Ulica Bolesława Prusa we Wrocławiu

---

Historia

Współczesny kształt ulicy Bolesława Prusa jest niemal identyczny z przebiegiem dawnej drogi zwanej Am Lehmdamm, co w dosłownym tłumaczeniu oznacza „Na Glinianej Grobli”. Grobla ta, po raz pierwszy przypomniana w dokumentach historycznych z 1309 roku, pełniła ważną rolę w ochronie terenów położonych na północ od niej, zapobiegając ich zalewaniu w czasie wezbrań rzeki Odry. Te ziemie były własnością benedyktynów, a później norbertanów z opactwa św. Wincentego znajdującego się na Ołbinie.

Zabudowa w okolicy grobli odnotowano po raz pierwszy w roku 1458. W osiemnastym wieku, koryto rzeki, biegnące wzdłuż grobli, zostało wykorzystane jako element systemu obronnego Wrocławia, służącego jako przeszkoda wodna dla północnej linii murów miasta. Po likwidacji fortyfikacji wrocławskich po zajęciu miasta przez Francuzów w 1807 roku, odnoga Odry została odcięta, co spowodowało jej powolne wysychanie, które trwało przez kilka dziesięcioleci. To zjawisko spowodowało, że zabudowy powstawały głównie po północnej stronie ulicy, niemal przez cały XIX wiek.

Miejsce, gdzie zlokalizowane były stawy używane przez lokalnych mieszkańców do prania odzieży, oraz podmokłe łąki na wschód od kościoła św. Michała, z czasem stało się terenami niezabudowanymi. Dopiero w 1936 roku te obszary zostały przecięte nową ulicą, znaną wówczas jako Adalbertstraße, dzisiaj ul. Wyszyńskiego.

Na rogu ulic Matejki i Prusa, w połowie XIX wieku, znajdowała się huta szkła. Natomiast w 1879 roku, w południowo-zachodniej części ulicy, zbudowano Königliche Gewerbe- und Oberrealschule, czyli Królewską Szkołę Rzemiosła i Wyższą Szkołę Realną, według projektu Roberta Mende. W 1904 roku do budynku dobudowano salę gimnastyczną, którą zaprojektował Plüddemann.

Pod koniec dziewiętnastego stulecia zaczęły pojawiać się pierwsze zabudowania również na południowej pierzei ulicy. W latach 1901–1904, w kwartale pomiędzy ulicami Prusa, Rozbrat, Chemiczną i Górnickiego, rozpoczęto budowę okazałego, secesyjno-neoromańskiego gmachu Królewskiej Szkoły Rzemiosł Budowlanych i Wyższej Szkoły Budowy Maszyn. W tym samym czasie, na narożniku Nowowiejskiej i Prusa (Am Waschteich – „Nad Stawem do Prania”), wzniesiono neogotyckie gmachy szkół (męskiej w 1900, żeńskiej w 1904) imienia Pestalozziego, zaprojektowane przez Plüddemanna i Frobösego.

II wojna światowa, mimo że przyniosła ogromne zniszczenia w Wrocławiu, w stosunkowo dużym stopniu oszczędziła wrocławskie Przedmieście Odrzańskie, w tym znaczną część zabudowań przy ulicy Prusa. Niestety, zniszczeniu uległy obiekty w rejonie ulic Bema i Kilińskiego, w tym wspomniana wcześniej Królewska Szkoła Rzemiosła, oraz kilka domów w pozostałej części ulicy, na miejscu których po wojnie zbudowano tak zwane „plomby” oraz dwa punktowce wg projektu budynków przy ulicy Mikołaja Reja 4, 6, 8.

Na południowej pierzei ulicy, przy ul. Prusa nr 9 (między Ledóchowskiego a Barycką), znajdował się okazały czterokondygnacyjny gmach, w którym po wojnie działała centrala telefoniczna obsługująca 20 tys. abonentów tej części Wrocławia. Początkowo wykorzystywano w nim urządzenia systemu Strowgera, które w latach 80. XX wieku zostały zastąpione nowocześniejszymi systemu Pentaconta. Ostateczne zamknięcie centralnej nastąpiło na koniec lat 90. XX wieku, a budynek przekształcono w dom akademicki.

---

Oceń: Ulica Bolesława Prusa we Wrocławiu

---