Odra Południowa, jako integralna część Wrocławskiego systemu wodnego, stanowi ramię rzeki Odry, które rozciąga się w obrębie Śródmiejskiego Węzła Wodnego. W pobliżu Stopnia Wodnego Szczytniki, Odra dzieli się na Odrę śródmiejską oraz Starą Odrę. Następnie, Odrą śródmiejską kieruje się w stronę centrum miasta, gdzie w rejonie Ostrowa Tumskiego koryto ponownie rozdziela się na dwa główne ramiona - Odrę Północną oraz Odrę Południową, oddzielone Wyspą Piasek. W tym miejscu znajduje się również jedna z przystani, znana jako Przystań Kardynalska, a na lewym brzegu usytuowana jest Przystań przy Hali Targowej.
Na obu ramionach, jak również na licznych kanałach otaczających wschodnie wyspy odrzańskie w centrum Wrocławia, mają swoje źródło malownicze widoki i liczne atrakcje. Odrę Północną i Południową łączy się ponownie na krótkim odcinku przed Kępą Mieszczańska, gdzie po przebyciu około 252 km Odra nabiera nowych kształtów. Po połączeniu, oba ramiona okalają wyspę i mniejsze bezimienne wysepki przed ostatecznym złączeniem się za jej północnym przylądkiem. Jest to szczególnie ważne z punktu widzenia turystyki wodnej, gdyż bieg Odry kilometrów zaznaczone jest wzdłuż nurtu Odry Południowej.
W obrębie miejskim, Odra na całej swojej długości ma charakter rzeki skanalizowanej, co oznacza, że każdy jej odcinek jest związany z odpowiadającymi mu stopniami wodnymi. Dla Odry Południowej wyróżnia się trzy kluczowe stopnie wodne: Piaskowy Stopień Wodny w górnej części, Mieszczański Stopień Wodny w środkowym odcinku oraz Stopień Wodny Rędzin na końcu. Ważne jest, aby zauważyć, że szlak wodny nie jest klasyfikowany jako droga wodna zgodnie z odpowiednimi regulacjami.
Jednak rzeka budzi zainteresowanie nie tylko żeglarzy, ponieważ inne przeszkody, takie jak Jaz św. Macieja oraz jaz i elektrownia wodna Wrocław I (Południowa), ograniczają nieco jej dostępność dla jednostek pływających. W rejonie tych lokalizacji wprowadzono osłony w postaci równoległych przekopów, gdzie zainstalowane są śluzy komorowe, jak Śluza Mieszczańska oraz Śluza Piaskowa.
Wzdłuż Odry Południowej zbudowano wiele mostów drogowych, niektóre z nich łączą również z Odrą Północną, jak Mosty Młyńskie czy Mosty Uniwersyteckie. Zagospodarowanie terenu wokół rzeki jest bardzo zróżnicowane. Na lewym brzegu, który przylega do Starego Miasta, zabudowa występuje jedynie w wybranych fragmentach, natomiast Bulwar Xawerego Dunikowskiego stanowi jeden z głównych ciągów na tym odcinku.
W rejonie bulwaru można podziwiać takie obiekty jak Elektrownię Wodną Wrocław I, Arsenał oraz były szpital. Obok Mostu Sikorskiego znajdują się tereny byłych zakładów, a dalej krótki bulwar nad wodą. Za Mostem Dmowskiego, pas pięknie aranżowanych przestrzeni przechodzi przez obszar zabudowy aż do Remontowej Stoczni Rzecznej.
Prawy brzeg rzeki natomiast skupia wyspy, a w zespole wschodnich wysp odrzańskich, powyżej obszaru zabudowy zajmują tereny zielone, z alejami spacerowymi oraz placami zabaw. Na Kępie Mieszczańskiej w wyznaczonym cyplu znajduje się interesująca rzeźba autorstwa Stanisława Wysockiego pt. "Powodzianka". Położona między Mostem Uniwersyteckim i Mostem Pomorskim, nieduża keja dla białej floty przyciąga turystów, a także znajduje się tam Marina Topacz, która obsługuje portowy basen.
Rzeka Odra, wzdłuż linii brzegowej, wnosi wiele do życia miejskiego, a fakt, że wiele odcinków są umocnione, sprawia, że są one eksploatowane także jako bramy wodne Wrocławia, co przyciąga turystów oraz mieszkańców do korzystania z jej uroków zarówno w aspekcie rekreacyjnym, jak i praktycznym.
Przypisy
- Bulwar Xawerego Dunikowskiego. Wratislaviae Amici. [dostęp 23.03.2010 r.]
- Promenada Staromiejska – Bulwar Dunikowskiego. www.rekreacja.wroc.pl. [dostęp 23.03.2010 r.]
- EWA KOZŁOWSKA: REKREACJA Z ODRĄ W TLE NA PRZYKŁADZIE WROCŁAWIA. [w:] Nauka Przyroda Technologie, tom 2, zeszyt 4 [on-line]. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, 2008. s. 9. [dostęp 23.03.2010 r.]
- Stanisław Klin, Rafał Idzikowski: OBUDOWY NABRZEŻY RZEKI ODRY WE WROCŁAWIU – RYS HISTORYCZNY, RÓŻNORODNOŚĆ ROZWIĄZAŃ, POTRZEBY TECHNICZNEJ I NAUKOWEJ OPTYMALIZACJI TECHNOLOGII NAPRAW I MODERNIZACJI. [w:] INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENÓW WIEJSKICH, Nr 9/2008 [on-line]. POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddział w Krakowie, Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi, 2009-04-27. s. 16. [dostęp 23.03.2010 r.]
- a b c d e Śródmiejski Węzeł Wodny, Szlak Gondoli. [w:] mapa [on-line]. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu, 27.04.2009 r. s. 1. [dostęp 22.03.2010 r.]
- a b c d 9. SFERA INFRASTRUKTURY. [w:] Studium zagospodarowania przestrzennego pasma Odry – Diagnoza stanu [on-line]. Wojewódzkie Biuro Urbanistyczne we Wrocławiu, 27.04.2009 r. s. 31. [dostęp 16.03.2010 r.]
- Trasa turystyczna "Mosty i przeprawy". Fundacja Otwartego Muzeum Techniki, 2007. s. 33. [dostęp 22.03.2010 r.]
- a b c d e f Mosty. ZDiUM. s. 11. [dostęp 22.03.2010 r.]
- Trasa turystyczna Zabytki Techniki Śródmiejskiego Węzła Wodnego. [w:] mapa [on-line]. www.wroclaw.pl. s. 1. [dostęp 23.03.2010 r.]
- Trasa turystyczna Zabytki Techniki Śródmiejskiego Węzła Wodnego. www.wroclaw.pl. [dostęp 23.03.2010 r.]
- Wiesław Depczyński, Andrzej Szamowski: Budowle i zbiorniki wodne. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, 1997, seria: Inżynieria Środowiska. ISBN 83-87012-66-1.
- Zbigniew Szling, Jan Winter: Drogi wodne śródlądowe. Wrocław: Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, 1988, seria: skrypt budownictwo.
- a b c d e f g Zespół autorski: dr inż. kpt. ż.ś. Jacek Trojanowski – kierownik pracy, dr kpt. ż.ś. Krzysztof Woś, dr inż. Anna Galor, dr inż. Bogusz Wiśnicki, mgr inż. Marcin Breitsprecher: Analiza potrzeb inwestycyjnych w zakresie żeglugi śródlądowej na rzece Odrze w latach 2007-2013. AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE, INSTYTUT INŻYNIERII TRANSPORTU, 2006. s. 56. [dostęp 22.03.2010 r.]
Pozostałe obiekty w kategorii "Rzeki i kanały wodne":
Kanał Kłokoczycki | Kanał Młyna Maria we Wrocławiu | Kanał Opatowicki | Jaz Różanka | Krzywy Potok (dopływ Brochówki) | Śluza Piaskowa | Rogożówka | Ujście Oławy | Dobra (dopływ Widawy) | Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław II | Odra Dolna we Wrocławiu | Główna droga wodna we Wrocławiu | Olszówka Stabłowicka | Kanał Powodziowy we Wrocławiu | Jaz Elektrowni Wodnej Wrocław I | Odra Górna we Wrocławiu | Odra Główna we Wrocławiu | Ługowina (potok) | Stabłówka | GrabiszynkaOceń: Odra Południowa