Koniec wieku”, przyciągająca wielu miłośników dobrego wina.

Nazwy

Ulica Wincentego Kraińskiego, znana z bogatej historii, przechodziła przez różne etapy nazewnictwa. W przeszłości nosiła dwie kluczowe nazwy:

  • Münzplatz i Münzstraße (Menniczy i Mennicza), które funkcjonowały od roku 1879 do 1945,
  • Wincentego Kraińskiego, nadana od 1945 roku.

Aktualna nazwa została ustalona przez Zarząd Miejski i ogłoszona w okólniku nr 97 z dnia 31.11.1945 roku. Celem nadania tej nazwy jest uhonorowanie zasłużonej postaci – Wincentego Kraińskiego, który żył w latach 1786-1882. Był on nie tylko prawnikiem, ale również filozofem, księdzem, pisarzem i pedagogiem.

Wincenty Kraiński osiedlił się we Wrocławiu w 1848 roku. W swoim dorobku edukacyjnym miał między innymi wykłady na temat literatury słowiańskiej na Uniwersytecie Wrocławskim.

Układ drogowy

Ulica Wincentego Kraińskiego we Wrocławiu, będąca drogi gminnej numer 106479D, ma długość 236 m i klasyfikowana jest jako droga lokalna. Jej łączna powierzchnia obejmuje działki o powierzchni 4523 m². Trasa ulicy prowadzi od ulicy św. Ducha oraz Andrzeja Frycza-Modrzewskiego, a kończy się na ulicy Klemensa Janickiego i Jana Ewangelisty Purkyniego.

W kontekście komunikacyjnym istotne są ulice powiązane z ulicą Wincentego Kraińskiego, które obejmują:

Dodatkowo, ulica prowadzi do kolejnego skrzyżowania, które również jest wyposażone w sygnalizację świetlną. Obejmuje ono:

Zabudowa i zagospodarowanie

Wzdłuż zachodniej części ulicy Kraińskiego, od strony południowej, znajduje się Zieleniec. Został on zaaranżowany przy historycznych pozostałościach murów obronnych, w sąsiedztwie tzw. Baszty Niedźwiadka, zlokalizowanej pod adresem Wincentego Kraińskiego 14. W dalszej części tej przestrzeni, można dostrzec zabudowę mieszkaniową pochodzącą z lat 60. XX wieku, obejmującą numery od 2 do 12 tej samej ulicy. Dla tej zabudowy planowana jest również nowa droga klasy dojazdowej. Na północy znajduje się budynek oznaczony numerem 16, który przylega do zabytkowej Hali Targowej, znajdującej się przy ul. Piaskowej 17.

Po wschodniej stronie ulicy umiejscowiona jest szkoła przy ulicy Wincentego Kraińskiego 1. W przeszłości pełniła ona różne funkcje edukacyjne: była to zarówno szkoła podstawowa nr 104 imienia Marii Konopnickiej oraz nr 29, jak i gimnazjum nr 29. Na północ od tej instytucji edukacyjnej znajdują się mieszkania przy ulicy Wincentego Kraińskiego 3 i 5 oraz przy ulicy Andrzeja Frycza-Modrzewskiego 12 i 14. W gapach między tymi budynkami przewidziano również stworzenie skweru

Ulica Wincentego Kraińskiego leży na obszarze o wysokości bezwzględnej między 117,5 a 118,5 m n.p.m. Przynależy do rejonu statystycznego nr 933170, gdzie gęstość zaludnienia wynosi 6389 osób na km², a według danych z dnia 31 grudnia 2018 roku zameldowanych było 493 mieszkańców.

Na północ od skrzyżowania z ulicą św. Ducha oraz Andrzeja Frycza-Modrzewskiego zlokalizowany jest Bulwar Xawerego Dunikowskiego, w skład którego wchodzi Promenada Staromiejska. Biegnie ona wzdłuż brzegu rzeki Odry, głównego ramienia, które rozdziela się w okolicy głównego ramienia na dwa istotne ramiona – Odrę Górną oraz Odrę Północną i Odrę Południową. To wszystko stanowi część Śródmiejskiego Węzła Wodnego.

Ochrona i zabytki

Obszar, gdzie znajduje się ulica Wincentego Kraińskiego, został objęty ochroną w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta, którego historia sięga XIII–XIX wieku. Zespół ten figuruje w rejestrze zabytków pod numerem rej.: 196 z dnia 15.02.1962 oraz A/1580/212 z 12.05.1967 r. Ważnym aspektem ochrony tych terenów jest również ustanowienie historycznego centrum miasta, które obejmuje nieco szerszy obszar niż wspomniany zespół urbanistyczny, stanowiący pomnik historii. Dodatkowo, miasto przyjęło ten teren jako wartościowy i wymagający ochrony, włączając go do Parku Kulturowego „Stare Miasto”. Park ten ma na celu ochronę krajobrazu kulturowego oraz zapewnienie właściwego porządkowania, zachowania i kształtowania zabytkowego krajobrazu, charakteryzującego najstarszą część Wrocławia.

Wzdłuż ulicy Wincentego Kraińskiego oraz w jej bliskim sąsiedztwie można znaleźć wiele cennych zabytków:

Obiekt i jego lokalizacjaData powstania oraz numer rejestruZdjęcie
Strona zachodnia
Hala Targowa, ul. Piaskowa 171906–1908 (projekt Richard Plüddemann, F. Friese, Heinrich Küster) (1908 r.)
A/2659/401/Wm z dnia 13.04.1979 r.		Brak
Baszta z fragmentem muru obronnego, znana jako Baszta Niedźwiadka
ul. Wincentego Kraińskiego 14		Lat 40. XIII wieku, XIV/XV wiek, odbudowa 1957-1958, 1968 r.
A/5297/39 z dn. 26.10.1961		Brak
Zamknięcie osi widokowej w kierunku północnym
Promenada StaromiejskaPo 1807 r., projekt z 1813 r. (Johann Friedrich Knorr)
gez, mpzp		Brak

Osie widokowe

W ramach projektów ochrony przemyślane zostały kluczowe osie widokowe, które mają na celu zachowanie wartości urbanistycznych miasta. Te osie mają określony zasięg kątowy i koncentrują się na będących w centrum uwagi zabytkowej baszty oraz resztek murów obronnych, co podkreśla ich znaczenie.

Osie widokowe zostały zaprojektowane z myślą o dwóch kluczowych lokalizacjach: jedna z nich ulokowana jest w pobliżu zieleńca przy ulicy Wincentego Kraińskiego, natomiast druga znajduje się po stronie wewnętrznej drogi, która oddziela mieszkalne zabudowy przy numerach 2-12 od budynku pierzejowego zlokalizowanego wzdłuż ulicy Piaskowej między 1 a 12.

Przypisy

  1. SIP 2019 ↓, Osiedla Wrocławia.
  2. SIP 2019 ↓, Mapa podstawowa.
  3. SIP 2019 ↓, Gminna Ewidencja Zabytków.
  4. Harasimowicz 2006 ↓, s. 885 (Śródmiejski Węzeł Wodny).
  5. Harasimowicz 2006 ↓, s. 607-608 (Odra Południowa).
  6. NID 2019 ↓, s. 213.
  7. GEZ 2019 ↓, poz. 6215.
  8. GEZ 2019 ↓, poz. 68.
  9. NID 2019 ↓, s. 212.
  10. ZDiUM sygnalizacja 2019 ↓, poz. 75.
  11. ZDiUM sygnalizacja 2019 ↓, poz. 74.
  12. ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5609-5610 (Św. Ducha).
  13. Uchwała RMWr 2018 ↓, §28.
  14. Uchwała RMWr 2018 ↓, §19, 20, 21, 22.
  15. Uchwała RMWr 2018 ↓, §27.
  16. Uchwała RMWr 2018 ↓, §32 ust. 2 pkt 1.
  17. Uchwała RMWr 2018 ↓, §32.
  18. Uchwała RMWr 2009 ↓, §38.
  19. Uchwała RMWr 2009 ↓, §33.
  20. Uchwała RMWr 2009 ↓, §32.
  21. Uchwała RMWr 2009 ↓, §22.
  22. GEZ 2019 ↓, poz. 3745.
  23. GEZ 2019 ↓, poz. 6532.
  24. NID 2013 ↓.
  25. MP 1994 ↓.

Oceń: Ulica Wincentego Kraińskiego we Wrocławiu

★★★★★
Średnia ocena:4.73 Liczba ocen:7