Ulica Andrzeja Frycza Modrzewskiego to fascynujący fragment Wrocławia, zlokalizowany w sercu miasta na Starym Mieście, szczególnie w obszarze znanym jako Nowe Miasto.
Ta malownicza ulica o długości 270 metrów pełni istotną rolę komunikacyjną, łącząc ulicę Jana Ewangelisty Purkyniego oraz ulicę Ana Styki i Wojciecha Kossaka z alejami Andrzeja Wincentego Kraińskiego i św. Ducha.
Andrzej Frycz Modrzewski, którego imię nosi ta ulica, był wybitnym polskim myślicielem renesansowym, co dodaje lokalizacji historycznego znaczenia.
Historia
Ulica Andrzeja Frycza Modrzewskiego we Wrocławiu ma bogatą historię, która jest ściśle związana z rozwojem tego regionu. Początkowo biegła ona w kierunku nowoczesnej Alei Juliusza Słowackiego.
Jednak w latach 60. XX wieku, w wyniku budowy rotundy Panoramy Racławickiej, część tej ulicy została zlikwidowana. Odcinek prowadzący do ulicy Jana Ewangelisty Purkytniego zniknął, a fragment pozostający do ulicy św. Jana Kapistrana, pozostał nienazwany przez pewien czas, stając się częścią parkingu przy nowym obiekcie. Reszta terenu została włączona do Parku Juliusza Słowackiego.
Nową nazwę, Ulica Jana Styki i Wojciecha Kossaka, zachowany fragment otrzymał dopiero w 2010 roku. Obecnie, ta ulica obejmuje wyłącznie odcinek biegnący na północ od ulicy Jana Ewangelisty Purkyniego.
Warto również wspomnieć, że przy tej ulicy mieściło się ewangelickie seminarium nauczycielskie w latach 1811-1845, co dodaje historię tej lokalizacji.
Nazwy
W swojej chronologii ulica przedstawia różnorodne nazwy, które zmieniały się na przestrzeni lat. Współczesna nazwa odzwierciedla bogate dziedzictwo historyczne tego miejsca.
- współcześnie włączone do ulicy Andrzeja Frycza-Modrzewskiego,
- Zaułek Drwalski,
- Goldbrücke, pochodzi od średniowiecza,
- Różana, znana także jako Rossengasse, od połowy XIV wieku, pierwszy zapis pochodzi z 1356 r.,
- Polska, odcinek północny,
- Seminargasse, używana od 1824 r. do 1945 r.,
- Wincentego Kraińskiego, od 1945 r. .
Nazwa Seminargasse nawiązywała do ewangelickiego seminarium nauczycielskiego, które mieściło się w tym obszarze. Współczesna nazwa ulicy, nadana przez Zarząd Miejski, została oficjalnie ogłoszona w okólniku z dnia 15.11.1945 r. Upamiętnia ona Andrzeja Frycza Modrzewskiego, właściwie Andrzeja Piotra Modrzewskiego herbu Jastrzębiec, który przyszedł na świat 20 września 1503 r. w Wolborzu i zmarł tamże w 1572 r. Był on polskim pisarzem politycznym z okresu renesansu oraz sekretarzem królewskim.
Układ drogowy
Ulica Andrzeja Frycza Modrzewskiego, z gminną drogą numer 105033D, ma długość 270 metrów i klasyfikowana jest jako droga lokalna. Powierzchnia działek, na których się znajduje, wynosi łącznie 4523 metry kwadratowe. Rozpoczyna się u zbiegu z ulicami Jana Ewangelisty Purkyniego oraz Jana Styki i Wojciecha Kossaka, prowadząc do ulicy Wincentego Kraińskiego oraz św. Ducha. Warto zauważyć, że obszar ulicy objęty jest strefą ograniczenia prędkości do 30 km/h. Dodatkowo, wzdłuż niej przebiega kontrapas przeznaczony dla rowerów.
W kontekście układu drogowego, istotne są także ulice, które są powiązane z ulicą Wincentego Kraińskiego:
- Na jednym ze skrzyżowań znajduje się ulica św. Ducha,
- oraz ulica Wincentego Kraińskiego.
- Na północ od tych ulic można zobaczyć Bulwar Xawerego Dunikowskiego, w ramach Promenady Staromiejskiej,
- oraz deptak: bulwar X. Dunikowskiego również w ramach Promenady Staromiejskiej.
Na innych skrzyżowaniach można spotkać:
- plac Polski,
- włączenie do drogi publicznej z parkingiem,
- oraz ulicę Jana Styki i Wojciecha Kossaka.
- Na końcu, ulicą obok jest ulica Jana Ewangelisty Purkyniego.
Wszystkie te elementy składają się na złożony układ drogowy, który kształtuje przestrzeń we Wrocławiu.
Zabudowa i zagospodarowanie
Na południowej i zachodniej stronie ulicy usytuowane są różne obiekty użyteczności publicznej, w tym parking oraz szkoła przy ulicy Wincentego Kraińskiego 1. W ciągu swojej historii, żaden z budynków nie był stały – reprezentowała ona szkołę podstawową nr 104 imienia Marii Konopnickiej, nr 29 imienia Konstytucji 3 Maja, a także gimnazjum, które zajmowało to samo miejsce. Bezpośrednio na północ od tej placówki szkolnej znajduje się zabudowa mieszkalna przy ulicach Wincentego Kraińskiego 3 i 5 oraz Andrzeja Frycza-Modrzewskiego 12 i 14. Między tymi zabudowaniami zaplanowano utworzenie skweru, co z pewnością poprawi estetykę i funkcjonalność tego miejsca.
Ulica ta znajduje się w rejonie o wysokości bezwzględnej wahającej się pomiędzy 117,5 a 118,5 m n.p.m. Warto zwrócić uwagę na różnice w gęstości zaludnienia w otaczających terenach. Obszar po stronie wschodniej, który objęty jest rejonem statystycznym nr 933170, charakteryzuje się gęstością wynoszącą 6389 osób/km², przy jednoczesnym zameldowaniu 493 mieszkańców. Z kolei teren po stronie zachodniej, objęty statystycznym rejonem nr 933180, ma gęstość jedynie 60 osób/km², zaledwie z 19 osobami zameldowanymi, co według aktualnych danych na dzień 31.12.2018 roku pokazuje znaczącą różnicę w zaludnieniu.
Na północ od ulicy znajduje się Bulwar Xawerego Dunikowskiego, który jest częścią Promenady Staromiejskiej. Bulwar ten rozciąga się nad brzegiem rzeki Odry, prowadząc wzdłuż głównego ramienia tej wody. Znajduje się on w miejscu, gdzie Odra Górna rozdziela się na dwa główne ramiona: Odrę Północną oraz Odrę Południową. Wszystko to stanowi część większej koncepcji, jaką jest Śródmiejski Węzeł Wodny.
Ochrona i zabytki
Ulica Andrzeja Frycza Modrzewskiego, usytuowana w historycznej części Wrocławia, jest objęta szczególną ochroną, gdzie zachowanie zabytków ma kluczowe znaczenie dla identyfikacji kulturowej regionu. Obszar, w którym leży ta ulica, znajduje się w ramach zespołu urbanistycznego Starego Miasta, które powstało pomiędzy XIII a XIX wiekiem. W 1962 roku, obszar ten został wpisany do rejestru zabytków pod nr. rej.: 196, a także oznaczenie A/1580/212 uzyskano w 1967 r.
Innym istotnym działaniem ochronnym jest powołanie historycznego centrum miasta, które otacza nieco szerszy sektor, mający na celu nie tylko ochronę, ale także promowanie wartości kulturowych. Wrocław zdecydował się na włączenie takiego obszaru do Parku Kulturowego „Stare Miasto”. Rezultatem tego działania jest dbałość o krajobraz kulturowy, co przekłada się na jego uporządkowanie oraz zachowanie historycznego charakteru tej niezwykłej części miasta.
Wzdłuż ulicy oraz w jej najbliższym otoczeniu można znaleźć wiele znaczących zabytków oraz obiektów historycznych, które są kluczowe dla kulturowego dziedzictwa Wrocławia.
Obiekt, lokalizacja | Data budowy, nr rejestru | Zdjęcie |
---|---|---|
Zamknięcie zachodniej osi widokowej | ||
Hala Targowa, ul. Piaskowa 17 | lata 1906–1908 (projekt Richard Plüddemann, F. Friese, Heinrich Küster) (rok 1908) A/2659/401/Wm z 13.04.1979 r. | _ |
Strona północna | ||
Promenada Staromiejska | po 1807 r., projekt z 1813 r. (Johann Friedrich Knorr) gez, mpzp | _ |
Strona wschodnia | ||
Zespół budynków Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych, obecnie Akademia Sztuk Pięknych, założenia przestrzenne Plac Polski 3-4, ul. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego 15, 17 | lata 1866-1867, 1891 r. Brak ochrony | _ |
Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych, obecnie Akademia Sztuk Pięknych ul. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego 15 | 1891 r. Brak ochrony | _ |
Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych, obecnie Akademia Sztuk Pięknych ul. Andrzeja Frycza-Modrzewskiego 17 | 1891 r. Brak ochrony | _ |
Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych – II, obecnie Akademia Sztuk Pięknych – wydziały Pl. Polski 3-4 | 1905 r. Brak ochrony | _ |
Przypisy
- SIP 2019 ↓, Mapa wysokościowa.
- NID 2019 ↓, s. 207.
- ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5609-5610 (Św. Ducha).
- SIP 2019 ↓, Demografia.
- SIP 2019 ↓, Mapa przyrodnicza.
- GEZ 2019 ↓, poz. 6215.
- GEZ 2019 ↓, poz. 6532.
- ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 4194 (Polski plac).
- Uchwała RMWr 2018 ↓, §32 ust. 2 pkt 1.
- Uchwała RMWr 2018 ↓, §19, 20, 21, 22.
- Uchwała RMWr 2018 ↓, §28.
- SIP 2019 ↓, Mapa podstawowa.
- ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 3248 (Modrzewskiego - Frycza Andrzeja).
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 607-608 (Odra Południowa).
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 885 (Śródmiejski Węzeł Wodny).
- Antkowiak 1970 ↓, s. 117-120 (Kraińskiego).
- gim 2019 ↓, O szkole, Historia szkoły.
- SIP 2019 ↓, Mapa własności, dz. Stare Miasto, AR_27, 18/2.
- SIP 2019 ↓, Komunikacja, utrudnienia.
- Wratislavia.net n-p 2012 ↓, s. 133 (Seminargasse).
- ZDiUM ulice 2019 ↓, poz. 5320 (Styki Jana i Kossaka Wojciecha).
- Antkowiak 1970 ↓, s. 17-18 (Bernardyńska).
- Harasimowicz 2006 ↓, s. 545 (Modrzewskiego Andrzeja Frycza).
- Antkowiak 1970 ↓, s. 154-155 (Frycza-Modrzewskiego).
Pozostałe obiekty w kategorii "Ulice i place":
Plac Wolności we Wrocławiu | Ulica Bałtycka we Wrocławiu | Ulica Białoskórnicza we Wrocławiu | Bulwar Xawerego Dunikowskiego we Wrocławiu | Aleja Jana Kasprowicza we Wrocławiu | Plac Grunwaldzki we Wrocławiu | Plac Kościelny we Wrocławiu | Plac Świętojański we Wrocławiu | Bulwar Piotra Włostowica we Wrocławiu | Bulwar św. Matki Teresy z Kalkuty we Wrocławiu | Rynek Ratusz we Wrocławiu | Plac Społeczny we Wrocławiu | Plac Solidarności we Wrocławiu | Ulica Żmigrodzka we Wrocławiu | Plac Powstańców Warszawy we Wrocławiu | Plac Polski we Wrocławiu | Plac Nowy Targ we Wrocławiu | Ulica Zamkowa we Wrocławiu | Ulica Zachodnia we Wrocławiu | Plac Józefa Piłsudskiego we WrocławiuOceń: Ulica Andrzeja Frycza Modrzewskiego we Wrocławiu